a. Bez nikogo (903):

b. Bez kogoś a. czegoś określonego [w zasadzie w mianowniku, wyjątek znacz. γ.] (89):

c. Bez niczego [zwykle określa rzeczownik w różnych przypadkach] (149):

a. I nikt, nic poza tym [w zasadzie określa rzeczownik (też zaimek) w różnych przypadkach] (3316): Bo cżeść z mnoſtwá nie pochodzi/ Práwać ſámá cnotá rodzi BierEz K4v, O3, Rv; Dáy mi [...] ku tobie ienżes ſám ieſt práwdziwá mądroſtz s cżyſtym vmyſlem przyſtz OpecŻyw [123], 2v, 3, 6 [2 r.], 6v [2 r.], 9v (17); PatKaz I 3v [2 r.], 17v; ten ſam ſcząſny yeſth kto krom zmazy zloſzczy yeſt PatKaz III 141, 96, 125v, 129v, 137v, 139v, 150, 151; TarDuch B5; niektore też [wódki bywają] s ſamych zioł/ niektore z zioł y s kwiatem/ niekthore z ſamego kwiecia/ niektore z ſamego korzenia/ Niektore też ze wſzego poſpołu FalZioł II 1c, II 1c [2 r.], IV 10d, 30a, 38a, 45c; BielŻyw 31; ſamemu cżłowieku dała [natura] ramiona y barki GlabGad D3, C3v, H, O7v; MiechGlab 76; WróbŻołt C4, Ev, 43/5, 61/2, 3 (14); RejŁas w. 70; tobiechmy ſamemu z grzeſſyli od ciebieſz ſamego miłoſierdzia ſſukamy RejPs 63, 34v, 56, 76v, 93v, 99v (11); RejRozpr K4; SeklWyzn 2, a3v, D [2 r.], e4 [2 r.], e4v, f4, g3 [3 r.]; SeklKat D2v [3 r.], D4 [3 r.], E3, E4v, F [3 r.] (25); RejKup k3, bb7v; HistAl H4v, I8v; Wyele ich teraz mowi o ſámym odpuſſczenyu grzechow/ A o pokućye nic/ álbo máło KromRozm I I2, B2v, D3v, E2v, H2, O; abyście [...] ſtego śię ſame^go chrześciany być nierozumieli/ że co z Euangeljiéi rozumiécie MurzHist R4v, A3, C2, F2v, K, R, T2v; MurzNT 3v, 21 [2 r.], 28v, 81 [2 r.], 126 (10); KromRozm II d3v, f2, g3v, k4, k4v (9); KromRozm III A8, B2v, B5v marg, F3v, I7 (24); BielKom G5v; A ty to [...] wolności nasze na tym samym zawisły, iż ani WKM ani żaden i przedtym i potym krol stawić a uchwalać co na nas bez nas nie może. Diar 60, 25, 40, 66, 82 [2 r.]; Bárwę s kthorą ſye vrodzili áż ſámá ſmyerć rozedrze GliczKsiąż B2, E7v, F5, P6v; Nyechże cye ſámego wiecżnym tu obrońcą mamy. LubPs I, B4v marg, B6 [2 r.], C3 [3 r.], D4v [2 r.], E3v (75); GroicPorz a2, hhv; Ieſli ſám męſztzyzná ieſt tzłowiek/ tzyli teſz y niewiáſtá ieſt tzłowiek? KrowObr 202v, C3v, 12, 13, 41v, 51v [2 r.] (44); RejWiz 146v; Páná Bogá twego będzieſz ſie bal/ á iemu ſámemu będzieſz ſłużył Leop Deut 6/13, Num 1/50, Ps 85/10 [2 r.], 99/3, 145 arg, Sap 11/22 (12); OrzList g4v, h2v; Gdyż docżeſne nábycie/ ſpołu s ciáłem ginie/ Sámá ſławá pocżćiwa/ tá ná wieki ſłynie. RejZwierz 134; Tho przeklęctwo ſámego Kainá perſony ſię dotyka Ale przeklęctwo Adámowe ná źiemię ieſt przenieśione. BibRadz I 3b marg, *3, I 26b marg, 103c marg, 113c marg, 2.Reg 17/2 (27); OrzRozm F3; Pogrzebioná Rachel ná drodze idąc do Bethleiem/ tá ſámá miedzy przyrodzonemi Abráámowymi nie otrzymáłá pogrzebu. BielKron 16, 26, 44, 46, 83, 127v (18); GrzegRóżn B4v, C2, C2v, C3v, D2 (21); KochSat B4; W téyći ſáméy [tj. zgodzie] nádźieiá/ że ſye przy ſwobodźie Swéy dawnéy zoſtoićie KochZg B; Omnes eius curae in te consumuntur, Wſziſtki ſwe ſtárania ná cię yednego kłádzie/ o cię ſie ſámego troſzcze. Mącz 432d, 81c, 96d, 174b, 372d, 397c; OrzQuin F4v, G2, G2v [2 r.], O3, O3v (12); SarnUzn A4v, B2v, D7, E2v [2 r.], E6v [2 r.] (16); SienLek 108v; LeovPrzep B3; Pátrzayże iż tu nie mowi im ſámym [tj. Bogu, Synowi i Duchowi Św.]