[zaloguj się]
[pdf]

PRZYWIĘZOWAĆ SIĘ (29) vb impf

sie (23), się (6).

o prawdopodobnie jasne (tak w -ować); a jasne.

Fleksja
inf przywięzować się
indicativus
praes
sg pl
1 przywięzuję się przywięzujemy się
3 przywięzuje się przywięzują się
praet
sg pl
3 m przywięzowåł się m pers przywięzowali się
imperativus
sg
3 niechåj się przywięzuje
conditionalis
sg pl
3 m by się przywięzowåł m pers by się przywięzowali

inf przywięzować się (8). ◊ praes 1 sg przywięzuję się (1). ◊ 3 sg przywięzuje się (5). ◊ 1 pl przywięzujemy się (1). ◊ 3 pl przywięzują się (2). ◊ praet 3 sg m przywięzowåł się (2). ◊ 3 pl m pers przywięzowali się (1). ◊ fut 3 sg przywięzować się będzie (1). ◊ [imp 3 sg niechåj się przywięzuje.] ◊ con 3 sg m by się przywięzowåł (2). ◊ 3 pl m pers by się przywięzowali (1). ◊ part praes act przywięzując się (5).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Wiążąc, przymocowywać się [w tym: do kogo, do czego (28)] (29): A gdyby też [marynarz] záſępione ocży á ſmętną á lękliwą poſtháwę vkazał/ pewnieby ſie też iuż káżdy deſzcżki chwythał á do niey ſie ochotnie przywięzował. RejZwierc 96v.
Przen (24):
a) Wchodzić w związki społeczne, przystawać (1): Tákowe tedy zápalenie Oycżyzny widząc dobry Obywátel/ wſzelákim ſpoſobem ma ſie o vgáſzenie tego [...] ogniá ſtáráć/ do żadnych fákciy ſie nie przywięzuiąc/ ále tylko do zdrowia y beſpiecżeńſthwá miłey Oycżyzny Phil O.
b) Stawać się jednością z czymś (o Eucharystii) (2): Bo ieſli ſie [Chrystus] ná káżdy dźień krom licżby/ y pewnego mieyſcá wſzędy przemieniáć/ ábo przywięzowáć do chlebá muśi: tedy ſie nie záwżdy zá nas okázuie/ áni záwżdy przycżynia. CzechRozm 265v, 262.
c) Znajdować upodobanie (2): CzechEp 87; Tymże też podobieńſtwem nápomina nas duch Boży/ ábyſmy żywot ſwoy/ ná świećie/ ſkromny/ y pokorny wiedli/ iáko pielgrzymom przyſtoi/ nie przywięzuiąc ſię tu/ do żadney rzecży źiemſkiey NiemObr 13.
d) Uznawać za istotne, prawdziwe, obowiązujące (zwykle w sprawach religii) (19): tedy to ieſt wielkie głupſtwo ná on ſie [zakon Mojżeszowy] ieſzcże oględáć/ y do niego przywięzowáć: á tego záś lepſzego y pożytecżnieyſzego [zakonu duchownego i wiecznego] zániechawáć CzechRozm 84v; Ale ći/ ktorzy teraz ná dwie cżęśći zakon dzielić pocżęli/ nic tego co pierwſzy przedſię nie biorą: poniewaſz w zakonie nic więcey nád literę nie vpátruią. Abowiem gdyby też to widzieć mogli: tedyby ſie do Sobotniego proznowánia nieprzywięzowáli/ áleby w świętobliwosći y ſpráwiedliwośći/ káżdy dzień przed Bogiem żyli. CzechRozm 99; Ale y nád to/ ieſzcże ſie/ y ſtąd ich [katolików] opácżny rozum/ y omamienie pokázuie: gdy ſie do tego przykazánia ná kámiennych tablicach ſpiſánego kthorego iuż nie máſz przywięzuią/ á inſze wſzyſtkie rzecży/ w kſięgách Moyżeſzowych ktore y podziś dzień trwáią opiſáne/ [...] opuſzcżáią. CzechRozm 101, 76, 99, 103, 148, 186 (11); Przetoż iuż tu (ácżkolwiek ſię ia do ludźi nie przywięzuię/ áni świádectwá ich/ z świádectwy ſłowá Bożego rownam: [...] (marg) Choćiaż iá nie ſádzę ſię ná ludziach ále ná ſámym słowie Bożym. (–) będę też o tym ſłowie Bożym/ onych ſtárych [katolików i papieży]/ zdánia/ wyroki/ y świádectwá przypominał CzechEp 128; Szemráli Zydowie przećiwko niemu [Chrystusowi] gniewáiąc ſię/ iż Bogá zwał Oycem ſwoim/ zádawáiąc mu to/ Bogu ſię rownym cżyniąc. Nie ſkąd inąd żydom to onym przyſzło/ iedno przypátruiąc ſię/ zacnym ſpráwam Páná Chriſtuſowym/ ktore on cżynił imieniem Oycá ſwego/ á cżynił ſwobodnie/ nie przywięzuiąc ſię do Sábátu/ y owſzem Pánem ſię Sábátu opowiedáiąc. NiemObr 105, 124; W tey tedy miłey zgodzie/ dobry obywátel y prawdziwy miłoſnik Oycżyzny ma ſie kocháć/ tę v ſiebie wielce ważyć/ do niey nie tylko ſam totis conatibus przywięzowáć ſie/ ále y inſze wieść Phil B3; nim nisſzy vrząd, tym ſie do práwá práwnégo bárźiéy przywięzuie: A nim wysſzy vrząd, tym ſie do ſpráwiedliwośći iest wolny gárnąć, niéco vchyliwſzy práwá. SarnStat 155.

