[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSŁAĆ (110) vb pf

a jasne.

Fleksja
inf przysłać
praet
sg pl
1 m m pers -(s)my przysłali
2 m m pers -ście przysłali
3 m przysłåł m pers przysłali
f przysłała m an
plusq
sg
3 m był przysłåł
imperativus
sg
3 niechåj przyśle
conditionalis
sg pl
2 m m pers byście przysłali
3 m przysłåłby, by przysłåł m pers przysłaliby, by przysłali
f by przysłała m an
con praet
sg
3 m by był przysłåł
impersonalis
praet przysłåno
con by przysłåno

inf przysłać (15). ◊ fut 1 sg przyślę (1). ◊ 2 sg przyślesz (2). ◊ 3 sg przyśle (3) LibLeg, SkarJedn, ArtKanc, przyszle (1) SarnStat. ◊ 3 pl przyślą (2), [przyszlą]. ◊ praet 3 sg m przysłåł (41). f przysłała (3). ◊ 1 pl m pers -(s)my przysłali (1). ◊ 2 pl m pers -ście przysłali (6). ◊ 3 pl m pers przysłali (12). ◊ plusq 3 sg m był przysłåł (2). ◊ imp 3 sg niechåj przyśle (1). ◊ con 3 sg m przysłåłby, by przysłåł (3). f by przysłała (1). ◊ 2 pl m pers byście przysłali (4). ◊ 3 pl m pers przysłaliby, by przysłali (3). ◊ con praet 3 sg m by był przysłåł (3). ◊ impers praet przysłåno (5). ◊ con by przysłåno (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. Wysłać dokądś kogoś, kto następnie przybył do miejsca przeznaczenia; mittere PolAnt (75):
a. Transit. [kogo] (48): Theſch myloſczywi krolyv dayemi wyedzyecz Waſchey Krolewſkyey mczi yſch roſkazal hoſpodarowy Czeſſarz Tureczky y prziſlal Czauſcha LibLeg 11/184, 7/98, 11/166; SkarŻyw 473; Polacy [...] poſłáli do Krolowey Helżbiety/ áby ich więcey ná ſłowie nie trzymáłá/ á Krolewnę przyſłáłá StryjKron 472.

przysłać do kogo (12): thedi choczia yego. C.M. bibil myesczanyna albo chlopa yakiego prziſlal domnie LibLeg 10/152; V.M. oznaymvye yz Syenko ktori zwalach wyechal prziſlal do mnie Adama gdzie mie proſzil abim zanym ſwyadzecztwo widal wrzeczi yego LibLeg 11/68v, 6/192, 10/60v, 11/[322], 165v. Cf Zwroty.

przysłać od kogo (1): [królowa węgierska wysłała biskupa wesperymeńskiego z książętami węgierskimi] ktorzy [...] Edwigę corę Ludwigowę zátym do polſki przyſłáć/ od krolowey Węgierſkiey poſtánowili BielKron 379.

przysłać ku czemu [= na co] (1): Raczyl mye yego krolewſka M. kv they Electy waſchey prziſlacz abich waſchym M. powyedzial thą wolya yego K. Myloſczy. MetrKor 31/621.

przysłać za kim (1): Veczwarthek przeszly przislal sa mnv Voyewoda Valaszky pana Thome Lugopheta LibLeg 9/52.

przysłać z czym [= z niesionymi rzeczami] (5): NIebytność Páná Podſkárbiégo [...] nie ma záſzkadzáć w odbiérániu tych Prowentów/ [...] y ſzáfowánié ich: gdy ná ſwé mieyſce Szláchcicá osiádłégo/ y vczćiwégo/ cum ſufficienti mandato y pieczęćią ſwą przyſzle/ y z kluczem. SarnStat 364. Cf »przysłać z listy«.

przysłać z czym [= z informacją o czym] (1): [posłowie mówili] my się WKM swemu MP i IchM senatorom koronnem opowiedamy i oświadczamy, że [...] nie inaczej do braci swej odjeżdżamy, jedno z tąż wolnością, z ktorą nas tu przysłali. Diar 89.

