[zaloguj się]
[pdf]

PRZYZNAWAĆ SIĘ (31) vb impf

sie (19), się (12).

W inf oba a jasne. W pozostałych formach -znå- (24), -zna- (1); -znå- : -zna- CzechRozm (3:1). ◊ Formy tematów w praes przyznåw- (17), przyznaj- (1) PudłFr.

Fleksja
inf przyznawać się
indicativus
praes
sg pl
1 przyznåwåm się
2 przyznåwåcie się
3 przyznåwå się przyznåwają się, przyznają się
praet
sg pl
3 m przyznåwåł się m pers przyznåwali się
fut
sg
1 m będę się przyznåwåł
conditionalis
sg pl
3 m by się przyznåwåł m pers by się przyznåwali

inf przyznawać się (2). ◊ praes 1 sg przyznåwåm się (1). ◊ 3 sg przyznåwå się (9). ◊ 2 pl przyznåwåcie się (2). ◊ 3 pl przyznåwają się (5), przyznają się (1). ◊ praet 3 sg m przyznåwåł się (3). ◊ 3 pl m pers przyznåwali się (1). ◊ fut 1 sg m będę się przyznåwåł (1). ◊ con 3 sg m by się przyznåwåł (1). ◊ 3 pl m pers by się przyznåwali (2). ◊ part praes act przyznåwając się (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. przyznać się.

1. Stwierdzać, podawać do wiadomości coś o sobie; profiteri Modrz; confiteri, fateri Cn (15):

przyznawać się k czemu (2): RejKup z7; Iż nie z Ebreyſkiego/ ale z Łáćińſkiego przekładu nie iedno Krakowſki (ktory ſię wżdy ktemv wprzedmowie ſwey przyznawa) ale y Brzeſcy tłumácże/ przekłádali. BudBib b2v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [iż, że] (3): BibRadz I 3b marg; WujJud 127; że oná rzecż máieſtatu Krolewſkiego godna/ iż ſie zwierzchny Pan do tego przyznawa że ieſt pod práwem ModrzBaz 100v.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego w zdaniu nadrzędnym [do kogo, aby (po przeczeniu)] (1): przeto [Jezus] iáko by ſie do Iozefá nie przyznawáiąc/ áby on miał być oycem iego: [...] ták do obu mowi [...] CzechRozm 159v.

a. Stwierdzać o sobie coś obciążającego (8):
α. Jawnie (potwierdzając czyjś zarzut) (6):

przyznawać się k(u) czemu (3): BierEz G4; Nye przyznawáyą ſye oni [innowiercy] ktemu/ y owſſem twirdzą/ iż myſmy porządku ápoſtolſkyego odſtąmpili KromRozm III G6v. Cf »dobrowolnie się przyznawać«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [iż] (2): Kupiecz ſie prżiznaua yſz pjł trank oth Plebana RejKup q2v, cc4v.

Zwroty: »dobrowolnie się [ku czemu] przyznawać« (1): Hic furti se alligat [...] Ten ſie dobrowolnie ku złodzieyſtwu prziznawa [prawdopodobnie błędne tłumaczenie]/ albo ſie w złodzieyſtwo wdawa Mącz 193b.

»przyznawać się do występku« (1): In criminalibus nie rádo piſzą roku, bo ſie iuż iákoby ſtrona przyznawa do wyſtępku SarnStat 1298.

β. Sam przed sobą, w duchu (2):

przyznawać się do czego (1): Przytym też y to niemniey dźiwu ma w ſobie/ iż ponieważ wiele ludźi/ rozumem ſie ſpráwuiących/ przyznawáiąc ſię do ſwych omyłek [in recognoscendis erratis suis] nieiáko ich żáłuią ModrzBaz 102.

