[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPŁYWAĆ (19) vb impf

a jasne.

Fleksja
inf przypływać
indicativus
praes
sg pl
1 przypływåm
3 przypływå przypływają
praet
pl
3 subst przypływały
fut
sg
3 n przypływać będzie, będzie przypływało
conditionalis
sg
3 n by przypływało

inf przypływać (4). ◊ praes 1 sg przypływåm (9). ◊ 3 sg przypływå (1). ◊ 3 pl przypływają (1). ◊ praet 3 pl subst przypływały (1). ◊ fut 3 sg n przypływać będzie (1) RejPos, będzie przypływało (1) Oczko. ◊ con 3 sg n by przypływało (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. przypłynąć.

1. Przybywać drogą wodną; affluere, allabi Mącz, Calep; adnatare, adnavigare Mącz; enavigare Calep (15): Affluo, Przibywáć/ Przipłiwáć/ Prziciekáć. Mącz 131d, 180b, 248c; Allabor – Przipłiwam, przipadam Calep 53a, 72a.
[Fraza: »[dokąd] nawy przypływały«: Máłó [!] ſwych zoſtáwiwſzy/ żagle podnośimy: A po ſzérokim morzu w okręćiéch bieżimy. A ſkoro náſzérokość [tj. na pełne morze] náwy przypływáły [Postquam altum tenuere rates III 192]/ Ani ſie żadné źiemie nie vkázowáły/ Tylko morze á niebo VergKoch 71, 118.]
Zwroty: »przypływać do brzega, ku brzegu« [szyk zmienny] (2:1): Adnavigo, Przipływam/ przibiyam ſie ku brzegu. Mącz 242d; Applico, Prziſádzam/ Przitykam/ Przyplatam/ Prziſziwam/ też przipływam/ Prziſádzám ſie do brzegá Mącz [305]a, 287a.

»[skąd] do lądu przypływać« (1): Enavigo – Zgłebiey na łodzi do lądu przipłiwąm. Calep 362a.

»na łodzi przypływać« (1): Calep 362a cf »do lądu przypływać«.

[»na morze przypływać«: Skoro ná wielkie morzé nawy przypływáły [ut pelagus tenuere rates V 8]/ Ani ſie żadné brzégi nie vkázowáły VergKoch 118.]

Przen (3):
a) Mnożyć się, wzrastać [bezpodmiotowo] (2):
Fraza: »wszytkiego [komu] przypływa [skąd]«: (1): Wſzytkiego mu iuż ze wſzech ſtron napoły przypływa Kiedy ſprawcze po ſwey myſli a życzliwe miewa RejJóz L3v.
Szereg: »przypływać a przysparzać się« (1): [Pan na cię woła, aby skarb twój był w sercu i myśli twojej] máiąc tham ten wiecżny/ y tego docześnego/ gdy go będzyeſz vżywał z boiáźnią Páná twego/ záwżdyć go hoynie przypływać á przyſpárzáć ſie będzie. RejPos 264.
b) Mieć wszystkiego pod dostatkiem, obfitować w coś (1): Affluo, Abundo – Hoinoſscz, albo doſtatek mąm, przipłiwam. Calep 40a.
a. Będąc unoszonym przez wodę (2):

przypływać skąd (1): dla thego powiedaią iżby to drzewo [aloes] z Raiu tą rzeką przypływało, abowiem żadny Cżłowiek niewidział obycżaiu á mieſtcza iako á gdzieby roſlo FalZioł III 2d.

Zwrot: »przypływać rzeką« [szyk zmienny] (2): FalZioł III 2d; [morze] dla tego zową lodowátym/ iż po nim ſztuki lodu záwżdy pływáią lećie y źimie/ ktore przypływáią rzekámi. BielKron 434.
b. Płynąc wpław (o zwierzętach) [ku czemu] (1): Potym żáby śmiáłość bráły/ A ku drzewu przypływáły BierEz I3.
2. Przedostawać się, przenikać (o substancjach chorobotwórczych) (4):

przypływać do czego (2): Tez gallas niedopuſzcża wilkoſci przypływać do dziąſl s ktorych ſie dzięgna cżynią FalZioł I 62a; [kozłek zmieszany z wodą różaną] ogień z iadem wypądza/ ytheż niedopuſzcża niecżyſtotam przypływać do mieſtcza wrzedliwego FalZioł I 151c.

przypływać od czego przez co (1): bo ieſli my ſkórę odwilżáć ábo ſuſzyć będźiemy/ á od wątroby przez żyły iádu będźie przypływáło/ draźnić chorobę [...] będźiemy Oczko [40].

przypływać na co (1): Oſet á nawięczey ſok iego/ broni wyłożenia wrzodu na onym mieſtczu gdzie bedzie pomazano mieſcze/ abowiem niedopuſzcża przipływać niecżyſtoſci na mieſtcze. FalZioł I 148b.

Formacje współrdzenne cf PŁYNĄĆ.

DDJ