przysłać dokąd (4): Pothym [poseł] bandzye mowil Krol yego Miloſcz pan moy prziſlal myą na dwor Vaſzey Ceſzarſkyey miloſczi, abych nawyedzyl ymyenyem yego M. sdrowye vasey C. miloſczy LibLeg 7/8; Diar 89; BielKron 379. Cf »przysłać z listy«.

cum inf (1): NAyaſſnyeyſſchi Krolyv hoſpodar moy Ilyaſch Voyewoda prziſlal mye do waſſchey Kro. mczi. zdrowye t.m. nawyedzycz [...] a pothem mowycz thwoyey Kro. mczi yſz [...] LibLeg 11/165v.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłannika [zawsze: aby] (4): MetrKor 31/621; LibLeg 7/8, 11/[322]; Pan Bog Izráelſki ták mowi/ Wy ták opowiedzćie Krolowi Iudſkiemu ktory was przysłał ábyśćie ſię rádźili mnie BibRadz Ier 37/7.

Zwroty: »przysłać z listy(-ami)« [w tym: do kogo (2), dokąd (1), skąd (1)] [szyk zmienny] (4): czoſczie przislaly do nas ſniektorimy liſty ſwimy ſluzebnyka swego Mykolaya LibLeg 10/60, 10/113, 11/107; A Huſſankáſſan Krol Perſki/ [...] Roku 1474. Kateriná Zená Wenetá Człowieká Sláchetnego y ſpráwnego z liſtámi Káldeyſkimi literámi piſánymi przyſłał/ proſząc áby Kazimierz przeciw Machmetowi Turkowi [...] woynę podniosł StryjKron 652.

»przysłać [komu] na pomoc« [szyk zmienny] (2): Krol mu Iágieł ná pomoc Márſzałká z Polaki Przyſłał StryjKron 517, 712.

»przysłać [do kogo] w poselstwie« (1): y daye znacz przes then nasch lyſth czoſczie prziſlaly do mnye y do mego wiſſokiego dworv ſpanſtwa swego [...] Hethmana ſwego na ymye pana Andrzeya wpoſſelſtwye ſlyſthem ſwim. LibLeg 10/113.

»przysłać posła« [w tym: do kogo (3), k(u) komu (2)] [szyk zmienny] (7): Tv przithim wam przyaczielowy naschemv oznaymvye ysch panowie węgierſczi knam przislaly posla swego zadayacz nas thes zatho abismi [...] to Croleſtwo Węgierſkie daly Krola Ianowemv Sinv LibLeg 10/67, 10/56, 60v, 61v, 11/75; zabiezal temu Ceſarz/ prziſlal tez ſwoie Poſli do niego zadaiac znim rozmowi przijacielſkiei w Lubowlij PaprUp C2; ActReg 168.

»w [jakiej] rzeczy, w [jakich] sprawach przysłać« [w tym: do kogo (1)] (1:1): dla tegoſmi mi bili daly lyſt poslowy waſchemv do sandziaka y do sandzi Bialohrodzkiego y poſlalysmi do nych gdziesczie wi pothim drvgy ras do nas wteyze rzeczi przislaly Tlvmacza waſſego Mykolaya LibLeg 10/67v, 10/60v.

Przen (17):

przysłać komu (1): (nagł) Ian Koſtká ná Iároſłáwiu Woiewodá Sędomirſki. (–) TEgo tu nam Fortuná do Ruśi przyſłáłá/ Mężnego y możnego iż potrzebne znáłá PaprPan L4.

przysłać jakim (1): (nagł) Goſłáwſki Rotmiſtrz. (–) TEgo ſnadź w Wulkanowym iezyerze płokano/ A práwie go tu ná ſwiát żeláznym przyſłano. PaprPan Y4v.

przysłać dokąd (3): PaprPan L4 cf przysłać komu, Y4v cf przysłać jakim. Cf Zwrot.