przywięzować się ku czemu (1): á coż tego ieſt zá potrzebá cudow ſie domágáć/ ábo ſie ták ku nim przywięzowáć/ á nimi chćieć Zbor wielki zgromádzáć? CzechRozm 189v.

Zwrot: »przywięzować się do słow, do tekstu« = przekładać wiernie, ściśle [szyk zmienny] (1:1): Cżytayże też Eſter 2. Kápitułę wſzytkę z pocżątku/ á doznaſz tego iż w ꝟ 17. y 19. gámratki ábo miłoſnice Krolewſkie/ Bethulámi to ieſt dziewicámi názywa (choćiaſz niewiem cżemu y Nieświſki Tłumácż pánienkámi przełożył/ choć ſie nád Brzeſkie wydánie/ bárźiey do ſłow przywięzował) CzechRozm 129v; Y pokłonił ſię wierzchowi laski iego [Iudae 11/21].) Stąd widzimy iż ſię Apoſtoł nie przywięzuie do textu Zydowſkiego/ w ktorym ſię to mieyſce ináczey náyduie [tj. „na wierzchu laski jego”]: ále náſláduie śiedmidzieśiąt tłumáczow Greckich WujNT 777.
a. Przypasywać broń (4): [Niechay ſie on [nieprzyjaciel] do śiodłá iáko chce ſzrobuie/ Niechay ſie do rápięrá ſwego przywięzuie. Niechay ſie on y z koniem żelázem okuie/ A náſz go mężny vſarz tylko raz ſkoſztuie. Alić mu iego mocne ſzyki wnet pomyli ZbylPRozm C2v.]
Przen (4):
Zwrot: »do korda się przywięzować« = używać siły, stosować broń (4): Ale powiedz mi możeli też kto być vcżniem Chriſtuſowym/ á przedſię ſie do kordá przywięzowáć/ ábo ſie nim z nieprzyaćioły potykáć? CzechRozm 234, 234 marg, *2v, **2.

Formacje współrdzenne cf WIĄZAĆ.

Cf PRZYWIĘZOWANIE

MPi