[zaloguj się]
[pdf]

SAJAN (12) sb m

Pierwsze a jasne, drugie pochylone.

Fleksja
sg pl
N sajån sajåny
A sajån sajåny
L sajånie sajåni(e)ch, sajånach

sg N sajån (2). ◊ A sajån (3). ◊ L sajånie (2). ◊ pl N sajåny (1). ◊ A sajåny (1). ◊ L sajåni(e)ch (2) RejWiz, PaprPan, sajånach (1) MWilkHist.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Obcisły męski kaftan z bufiastymi rękawami, rozklinowany od pasa w dół, sięgający przed kolana (z wł. sayon ← lat. sagum); sagatus, sagulatus, sagulum, sagum urbanum Cn (7): RejRozpr Iv; Acż [niebieskie książęta] nie chodzą w ſáianiech/ lecż zacność káżdego/ Iuż go cżyni przed Pánem dziwnie oſobnego. RejWiz 153v, 6; Thákież też kto ſie we Włoſzcżyznie kocha/ niechay zbytnie krothką ſukienkę/ ſáian przed ſobą nie záwárthy/ zárzući GórnDworz L7; PaprPan B3v; [sajan hatłasewy, czarny, stary – fl. 1 gr 4 InwMieszcz 1576 nr 209].

W połączeniu szeregowym (1): gdy ſobie wſpomniſz [...] ony żupany/ ony rozlicżne Włoſkie Iſzpáńſkie wymyſły/ ony dziwne płaſzcże/ ſáiany/ kolety/ obercuchy/ áż dziwno y ſtráſzno o nich mowić RejZwierc 57v.

W przeciwstawieniu: »rewerenda ... sajan« (1): á mnie téż czás o ſobie porádźić. Ieſli mi w rewerendźie/ czy lepiéy w ſáianie [tj. czy mam zostać księdzem, czy człowiekiem świeckim]/ Ieſli mieſzkáć przy dworze/ czy ná ſwoim łanie. KochFr 52.

2. Szeroka, fałdzista suknia kobieca (z wł. sayon ← lat. sagum) (2): Bieretek s feretkámi [...] Láńcuſzek z álſzbánicżkiem á ſerdecżko ná nim. Sáian z dzyewiącią bramow by zbił obręcżámi [...]. A tyć więc nas pſtroćiny odwodzą od tego/ Ze nie możem rozeznać co nam potrzebnego. RejWiz 53v; Powagi też záżywiemy W Sukniach ſie woźić będźiemy. V Pań ná długich Sáianách V Pánow w wielkich Kołnierzách. MWilkHist E4v.
3. Krótki płaszcz żołnierski narzucany na zbroję; sagum Mącz, Calep, Cn (3): Sagatus – W ſaiąn obliecżoni. Calep 938a, 938a.
Szereg: »sajan albo kitlik« (1): Sagum, chlamys militaris quadra, Opończány ſáyan álbo kitlik był v Rzimianów któri żolnierze ná zbroyę przyobłoczyli Mącz 364b.

Synonimy: 3. kitel, żupica.

JR, (LW, MC, MN)