Zwrot:żart. »przysłać [dokąd] w dary« (1): (nagł) Ian Witowſki piſarz Trebowelſki. (–) [...] Wierzę iże go Bachus przyſłał w ten kray w dáry/ Bo widzę lubi trunek á práwie bez miáry PaprPan I4v.
α) O działaniu Boga [kogo, co] (14): [Rzekł Józef do braci] á bo wiem dla zdrowia waſſego poſlał mię bog przed wamý do Eiptu/ [...] á dla tego mię bog przyſlał/ iż byśćie zachowąny nazýemy HistJóz D4; iż to o nim [o Jezusie] Zacháriaſz ociec Ianá s. [...] prorokował/ błogoſłáwiąc Páná Bogá wſzechmogączego/ iż iuż miał rychło przyſzłáć [!] onego zbáwicielá á ono odkupienie narodowi ludzkiemu RejPos 19, 321; ábo przyśle [Pan Bóg] iuż dzięń ſądny/ y Antychryſta SkarJedn 384.

przysłać do kogo (2): Iáko przez Máláchiaſzá Proroká obiecał im Pan/ iz przed tym niżli cżás przydzie ſądu mego ſrogiego/ przyſlę do was Heliaſzá RejPos 12v. Cf »przysłać posła«.

przysłać komu (3): [modlitwa Maryi do Boga Ojca] Racży mi proſſę cie iego miloſtz tym rychléy przyſlatz/ bo duſſa moia pirwéy niebędzie pocieſſona/ aż okiem moijm oglądám doſtoynoſtz iego żądliwą. OpecŻyw 163v; Aza boim [!] [ludziom] nie nápuśćił iuż Bog tego ſkutku/ álbo mocy oſzukánia/ gdy nam przed kilkiem lat one przyſłał/ co zinemi ná tem nieprzeſtawáią żeby ſię od Christuſa zwáli/ ále nád to y od właſnego imieniá iego tytuły ſobie biorą. BudNT przedm a3v; PaprPan H4; [iednego cżłowieká niewinnego/ [biskup] głodem vmorzył/ co teſz y temu drugiemu vcżynić chćiał. Lecż Pan Bog oto temu ieſzce był cżáſu nieprzyſlał/ chcąc go tu ieſzcże záchowáć KrowObraz C4].

przysłać ku komu (1): Potym pomáłey chwili on niemocny [którym zaopiekował się Julian] [...] vkazał ſie barzo iáſny [...] rzekąc ták Iułianowi [!]: Iulianie pan bog mię przyſlał ku tobie powiedzieć/ że iuż przyiął twą pokutę HistRzym 116v.

przysłać dokąd (1): Wſzytek dowćip do boiu dzyádá ich mężnego/ Bog im tu z niebá przyſłał y fortele iego. PaprPan H4.

przysłać skąd (2): Ale być y Anyołá ſnadź przyſłano z niebá/ Będzye winá rzecżecie/ nie tákiego trzebá. PaprPan Ffv, H4.

cum inf (1): HistRzym 116v cf przysłać ku komu.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłannika (1): ArtKanc S17 cf »przysłać posła«.

Zwroty: »(dobry) czas, śmierć [= zgon] przysłać« [szyk zmienny] (2:1): LibLeg 11/180v; Przyſłał Pan Bog dobry cżas/ y niewzgárdził duſzą iego SkarŻyw 440; Bądź wielbione ćiáło/ z Pánny cżyſtey wźięte/ Coś za nas ćierpiáło/ ná krzyżu roſpięte/ [...] Gdy ſmierć przyśleſz/ niech mam ſwoy pośiłek/ z ćiebie GrabowSet Pv; [KrowObraz C4].

