[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPOWIADAĆ (7) vb impf

przypowiadać (5), przypowiedać (2); przypowiadać BielKron; przypowiedać BudNT; przypowiadać : przypowiedać OrzJan (4:1).

o, pierwsze a oraz e jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 przypowiedåmy
3 przypowiadå
imperativus
pl
2 przypowiedåjcie
impersonalis
praet przypowiadåno
participia
part praes act przypowiadając

praes 3 sg przypowiadå (3). ◊ 1 pl przypowiedåmy (1). ◊ [imp 2 pl przypowiedåjcie.] ◊ impers praet przypowiadåno (1). ◊ part praes act przypowiadając (2).

Sł stp brak, Cn notuje też s.v. nakazuję, Linde XVII w. (z Cn).

1. Wyznaczać, przydzielać; edicere, instituere Cn (1):

przypowiadać co (1): obá [król francuski i cesarz] ſie kniemu [papieżowi] ná ten cżás vćiekáią ná ſkárgę/ przetho z obiemá bywa/ iákoby pośrzodkiem/ obiema [!] theż k woli ná ten cżás Kárdynałow náwybierał/ rozeſłał też liſty przypowiádáiąc Koncilium w Trydenćie/ ktore dla walek do tego cżáſu być niemogło BielKron 223. Cf [»służbę przypowiadać«].

[przypowiedać komu na co: jeśliby się tamten [rotmistrz] tej służby podjął T⟨woja⟩ M⟨iłość⟩ mu porozumiawszy się z panem podskarbim ziemskim na tak wiele mu roty przypowiedajcie, co się będzie W⟨aszej⟩ W⟨ielmożności⟩ widziało. ListyZygmAug 1568/550.]

[Zwrot: »[komu] służbę przypowiadać« = edicere a. instituere delectum Cn: UstWojsk 1561/91; Których [żołnierzy] lidzbę [!] do p. hetmana koronnego odsyłamy, którym na pół roka służbę przypowiadamy. AktaSejmikPozn 1589/85.]
2. Wypowiadać (o wojnie); indicere, pronuntiare Cn (5):
Zwrot: »przypowiadać wojnę [w tym: komu (2)]« [szyk zmienny] (5): [cesarz turecki] Vraczy was/ widźimi [!] ſie/ nayprzednieyſzym iákim ſwym Senatorem: y obeſzle was poſły ſwémi/ przypowiedáiąc wam woynę. OrzJan 13; zá iego [Ebraima] wolą woyny przypowiádano: y niebyłá żadna rzecz v Céſárzá/ któréjby mu ſie Céſarz nie zwierzał OrzJan 36, 11, 88, 133.
3. Głosić, oznajmiać; annuntiare PolAnt [komu co] (1): Liſt Ioháná Apoſtołá ku wſzem w obec. [...] A żywot ob-iáwion ieſt/ y widzieliſmy/ y świadcżemy/ y przypowiedamy wam żywot wiecżny/ ktory był v oycá y z áwił [!] ſie nam. BudNT 1.Ioann 1/2.

Formacje współrdzenne cf POWIEDZIEĆ.

JR, (LW, MN)