/ ále iemu ſámemu niechay będzie cżeść y chwałá RejAp 7, 4v, 7, 16v marg, 37v, 38v marg (14); iżby iedno kroleſtwo było ludzi łákomych/ [...] drugie kroleſtwo ſámych márnotrawcow: [...] cżwarte/ ſámych gniewliwych: piąte [...] GórnDworz C6v, C5v, D3, G3, I6v, M2 (28); HistRzym 132v, 135; zeſlę tobye táki narod/ ktory ſie tylko pocżnie ze krwye á s pokolenia ſámey białey głowy. RejPos 270v, 3v [3 r.], 7, 12v [2 r.], 14, 27v (36); RejPosWiecz² 91, 91v, 94 [2 r.], 94v [2 r.], 95v marg; RejPosWiecz³ 99 [6 r.]; BiałKat d2 [2 r.], 86, 93v, 183v, 201, 265v, 321; BielSat C4v; GrzegŚm 3, 21, 28, 48, 64; KuczbKat 15, 215 [2 r.], 230 [2 r.], 280, 355 [2 r.], 400; RejZwierc 72; BielSpr 71; Piſmá nie ſámego ále y Kośćiołá ſłucháć potrzebá. WujJud Nn, 30, 46v, 51, 53v [2 r.], 56 (28); WujJudConf 53 [2 r.], 53v [2 r.], 58, 59v, 72 (11); RejPosRozpr b4 [4 r.], b4v, c4; RejPosWstaw [21²], [21²]v [2 r.], [21³]v, 22, 111, [143²]v; Iż Pápiez ſámym Słowiánom dopuścił Ceremonie ſpráwowáć ięzykiem iych właſnym BudBib b4v marg, Deut 4/35, 8/3, 2.Reg 17/2, 3.Reg 8/39, 4.Reg 19/15 (11); Nie rzkąc ſámi Pánowie/ Ale y miedzy chłopy naydźie tego bárzo wielé. Strum P3v; BiałKaz E3, F3 [2 r.], F3v [2 r.], G, G2v; BudNT Ioann 14/11[12], Rom 7/25, 16/30[27]; o twey tey obronie niemáſz nic w nowym Teſtámenćie: ná ktorym ſámym Chriſtiánie przeſtawáć máią CzechRozm 232v, 1, 2v, 3 [2 r.], 3v [2 r.], 4v [2 r.] (117); ModrzBaz 8v, 29v, 39, 40v, 45v (15); iż tá ſamá ſtolicá [tj. Rzym]/ iednośći kośćielney [...] ſtrożem/ powodem/ y obrońcą ieſt. SkarJedn 148; [w ofierze mszy] Chleb tylo á Wino z wodą mieſzáne/ ná ofiárę kłáść ſię ma. Nie ſámo Wino/ nię [!] ſámá Wodá/ ále oboie zmieſzáne. SkarJedn 317, A3v, 2 [4 r.], 3 [3 r.], 14, 22 (22); á co ieſzcże zemną Sżcżeśćie myſli pocżynáć/ ty ſam wieſz/ moj pánie. KochOdpr Bv; Oczko 2, 5v, 6v, 7, 9, 28v; A cokolwiek ludźi gubi/ To ſámo twé vcho lubi. KochPs 78, 9, 80, 149, 184, 206, 208, 215; do ktorego [sakramentu] vżywánia idąc/ dzień przed tym wſamym chlebie á wodzie pośćiłá SkarŻyw 160, 1, 14, 46 [2 r.], 50, 68 (53); MWilkHist D4v; StryjKron 125, 642 marg; iż temu wiáry dáć niechce/ cżemuby ſámemu [tj. tylko temu] wierzyć miał CzechEp 106, *4v, 6, 7, 10, 18 (135); CzechEpPOrz **3; ále tego Chriſtus nie przydał/ co zowiemy excluſiuam particulam, Sámemu ábo Tylko NiemObr 37, 7, 10, 32, 34, 36 [2 r.] (20); KochFr 13, 18, 39, 132; KochDz 105; Nie ſámá od przyiaćioł/ ni od mátki z łoná/ W opcé kráie Heléná morzem vnieśioná. Nie ieden Menelaus o żonę ſye wádźił KochMuza 27; KochPhaen 5; ReszPrz 17, 52, 64, 78; KochPieś 29, 34, 39, 44; KOmum ia kwiateczki rwáłá [...]? Tobie miły nie inſzému/ Któryś ſam mił ſercu mému. KochSob 60, 60; KochTarn 78; Tá tego ſámá godná/ by ſye iéy kłániáli Wſzyſcy PudłFr 71, 29, 71 [4 r.], 74 [3 r.], 75; ArtKanc B20, D4, E6, E20v, F3 (21); GórnRozm Fv marg, G4v, N2; Sprawco okrągłéy źiemie Boże práwy/ Sam ſpráwiedliwy/ ſam dobrym łáſkáwy ZawJeft 17; niechcąc przywodzic [...] zadnych ratyi swych puscza się nasamę łaskę WKM ActReg 108, 26, 168; Calep [738]a; GostGosp 26; GostGospSieb +2v; GrochKal 7; Phil I3, N, O2; Tyś [Hektorze] mur był/ ſámém Troiánin ſtał tobą GórnTroas 14, 18, 32, 63; ktoré imię [Lach] [...] Ruś przedśię ſámá zátrzymáłá: y nie Polaki nas/ ále Láchy [...] zowie. KochCz B2; Iuż ſłowá zá nic/ y obietnic zbytek/ Sam zyſk/ oſoby/ y godność cukruie GrabowSet Y2, D2v, E4, I4v, N2, O4, V4; OrzJan 13, 34, 44, 45, 46 (11); OstrEpit A2v; żadnego pożytku znácżnego z cżytánia ſámego nie odnieśieſz. LatHar +3v, 87 [3 r.], 93, 164, 254, 279 (20); KołakCathOkuń A2; KołakSzczęśl C3v; RybGęśli C3v; Táć ieſt Kátholicka wiárá/ przez ktorą ſámę dzieią ſię wſzytkie cudá WujNT 72, przedm 2 [2 r.], 9, 13, 18, 26 (139); WysKaz )?(3, 7, 21; JanNKar C3; Zacność y praerogátywá koronowánia Królá, ſámému Arcybiſkupowi Gniéznienſkiému nalezy. SarnStat 169, 69, 118, 188, 350, 469 (13); SiebRozmyśl F4v; WitosłLut A2v; GrabPospR K2, L3; KmitaSpit Cv, C5; PowodPr 5, 35, 79; nie máſz tám ręki Bożey ále ſámá ludzka SkarKaz 242a, )(2v, 3b, 4a, 41a, 44b (50); VotSzl A4, C2v; CiekPotr 33, 83; CzahTr B4, G4, I2v; GosłCast 7, 19, 35, 57; SkarKazSej 669b, 671a, 673b, 679a [2 r.], 682b (12); Gdyż wodá ludźiom rzecż nieuchodzona/ Sámym to rybom włość ieſt przyrodzona KlonFlis C2v; KlonWor 50; PudłDydo [B5]v; SzarzRyt B2v, C3v.