»[do kogo] przysłać posła« (1): Ktory [Pan] do nas przyśle ſwego/ ſmierć posłá bárzo ſrogiego/ aby z námi licżbę cżynił/ ze wſzego co kto przewinił. ArtKanc S17.

b. Intransit. (27): LibLeg 7/98, 9/51; gdy [św. Anzelmus] miał v portu w okręt wśiádáć/ krol przyſłał/ y puſzcżáć go nie kazał SkarŻyw 335.

przysłać do kogo (11): a dlia vczinienia onich ſchkod od thich Tatarow Krol polſky nasch przyacziel prziſlal do nas. s skargą swą dayącz nam znacz othich schkodach LibLeg 10/59, 9/50v, 51, 10/58, 62, 11/84v; Diar 56; RejZwierz 36; Przyſłał też potym Swidrigieł do Krolá chcąc tráctowáć o przymierzu/ ále nie z ſercá/ tylko áby woynę odwlokł StryjKron 572; Swidrigáiło [...] poimał był Teodorá álbo Fiedká Koributowicá Xiążę Nieświeſkie/ ktory był do Krolá przyſłał StryjKron 582; PaprUp K4.

przysłać od kogo (2): We wtorek posłowie chc⟨i⟩eli iść do KJM [...] ale przysłano do nich od KJM, iż jeszcze ad deliberandum księża biskupi prosili Diar 56, 64.

przysłać po kogo, po co (7): A panowie namawiali o podatku na obronę i przysłali potym po posły Diar 63, 19, 41, 56, 64; Dano odpowiedź poſłom Etruſkim/ iż co ieſt iego [króla] właſne/ niechay przyſle po to beſpiecżnie. BielKron 105; PaprPan Q4v.

przysłać k(u) komu (2): Wten cżas żona Pilátowa/ imieniem Prokula przyſlala k niemu rzekątz. Proſſę cie [...] OpecŻyw 132v; LibLeg 11/84v.

przysłać z czym [= z wiadomością] (2): y pothym sasye sprawywſzy poselſthwo przyslaly do mnye Snowynv ysz ſſyna Crolia Ianvſzewego wnvka v.C.M. wszyely ſſobye sa pana LibLeg 9/50v, 10/59.

Ze zdaniem dopełnieniowym zawierającym przekaz (3): LibLeg 9/50v; Diar 56; POtym mu powiedziano/ iż w drugim koſciele/ Tám v Merkuriuſzá/ złotá ſrebrá wiele/ A ten poſłał dworzány/ áby tho zábráli/ Ci iż piſzcżą w koſciele/ do niego przyſłáli. RejZwierz 36.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla adresata [zawsze: aby, żeby] (5): Dzisz zaſye przislal do mnie Czeſſarz Tvreczky pod prziſyega abich doniego przyachal LibLeg 10/62, 9/51v; Potym przysłano po posły, aby ku KJM szli. Diar 56, 19, 54.

Przen [po co] (1): Roſkoſzuy duſzo moiá miła w roſkoſzach ſwoich/ maſz wſzytkiego doſyć/ á dziś tey nocy przyſlą po nędzną duſzę twoię. RejPos 317.
2. Przekazać coś przez wysłannika lub kogoś pod eskortą [w tym: kogo (3), co (27)] (35): Mow ieno czo ſnim ozloczie [...] Albo iż zbanku ſpolnego [...] Towarzyſze czo zyſkaly Kylka tyſięczy przyſlaly. RejKup f4; á ná liſcie ſtało proſząc áby mu ſyná iego żywo przyſłał potáiemnie/ á nie możeſzli żywego przyſłáć/ tedy głowę iego BielKron 104; StryjKron 722; ActReg 25.

przysłać czego (4): StryjKron 125; Przypominał zeKrol Szwedzki miał przysłac pieniędzy a nie przysłał ActReg 25; SarnStat 234, 401.

przysłać do kogo (8): y wibi takowich [którzy by wtargnęli w ziemie wasze] kazaly poymacz y poymawſchi do nas biſczie prziſlaly LibLeg 11/90v, 10/57v, 92, 141v. Cf »list przysłać«.