Ze zdaniem dopełnieniowym [z zapowiednikiem: k temu] (1): K temu ſie nędznik prziznawam żem był w tim wykrocżił LubPs bb2.

b. W odniesieniu do innych podmiotów: uznawać za prawdę wiary [do czego] (1): Trzeći [są] ieſzcże/ ktorzy głucho iákoś o tym vrodzeniu przedwiecżnym ſyná Bożego z iſtnośći Bożey mowią: y nie záwżdy ſie do niego [tj. przedwiecznego urodzenia] przyznawáią. CzechRozm 12v.
2. Stwierdzać przynależność (16):
a. Uznawać za swego (swoje); confiteri Vulg; recognoscere Modrz [osoba przynależąca wyrażona jest dopełnieniem] (10):

przyznawać się do kogo (2): Kthory płod żeby to wſzytko wſobie miał [tj. wiarę w Boga]/ [...] ludziom tym ktorzyby ſie do płodu przyznawáli ſpráwił rozum dla pomocy y ćwicżenia. GliczKsiąż A3; Abowiem to ieſt właſność ięzyká Zydowſkiego: wzywáć imieniá cżyiego: to ieſt/ przyznáwáć ſie do kogo/ ábo ſie imieniem iego názywáć y ſzcżyćić. CzechRozm 196.

α. O Bogu wobec ludzi (4):

przyznawać się do kogo (3): bo też nie iednákie záwżdy bywáło nabożeńſtwo/ miedzy ludzmi tymi/ do ktorych ſie Bog przyznáwał CzechRozm 172v; CzechEp 80, 287.

przyznawać się k komu (1): SNadz iuſz mily panie ſprawiedliwie ſie knam prziznawac maſz wlozywſſy nanas znak a podobieńſtwo wyobrazenia ſwiętego oblicza twego RejPs 146.

Szereg: »znać i przyznawać się« (1): [nie jest prawdą] iż ći ktorych wiele Papieżowie ná kánoniżowáli/ [...] wedle Bogá też świętymi byli: żeby ie bog znał y do nich ſię przyznawał CzechEp 80.
β. O ludziach wobec Boga i wiary (czasem fałszywie) (4):

przyznawać się do kogo (2): ModrzBaz 69; Náoſtátek [Bóg] y tákim nie sfolguie/ ktorzy do niego ſię przyznawáiąc/ y wiárę weń zmyſláiąc/ vcżynkámi pobożnymi tego pokázowáć nie będą NiemObr 115.

przyznawać się do czego (1): ktory [św. Paweł] zgołá w piſániu ſwym Soboty święćić niedopuſzcżał/ owſzem wam/ co ſie do náuki iego przyznawaćie/ zákazał. CzechRozm 71.

przyznawać się komu (1): Będęć ſie przyznawał Pánie Boże moy z zupełnego ſercá mego: á będę wielbił imię twe ná wieki. Leop Ps 85/12.

b. Stwierdzać swoją przynależność, poddaństwo [osoba przynależąca wyrażona jest podmiotem] (6):
Przen: Uznawać się za jednego z nich [do kogo] (1): Któré [fraszki]/ o mądré głowy nikąſká nie dbáią/ Do dobrych towárzyſzów rychléy ſye przyznáią. PudłFr [3].
α. O przynależności do społeczności religijnej: uznawać się za jej członka, wyznawcę (4):

przyznawać się do czego (1): LatHar 286 cf W przen.

przyznawać się k(u) komu, ku czemu (3): Ktorzy [innowiercy] nyewyerzyli/ iżeby po śmyerći był czyſćyec/ ku koſćyołowi ſye nyeprzyznawáli/ á dla tego ſtanom kośćyelnym vwłaczáli/ á vſtaw yego nyeprziymowáli KromRozm I F2v; KromRozm III L6. Cf przyznawać się k(u) komu około czego.

przyznawać się k(u) komu około czego (1): Yeſt też w Indyi [...] przez [= ponad] ſſeſćdźyeſyąt kroleſtw/ [...] ktore około wyáry knąm/ á nye ku Grekom ſye przyznawáyą. KromRozm III L6.

W przen (1): á odpuſty nic inſzego nie ſą/ iedno zaſług [...] Páná náſzego [...] z duchowney Kośćielney ſkárbnice/ do ktorey ſię y Páweł S. przyznawał / nam [...] podánie y przypiſánie. LatHar 286.
β. O przynależności politycznej: uznawać zwierzchność (1): [król czeski] wołał głoſem wielkim do wſzytkiego páńſtwá w koronie przełożonego/ áby ſie ktey koronie przyznawáli BielKron 329v.

Formacje współrdzenne cf 1. ZNAĆ.

LWil