[zaloguj się]
[pdf]

PRZYWIEŹĆ (90) vb pf

W inf -e- (5), -é- (2); -e- Mącz (4); -é- KochPs; -e- : -é- SarnStat (1:1); -wiózł; imp i part praet act z tekstów nieoznaczających é oraz ó; w pozostałych formach e oraz o jasne.

Fleksja
inf przywieźć
praet
sg pl
1 m m pers przywieźlismy, -smy przywieźli, -chmy przywieźli
3 m przywiózł m pers przywieźli
f przywiozła m an
plusq
sg pl
3 m przywiózł był, był przywiózł m pers byli przywieźli
imperativus
sg pl
2 przywiezi przywieźcie
conditionalis
sg pl
2 m byś przywiózł m pers
3 m by przywiózł m pers by przywieźli
impersonalis
praet przywiezi(o)no
con by przywiezi(o)no
participia
part praet act przywi(o)zwszy

inf przywieźć (14) [w tym zapis: -ść (12)]. ◊ fut 1 sg przywiozę (3). ◊ 3 sg przywiezie (7). ◊ 1 pl przywieziem a. przywiezim (1). ◊ 3 pl przywiozą (3). ◊ praet 3 sg m przywiózł (10) [w tym zapis: -sł (4)]. f przywiozła (2). ◊ 1 pl m pers przywieźlismy, -smy przywieźli (2) BielKron, ZapKościer, -chmy przywieźli (1) RejJóz. ◊ 3 pl m pers przywieźli (16). ◊ plusq 3 sg m przywiózł był (3) Leop, BielKron, BudBib, był przywiózł (3) SeklWyzn, RejKupSekl, SkarŻyw. ◊ 3 pl m pers byli przywieźli (2). ◊ imp 2 sg przywiezi (1). ◊ 2 pl przywieźcie (1). ◊ con 2 sg m byś przywiózł (1) [zapis: -sł]. ◊ 3 sg m by przywiózł (3) [w tym zapis: -sł (1)]. ◊ 3 pl m pers by przywieźli (2). ◊ impers praet przywiezi(o)no (12). ◊ con by przywiezi(o)no (2). ◊ part praet act przywi(o)zwszy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

Dostarczyć na określone miejsce lądem lub wodą; adducere Miech, Vulg; deferre HistAl, Vulg; advehere Mącz, JanStat; apportare Mącz; ascendere facere PolAnt; afferre Modrz [w tym: kogo, co (79)] (90):
a. Wioząc (86): LibLeg 11/141v; Tegoż też roku wielkie zwycięſtwo Portugálcżycy otrzymáli w Indyey/ y wielkie ſkárby przywieźli BielKron 191v, 357; Mącz 477b; Ieſliżeby żywnośći ábo inſzych potrzeb nieprzywieźiono ná on dźień náznácżony/ niechby tylko ſámemu Káſztellanowi było wolno z niektoremi ná to obránemi doiecháć do miaſt y wśi/ bráć potrzeby á ſzácowáć. ModrzBaz 117; Oczko 28; Cżáſu wielkiego głodu/ gdy bráćiey chlebá niezſtawáło/ á ſmęćić ſię pocżęli: on [św. Benedykt] ie ztákiey máłey wiáry karał. A názaiutrz/ dwieśćie korcy mąki przed drzwiámi złożoney nálezli. kto ią przywioſł/ ieſzcże do tego cżáſu nikt niewie. SkarŻyw 252; [Bolesław Chrobry] bárzo wielką żáłośćią zięty: poſłał zacne poſły do Prus o ćiáło ich S. Woyćiechá żądáiąc. A oni widząc iſz ſię ták pilnie o nim krol pyta y ſtára: chlubili ſię z tego/ mowiąc: Bogáſmy Polſkiego zábili y niedamy go inacżey aſz nam ták wiele złotá przywieść krol każe/ iáko ćiáło ſamo záważy. SkarŻyw 356, 527, 593; ZapKościer 1585/59v; GostGosp 34, 63; Aby nikt nie śmiał ná ten plác gdźie namioty rozbité ſtoią/ woźić ku ſzynku gorzałki/ winá/ piwá/ áni wſzelákiégo pićia. A ktoby ſie tego ważył/ ma vtráćić to/ co przywieźie. SarnStat 17; A kiedyby tá claſsis ábo flotá byłá, o któréy tu wſpomina w Conſtituciiéy, tedyby zá ſześć dni mógł woyſko przywieźć ná rátunek Narwi, á z Narwie tákże ná rátunek Pruſóm zá ſześć dni SarnStat 135.