przysłać komu (13): BierEz C3; Idzcie ku moié matuchnie námileyſſé/ oręduycież iey miloſci/ máli tzo gotowégo/ by mi racżyla przyſlatz OpecŻyw 38; wkoſzczyele przeth ludzmy anyol znyeba ſtąpiwſzy vyencze ſkwyeczya przynyoſſchy ym ye na glouy wdzyal rzekącz ty uyanky matka uaſſa marya uam przyſlala PatKaz III 154; LibLeg 11/166; Norymbergczánie do Wenetow poſłáli proſząc ich áby Wenetowie im ſpoſob y Práwá Rzeczypoſpolitey ſwey przyſłáli OrzRozm T4; BielKron 104; (nagł) Goſłáwſki Rotmiſtrz. (–) [...] Onymu ſnadź Herkules ſwoie ſtrzały przyſłał/ Co nimi miedzy ſmoki więc ogromnie pryſkał. PaprPan Y4v; StryjKron 557; NAznáczemy Rewizory náſzé do Ruśi y Podola/ [...] którzy ná bliſko przyſzły Séym relácią Rewiziiéy nam przyſłáć będą powinni. SarnStat 1047; ZapKościer 1585/59. Cf Zwroty.

przysłać po kogo (1): po ktorego [po Skanderbega król Alfons] przyſłał okręty áby co z nacżelnieyſzym ludem ſwoim przypłynął do Apuliey BielKron 252v.

przysłać kim (2): y wi bi przyacziel nasch roſkazal to wſzitko wyedno myeſcze zebracz, y livdzmy ſwimy do nasbiſczie tho prziſlaly, abi tho wſithko bilo wroczono LibLeg 10/92. Cf »list przysłać«.

przysłać dokąd (1): Tego roku Papież Leo przyſłał Iubileuſz do Polſki/ s ktorego cżęść pieniędzy s ſkrzynie miáłá iść ná murowánie Kámieńcá miáſtá BielKron 416v.

przysłać skąd (1): á Holha mu [cesarzowi] s Kijowá obiecáłá przyſłáć Woſkow/ ſkor y czeládźi niewolney. StryjKron 125.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla adresata (2): On kołacżá vłámuiąc/ Wſzyſtek iey dał táko mowiąc: Tobieć Pan przyſłał powolney/ By ij śniádłá BierEz C3; BielKron 252v.

Zwroty: »list przysłać« [w tym: do kogo (4), komu (1), kim (1)] [szyk zmienny] (7): A tak nykt do nas nyeprzyechal yedno lyſt ſwoy napyſſawſchi do nas prziſlaly LibLeg 11/107v, 7/68v, 10/152, 11/85v, 152; wczora przysłał [pan gnieźnieński] do mnie list moim sługą ActReg 83, 94.

»na piśmie przysłać« (1): A tak raczcie się rozmowić na to podanie KJM i Rad Koronnych a IchM też tu ostatka domawiać będą, żeby żaden stan w tej obron⟨i⟩e nie uległ i WM namowiwszy powiedzą albo na pismie przyślą dzisiaj Diar 78.

»przysłać przez posła« [w tym: komu (1)] [szyk zmienny] (2): LibLeg 7/68v; A boiąc ſie od niego więtſzego kłopotá/ Przyſłáli mu przez poſły bárzo wiele złotá. PaprPan Gg3v.

»[komu] zasię [= z powrotem] przysłać« (1): Ku przełożeniu zakonu ktoregoż żądaſz poſłałem ſtarczow z każdego pokolenia ſzeſć, ktorzy zakon zachowawaią. wſzakoż to w twey miłoſci będzie abyſcie ie nam zaſię opatrznie przyſłali. BielŻyw 113.

Przen (1):
Zwrot: »[co komu] w dary przysłać« (1): (nagł) Hricżko Riturowſki. (–) NAturá mu z vrodą ſercá nie zrownáłá/ Práwie nie do Wenuſá ták go tu mieć chciáłá/ Ale Marz ſrogość ſwoię wiedz mu w dáry przyſłał PaprPan Q2.

Formacje współrdzenne cf 2.SŁAĆ.

Cf PRZYSŁANIE, PRZYSŁANY

LW