Z elipsą zaimka (87):

~ W mianowniku (55): bo ona boga ublagala a yſz ſyą narodzyl ſama zaſluzyla PatKaz III 130v, 129v; MiechGlab *4; dla cżego ſam mam żyć z boleſcią/ widząc ſmierć ták macedonow iáko y Perſow? HistAl H4v; KromRozm I N4v; KromRozm III G7; iżby On [był] chwalon i wyznawan sam Diar 49; BielKom A4v; Nawyzſzy nád wſzytkimi ſam w narodziech pánuie. LubPs X, D3, Ev, F4, Mv marg, M3, S6, aa3v; SeklPieś 20; KrowObr 155, 166 [3 r.]; Leop Num 11/17; Przecz ták ſam ſiedźiſz/ á lud wſzytek od poránku áż do wieczorá ſtoi przed tobą? BibRadz Ex 18/14, Ex 10/11, 1.Reg 2/3, Iob 28/23; OrzRozm N4; Smieią ſie oni s tego/ máiąc zá to iákoby ſámi mieli vmieć y wiedzieć ſłowo Boże SarnUzn G6v; RejAp 39; RejPos 68; BiałKat 3v [2 r.]; RejZwierc 47; BudBib Esth 14/11; BudNT Apoc 15/4; CzechRozm 19v, 20, 60v; ModrzBaz 25v; CzechEp 321; o ktorym [Serwecie] piſzą/ iż ſię dla tego tylko národźił/ áby nie ſam był naſproſnieyſzy y naplugáwſzy Lutherus ReszPrz 79; KochPieś 26, 47; Sámám go [wieniec] ſwą ręką wiłá/ Sámá go będę nośiłá. KochSob 64; Oná ſtałá weſoło ſámá miedzy niemi: Sámá łzy ſwé ſtrzymáłá: ſámá nie płákáłá: Co inſza okoliczna ćmá ludźi dźiáłáłá. ZawJeft 47; GostGospSieb +3v; GrabowSet N4; LatHar 578; ná głowie iego wiele koron/ máiąc imię nápiſáne ktorego nikt niewie iedno ſam. WujNT Apoc 19/12, s. 723, 724, Apoc 15/4; SiebRozmyśl F3; SkarKazSej 670b.