przywieźć czego (1): A gdy zimie lodem [jezioro] vmárzło/ zebráli ſię do niego ſąſiedźi/ z proceſſią Kápłanow/ Chorągwie/ z Krzyżámi/ y reliquiámi ſwiętymi/ chcąc tym gwałt Diabelſki odpędzić/ nioſąc/ y Letánie ſpiewáiąc/ przywieźli też s ſobą niewody y ſieći/ y wody ſwięconey ná opętáną. StryjKron 351.

przywieźć do kogo (2): [Józef mówi do braci:] powiedzćye oycu memu wſzytkę chwałę moię y wſſytko coſćye widzyeli w Eipćye kwápćye ſye á przywyezćie go do mnie HistJóz D4v; Leop 3.Reg 9/28.

przywieźć od kogo (1): przywioſł był Ceſárzowi kſiążki od Láuthgráfá [!]/ o náuce prawdziwey wiáry krześćiáńſkiey BielKron 207.

przywieźć komu (9): [Juda mówi do Józefa:] ſlubiłem oycu mowiąc yeſlić go [Beniamina] zaſie nieprzywioze niechay będę grzechu winień na przećyw tobie oycu memu na wſſelkj tzas HistJóz D3v, C4; SeklWyzn g3v; I wſpominałem na ty Kxazky Ktore mi był yeden dobrý przacżel do Krolewcza przjwiozł RejKupSekl a5v; ſkoro mu [Amuratowi] ie [trzech synów Kastryjotusa danych w zakład] przywieźiono/ dał ie obrzázáć ná Turecką wiárę z wielkim weſelim BielKron 242, 207; RejZwierc 97; SkarŻyw 440; ktorzy [posłowie] przywieźli z ſobą Rinoceruſſa [tj. nosorożca] zá vpominek Ceſarzowi StryjKron 11.

przywieźć po czym [= którędy] (1): Per mare advehere Po morzu prziwieść. Mącz 477b.

przywieźć w czym (1): [Jazon] Miáſto złotego włoſá śierść báránią Przywiozł w okręćie z Kolchow młodą pánią KlonFlis D.

przywieźć dokąd (25): LibMal 1543/69; RejKupSekl a5v; á niech będą rozeſláni ktorzyby pátrzyli po wſſech źiemicách dziewecżek ſlicżnych/ á pánien: niechże by ie przywieźiono do miáſtá Suſán/ á oddano do niewieśćiego domu Leop Esth 2/3; [cesarz Aurelian] Cżterzy wozy zwycięſtwá do Rzymá przywiozł/ ieden Odenatá mężá Zenobiey/ drugi miał od krolá Perſkiego/ trzeći od Zenobiey s pereł á ze złotá/ cżwarty od Gotſkiego Kſiążęciá BielKron 153v; [papież Adrian] vmárł w Agrygnanie/ ciáło iego do Rzymá przywiezyono BielKron 181v; Chćieli potym aby [Luter] w Mánsfeldzie był pochowan/ ále ná roſkazánie Krfierſtá Sáſkiego/ przywieźli go do Witembergu á tám pochowan BielKron 224v, 344v, 380, 397, 400v, 408 (11); A ták Teofil vćiekł przed zboycy/ y powiedziáł ſwey pániey że iuż zábił Tárſyą/ á ći zboyce wźiąwſzy pánnę y przywieźli ią do iednego miáſtá kthoremu rzekano Melchiná HistRzym 20, 32v, 33, 67v; Trefić ſie być dáleko gdzie w cudzych kráinach/ trefiſz tám ſyná iákiego przyiacielá ſwego/ o kthorym iuż byłá máła nádzieiá áby był ná ſwiecie/ przywieźiſz mu go do domu/ wiem żeć muśi być zá to bárzo powinien RejZwierc 97; Tráfuie ſie też tego doſyć/ iż tákowi [szpiedzy i zdrajcy] vbieráią ſie iáko chłop ze wśi/ y przywiozą ná targ do obozu álbo gdzie do woyſká rzecży ſtráwne/ owſy/ ſiáná/ y inne potrzeby BielSpr 27v; Krzyżacy też z łupámi y z zwyćięſtwem wroćili ſię do Prus/ wiodąc z ſobą poimánego Kieyſtutá Xiążę Trockie y Zmodźkie/ ktorego przywiozwſzy do Málborku/ łáńcuchem y pętámi związáli StryjKron 442; Phil Q4. Cf Zwroty.

