« Poprzednie hasło: [PUŁPIĘĆ] | Następne hasło: [PUŁPIĘTAKROĆ] » |
PUŁPIĘTA (16) nm
pułpięta (8), połpięta (8); pułpięta BielKron, WujNT (2); połpięta FalZioł (2); pułpięta : połpięta ZapWar (2:1), MetrKor (1:1), LibMal (2:4).
W pisowni łącznej (12), w pisowni rozłącznej (4).
-ęt-, -ąt-.
a jasne; w poł- o prawdopodobnie pochylone (tak w poł-).
m [N pułpięta.] ◊ G półpięta (1), pułpiętu (1) ZapWar (1:1). ◊ A pułpięta (8). ◊ L pułpiętu (1). ◊ [D a. L pułpiętu (cum praep „po”).] ◊ f N półpięty (1), [pułpięta (cum G pl „laskow”)].◊ G pułpięty (1), [pułpięt(e)j]. ◊ A półpięty (3).
Składnia orzeczenia typu: jest pułpięta.
Składnia przydawki typu: to pułpięta.
Sł stp: półpięta, półpięty, pułpięty, Cn: półpięta, Linde bez cytatu: półpięta.
pułpięta czego (sg) (10): byorą ſzeſzcz ſſeth [tołp soli] ſkaſzdey thalegy [...] a Kthemv mythnyczy [...] mytha zwozv ſtarego polpyąta groſza MetrKor 57/120, 59/281v; Naprzod vwarz rzecży mocznieyſze [...]/ reubarbarum wſyp gdy iuż przeczedziſz/ potym oczukruy czukrem bieluchnym Miara iego poł pięty vncije. FalZioł II 21c; konya Cziſſawego stym wawrzynkyem vkradl, thego wawrzinek przedall wbuku za polpyethy grzywny LibMal 1547/131v, 1544/87, 1547/135, 1552/169 [2 r.]; Bo dráchmá iedná ważyłá náſze pułpiętá groſzá: iáko y Denarius. WujNT 71 marg, 257 marg; [Wokabul 1539 M3; faska gumy [lege: gumi], którego jest półpięta kamienia i 5 funtów InwMieszcz 1580 nr 230; za półpięty ćwiertnie grochu 2 fl. 15 gr. InwBiskWłocł 1582/268; Jakub Jeleń Żyd krak. przywiózł półpięty beczki wina morawskiego swojego HandelŻyd 69].
pułpięta czego (pl) (1): yako ocziecz moy mykolay olsanka nyewzial [...] kobyercza hy skrzynye vasnosczy pulpyąthy kop po annye zenye svey ZapWar 1528 nr 2465; [InwMieszcz 1583 nr 247; DAy ſobie táſárzowi vdziáłáć [potrzask] láſkowany/ ktorych láſkow ma być w nim cżterzy/ álbo pułpiętá CygMyśl H3v].
W składni zgody z rzeczownikiem w sg (1): Zeznal yſch [...] 4 koſſulye vkradl ma na ſſobye dwye, a yednemv [lege: jednę mu] thaſch nyewyaſtha wzyąla, a drugą v Zida wpolpyąthu groſchu zaſthawyl LibMal 1545/95.
W składni zgody lub rządu z rzeczownikiem w sg (2): yakom ya nie zasthapil dobrovolney drogy sliachathney helenye [...] anym lupv oth nyey vzial dviv [!] kop pienyądzi pvlpiąthv lokcziv plothna kolenskiego ZapWar 1540 nr 2498; Iakom ya [...] nyevkradlem pol pyatha polczia myassza ZapWar 1545 nr 2630; [Miły Ianie dobrze wieſz/ iżem ći pożyczył puł piętey grzywny polſkich pieniędzy Wokabul 1539 Z2].
Z elipsą rzeczownika podrzędnego lub jego skrótem (1): á tak [chory na podagrę] pierwſzy dzień po pełni [majowej]: ma z ieſć bobku, połtori gałki, wtorego dnia poł trzeci/ [...] cżwarthego dnia poł pięty/ piątego dnia poł ſzoſty [...] FalZioł V 93v; [z który [cyny, tj. naczyń cynowych] 2 kamienie i 14 funtów urząd po półpiętu gr oszacował InwMieszcz 1580 nr 228; Wziąłem od kupca aksamitu łokci półtrzecia na rząd po półpiętu fl. u kupca. GębMemor 185, 178].
W charakterystycznych połączeniach: pułpięta(-y) [beczki, ćwiertnie, florena(-ow)], funtow, gałki, grosza (6), grzywny (2), [kamienia], laskow, łokcia(-u), połcia, uncyje, wiardunka (2).
Zestawienie liczebnikowe na oznaczenie liczby 4500: »pułpięta tysiąca« (1): był tego pilen Stároſtá Wiedeńſki/ iákoby mogł [...] wſzytki pocżty zlicżyć/ iedno iż był deſzcż cáły dzyeń/ przeto nierządnie iecháli [...] wſzákże ich nálicżył puł piętá tyſiącá ieznych ſámych BielKron 414.
Cf [PUŁPIĘĆ]
MFr