Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYSŁUCHAJĄC

Następne hasło: PRZYSŁUCHAJNOŚĆ »

PRZYSŁUCHAJĄCY (8) part praes act

a jasne.

Fleksja

sg
m	N		f	N		n	N	przysłuchając(e)
	G			G	przysłuchając(e)j		G
	A	przysłuchający		A			A
	I			I			I	przysłuchającym
	L			L	przysłuchając(e)j		L

pl
N	subst	przysłuchając(e)
G		przysłuchających

sg m A przysłuchający (1). ◊ f G przysłuchając(e)j (1). ◊ L przysłuchając(e)j (1). ◊ n N przysłuchając(e) (2). ◊ I przysłuchającym (1). ◊ pl [N subst przysłuchając(e) ]. ◊ G przysłuchających (2).

Sł stp: przysłuchając, przysłuchający s.v. przysłuchać, Cn brak, Linde XVII(XVIII) w. s.v. przysłuszeć.

Znaczenia

I. Od „przysłuchać” pf i impf: Wysłuchujący, słuchający (2)
II. Od „przysłuchać” impf (6)
- 1. Należący, przynależący (2)
  - a. O terytoriach (2)
- 2. Właściwy, odpowiedni (2)
- 3. Zaliczający się (1)
- 4. Odnoszący się (1)

I. Od „przysłuchać” pf i impf: Wysłuchujący, słuchający (2): Abowiem iáko ſye kto ma będąc v Sądu onemu wzdániu álbo odſthępkowi przećiwić/ choć by go dolegáło/ gdy Sędźia nie rozumnym ięzykiem do Ludźi przyſłucháiących ták mowi: [...] GroicPorz l3v.

przysłuchający czego (1): Przytym Prokurator tey ſtrony ktora ma przyſyęgáć/ [...] może ſłuſznie bes winy prośbę vczynić do Strony Przyſyęgi przyſłucháiącey/ áby iego Principałowi przyſyęgá byłá odpuſzczoná. GroicPorz z2v.

II. Od „przysłuchać” impf (6):

1. Należący, przynależący (2):

[przysłuchający czemu: Rewidowanie rybitwiej wiślnej zamkowi przysłuchającej. LustrMalb I 127.]

a. O terytoriach (2):

przysłuchający czemu (1): A było tego Páńſtwá/ á mogę názwáć Kroleſtwá wzdłuż/ dźiewięćdźieśiąd y pięć mil. A wſzerz poczytáiąc z Morzem temu Páńſtwu przysłucháiącym máło co mniey. KwiatOpis Dv.

przysłuchający ku czemu (1): the [listy] dal ſchowacz Iurdze Rothemberkowy zyemyaninowy myeſkayączemu wlipye wſzy pod panſtwem pana Hannuſſa Margrabye ku koſzczyerzinu prziſluchayaczey LibMal 1553/177v.

2. Właściwy, odpowiedni (2):

przysłuchający komu, czemu (2): gdyż [w ludziach] ieſt dwoiákie wyrozumienie á dowćip/ ieden w myſzleniu á drugi w ſprawowániu/ tedy ku ktoremu ſpoſobnieyſzy będzie/ iemu przysłucháiących cżwiczeń ma naſladować. KwiatKsiąż K2v, M.

[przysłuchający ku czemu: Na święta ſą oſobliwe właſne a ku świętom przysłuchaiące pieśni. Jako na wielkę noc. O iakoſz to dzień sławny UstKościel 139.]

3. Zaliczający się [ku czemu] (1): Forbeam antiqui omne genus cibi vocabant, Festus, Profant/ Wſziſto [!] ku pożywieniu przisłucháyące. Mącz 133d.

4. Odnoszący się [czemu] (1): Epicoenum, vel Promiscuum, Dwiemá poſpolite/ Nomen scilicet substantivum, Oboyey płći/ ták ſámcowi yáko y ſámicy przysłucháyące. Mącz 106b.

Synonimy: II.1., 3., 4. należący; 4. dotykający.

Cf PRZYSŁUCHAĆ