przywieźć skąd [w tym: z inąd (2)] (9): HistJóz C4; Gdzież więc krol z ſwiebody ſwey kazał każdemu okrzczonemu ſuknię nową z ſukna ktore był dał z polſki przywieſć. MiechGlab 87; W then cżás Nowogrodzánie przywieźli s Corſoná wielki dzwon ktory ieſzcże dźiś tám ieſt BielKron 432v; Wocżká Kráiná miedzy zachodem á puł nocy/ dwádźiesćiá y ſzesć mil od Nowogrodá wielkiego/ tá Kráiná ieſt zá ieden dźiw ſwiátu/ iż by nie wiem iákie źwierzę tám przywiozł z inąd á chował ie tám rok/ wnet ſzersć odmieni á będźie białe. BielKron 432v; SienLek a4; GórnDworz P6; SkarŻyw 542; A gdyby tego [zboża na siew] w folwárku ták cżyſtego nie było/ z inſzego przywieść/ álbo náwet kupić GostGosp 108; KlonFlis D.

W charakterystycznych połączeniach: ciało przywieźć (8), książki (księgi) (3), łodź, łupy, pieniądze, potrzeby (2), rzeczy strawne, skarby, więźnie, wojsko, wozy, zboże, zwierzę (2), żywności; po morzu przywieźć; przywieźć w okręcie; przywieźć do domu (2), do miasta (2), do obozu, do wojska, do zamku; przywieźć na targ; przywieźć za upominek.

Zwroty: »końmi przywieźć« (1): Siáná ile może iednym koniem záwiéźć álbo zániéść/ zá ieden groſz: á co dwiemá końmi przywieźie álbo przynieśie/ zá dwá groſzá: co cztérzmi/ zá cztérzy groſze. SarnStat 303.

»przywieźć z sobą« [w tym: dokąd (1)] [szyk zmienny] (7): [Juda mówi do Józefa:] ieſli [...] [ojciec] vzrzy iż go [Beniamina] z ſobą nieprzywiezym/ my ſludzy twoi poſlem ſtarość y śiwiznę iego zzałośćią dopiekła [tj. spowodujemy jego śmierć] HistJóz D3v, E2; [Juda mówi do Jakuba:] Mych my tez ż [!] ſobą zboża przywiezli niemało RejJóz N3v; SienLek a4; Konſtántyn widząc ślepotę ich/ y nieſpráwiedliwość: ná Biſkupſtwo ſwe Athanázemu iácháć kazał/ á onych Biſkupow do ſiebie przyzwał/ [...] chcąc teſz áby Arryuſzá burzliwego cżłeká z ſobą przywiezli. SkarŻyw 389; StryjKron 11, 351.

»na wozie, wozmi przywieźć« [w tym: dokąd (2)] [szyk zmienny] (2:1): Iakom ya nyeswyal [!] szerdzy [lege: żerdzi] wmyasthowye gramlyczkyem kthore on przywyoshl czhtermy [!] voszmy ku oprawye vrządu ZapWar 1522 nr 2275; SeklWyzn g3v; Ale záś trzem [koniom] woźnicá hániebnie dohluſtał [!]/ Ták bárzo że lecowy nieboracżek vſtał. Aż go do Sokołowá ná woźie w tłomoku/ Przywieźiono á tám mu dodáli obroku. CzahTr L2v.

Szeregi: »abo przywieźć albo posłać« (1): Tákże y potomkowie Podſkárbiów przeſzłych reyeſtrá téż ſwé [...] ábo przywiéźć álbo poſłáć máią. SarnStat 415.

»przywieźć albo przynieść« (1): SarnStat 303 cf »końmi przywieźć«.

Przen (1):
Zwrot: »z sobą [skąd] przywieźć« (1): GDźiéż oné obietnice kiedyś do Włóch iáchał? Boday bych zdrów do dómu názad nie przyiáchał/ Ieſlić z ſobą rozumu ztámtąd nie przywiozę: Nie vdźwignęli go ſam/ więc ná ſzkápę włożę. PudłFr 31.
α. Sprowadzić (o towarach przywożonych zwykle z zagranicy) (20): ale dziſz wyelkyey [soli] byorą ſzeſzcz ſſeth ſkaſzdey thalegy od tego czo przywyezye a Kthemv mythnyczy [...] mytha zwozv ſtarego polpyąta groſza ſthegoſz goſzczya czo prziwyezye MetrKor 57/120, 59/281v [2 r.]; Abowiem gdy był głod wielki w Rzymie/ Grzegorz cokolwiek było ſkárbow v niego y w kościele/ wſzytki poſłał do Egiptu zá zboże/ á co przywiezyono wſzytko miedzy vbogie rozdał BielKron 164v, 453v; A który korzenia y rzeczy przerzeczonych zá táką cené [!] vſtáwioną nie mógłby przedáć/ niechay do króleſtwá woźić ich żadnym obyczáiem nie śmié/ áni ich wywoźić pod ſtráceniém tychże rzeczy/ któré nád zákazánié náſzé przywieźie/ álbo przedáwáć będźie. SarnStat 274, 392.

