[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSŁUCHYWAĆ SIĘ (5) vb impf

przysłuchywać się (5), [przysłuchiwać się a. przysłuchywać się].

sie (3), się (2).

a jasne.

Fleksja
inf przysłuchywać się
indicativus
praes
sg
3 przysłuchywå się
praet
sg pl
3 m przysłuchywåł się m pers przysłuchywali się
fut
sg
1 m będę się przysłuchywåł

[inf przysłuchywać się.] ◊ praes 3 sg przysłuchywå się (1). ◊ praet 3 sg m przysłuchywåł się (1). ◊ [3 pl m pers przysłuchywali się.] ◊ fut 1 sg m będę się przysłuchywåł (1). ◊ part praes act przysłuchywając się (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w. s.v. przysłuchać.

Słuchać uważnie czegoś, poznawać coś słuchając, też zastanawiać się nad tekstem pisanym; excipere rumores, admovere aures alicui loquenti Cn (5): Pan też z zagorza záglądał trząſáiąc rogámi/ [...] Z dáleká ſię przyſłuchywał/ ſtuláiąc koſmáte Vſzy/ gdyś ná ſzcżupłey trzćinie/ pieśni grał bogáte. KlonŻal B2v; PaxLiz C4v.

[przysłuchywać się czego: y trafia ſie to cżáſem/ że ten ktory ſie ſpráwy przyſłuchywa/ lepiey ią będźie rozumiał/ niżli ow co ią ſam ſądźi. SzczerbSpecSax 207 (Linde s.v. przysłuchać).]

przysłuchywać się czemu, [komu] (2): MAło nie wſzyſtko iest záwárto w księgách IX. ták iże o przykłády tám nie trudno, zwłaſczá temu który ſie przyſłuchywa ſpráwam zamkowym SarnStat 1264; [Co cżynićie w tey ſwey Orátiey/ [...] broniąc im z námi bywáć/ y v nas prawdźie wáſzym wymyſłom przećiwney ſię przyſłuchywáć. Respons I]. Cf Zwrot.

Ze zdaniem dopełnieniowym [jako, [jeśli ‘czy’]] (1): Ale niechay w.m. pan Kriſki náucży/ á ia ſie też będę przyſłuchywał/ iáko my pothahli [tj. podstarzali] pięknośći białychgłow pożądáć [...] mamy GórnDworz Ll4; [AktaSejmikPozn 1587/63].

Zwrot: »pilnie ([pilno]) przysłuchywać się [[komu], czemu]« (1): áby vważył [dworzanin] czo może być trefnie/ á czo iákoby drwá gryzł: [...] á pilnie przyſłuchywáiąc ſie káżdego powieśći/ vmiał vłowić ſobie thákie rzecżenie/ bez obrázy/ iákom y pirwey powiedział oſoby ktorey. GórnDworz P8v; [KomentHozeasz 66; Poſłowie Krolá Ptolemaeuſá/ ktorzy byli niemáło ludźi vcżonych do śiebie ná vcżtę náprośili/ y onym ſię pilno przyſłuchiwáli: Zenoná [...] zrozumieć nie mogli. PlutBBud Hv].
[Szereg: »przysłuchiwać się i przypatrować«: Prosiemy i napominamy wm., abyście [...] nie raczeli się lenić zjeżdżać do Śrzody na tenże czas a przysłuchiwać się i przypatrować, jeźli tam co takowego będzie. AktaSejmikPozn 1587/63.]

Formacje współrdzenne cf SŁUCHAĆ.

LW