przywieźć czego (1): Apportare frumenta ad difficillima loca, Prziwieść żyt bárzo w drogie kráyiny. Mącz 313c.

przywieźć komu (1): [Krzysztof Kolumb] prośił Krolá Páná ſwego áby mu w thym pomocen był/ co przed ſie wźiął/ to ieſt/ w dálekie Kráiny ná morze záiecháć/ á wzwiedźieć y oględáć mieyſcá nieznaiome/ á ku ſławie y pożytku pánu ſwemu co oſobliwego przywieść BielKron 440v.

przywieźć w czym (1): Dla cżego iecháli poſłowie do Sycyliey/ ſkąd zboża doſyć w okręciech przywieźli BielKron 108v.

przywieźć dokąd (3): Mącz 313c cf przywieźć czego. Cf przywieźć skąd dokąd.

przywieźć skąd (9): Woiewodowie máią ſzácowáć rzeczy przedawáiące/ wywiedzyawſzy ſię iáko drogie ſą tám z kąd ie przywiozą. UstPraw A2; Po nim [Pinzonie] drugich wiele puśćili ſie iego ślákiem do kráiny Páiry ná południe/ ſkąd wiele przywieźli korzenia/ to ieſt/ Cynámonu/ Káſiey/ Pieprzu długiego/ Złotá/ y wiele inych rzecży v nas koſztownych. BielKron 444v, 108v, 436, 436v; Advehere ex India Z Yndiey prziwieść. Mącz 477b. Cf przywieźć skąd dokąd; Zwrot.

przywieźć skąd dokąd (2): S tey Moluki Portugálcżycy przywieźli wielkie páńſtwá [= bogactwa] do Portugáliey BielKron 445v; (nagł) MIESCZANIE KRAKOWSCY. (–) OKazáli Przywiléy Włádyſłáwá Kśiążęćia ná ſkład/ którym máią nádánié to/ [...] iżby káżdy kupiec/ przekupień/ któryby z Węgier/ álbo z Sączá/ álbo z inſzégo króleſtwá przywiózł do Krákowá miédź/ nie przedawał iéy żadnému człowiekowi opcému/ tylko mieſczánom Krákowſkim SarnStat 959.

Zwrot: »przywieźć z sobą [skąd]« (1): Potym tegoż cżáſu Alexander kazał ſpráwić w Babiloniey Máieſtat złoty/ ktoremu podobien nie był nálezion ná ſwiecie/ ábowiem ták wiele złotá byli prziwiezli s ſobą [detulerunt greci] z Indiey y s Perſidiey Grekowie iże ie mieli zá wzgardzone. HistAl M7v.
Przen [komu] (1): Piotr y Páweł pará wołow/ ktora ſkarb kupiecki świátu przywiozłá: iárzmo ich krzyſz/ á ćiężar/ imię zbáwićielowe. SkarŻyw 595.
b. Niosąc (4):

przywieźć do kogo (1): A gdy prziſſlá Archá Páńſka do Akaron/ záwołáli Acháronithowie/ momowiąc [!]. Przywieźli do nas Archę Bogá Iſráelſkiego/ áby nas pobiłá Leop 1.Reg 5/10.

przywieźć skąd (2): Ale ſkrzynię Bożą przywiozł był [ascendere fecerat] Dawid z Kir-iáthiehárymá/ gdzie iey był zgotował Dawid/ bo iey był rozbił namiot w Ieruſzalimie. BudBib 2.Par 1/4. Cf przywieźć skąd dokąd.

przywieźć skąd dokąd (1): Ale Archę Bożą przywiozł był [adduxerat] Dawid z Káriáthiárym ná mieyſce kthore iey był nágothował/ á gdzie iey był rozbił Namiot/ to ieſt/ do Ieruzálem. Leop 2.Par 1/4.

Zwrot: »do siebie przywieźć« (1): Boiąc ſie Bethſámidowie ktorzy byli z zyemie Iudowey [by Bóg nie zesłał na nich kary]/ poſłáli do mężow Káryátſkich/ áby do ſiebie Arkę Bożą przywieźli. BielKron 63.

Formacje współrdzenne cf WIEŹĆ.

Cf PRZYWIEZIENIE, PRZYWIEZION

MPi