W innym przypadku (32): SeklWyzn e4; KromRozm III M5v, Q2; Ktorego [Boga] w nas vcżćiwość/ chwałá cżeść ſamemu BielKom B2v; Dijabeł dopuśći mieć Kryſtuſá iednatzá/ ale nie ſámego. KrowObr Rr3, 61v [2 r.], 69 [4 r.], 138 [4 r.], 159, 208v marg [2 r.], 220, Tt4v; Ktoregoś [Abrahama] vmiłował/ á ſámemuś tylko oznaymił wolą twoię. BibRadz 4.Esdr 3/14; BudNT Apoc 19/12; CzechRozm 42v; SkarJedn 78 [2 r.]; dla cżego wierząc w cżłowieká páná Chriſtuſá/ nie w ſámego tylko wierzymy/ ále wierzymy w Bogá oycá iego NiemObr 118, 39, 49; OrzJan 45 [2 r.], 108; CiekPotr 38. ~

Anakolut (1): gdyſz iedno wtobie ieſt ſama nadzieia naſſa [tj. w Tobie samym jest nadzieja nasza] RejPs 88v.

W połączeniach podkreślających wyodrębnienie: »sam ... inszy (a. in(n)y, ((kędy) indzie(j), zinąd (a. skądinąd)), drugi« (98:5): BierEz Cv; OpecŻyw 183v; FalZioł IV 50a; Cże^mv v ſamey niewiaſti cice ſą na pietſiach [!] Gdyż v inſzich zwierząt ſą na żywocie. GlabGad D6, C3, E3; MiechGlab *4; iż z ynąd wſpomożenie niemoże być iedno od ſámego bogá. RejPs Ff7v, 61v, 70v; że nie ieſt inſzy nad Ieſuſa ſamego/ prżes ktoregoby kto mogł zbawięnia doſtać MurzHist S2, C2 [2 r.], Q2v, S4; MurzNT 28v, 76; iż v nich ſámych/ á nye gdźye indźye yeſt prawy á prawdźiwy koſćyoł boży. KromRozm III B6, A6v, Cv, N2v, Q2; Diar 86; GliczKsiąż D2; LubPs X6, Z3v; KrowObr 44v, 68v, 69 [2 r.], 87v, 158v, 201v; BibRadz I 346; Krolowie inſzych rzecżi wſzech obfitoſć maią/ Samey prawdi tam do nich namniey przinaſzaią. KochSat C; OrzQuin F4v, S4v, T3; RejAp 9v, 54v, 71v, 88, 141v; nie ktora ina przycżyná cżyniłá ią ták powſcięgliwą/ ále to telko ſámo/ iż cznotę miłowáłá. GórnDworz Aa5v, G4, G6, I7, Ee4v; RejPos 134v, [219], 233; BiałKat 3v, 143v; iżby ſie tho nie tylko iemu ſámemu/ ále y inym rozlicżnym ſtanom y Rzecżypoſpolitey przygodziło. RejZwierc 138v; Ieſzcżeby nic by tylko ſam był tym ſąſiádem/ Ale nam drugim [tj. sąsiadem] groźi bárziey niżli grádem. RejZwierc 246v; gdyż nie inſzemu Apoſtołowi/ iedno ſámemu Piotrowi/ owiecżki ſwe zlećił y porucżył. WujJud 125, 53v, 58v, 98v; WujJudConf 72; CzechRozm 13v, 36, 42v, 53, 85 (14); nie iać ſam gániąć mu tho ini. PaprPan Ff3v; ModrzBaz 18; Oczko 2; do Biblijey ſie ſamey zániechawſzy inych/ vdam. SkarŻyw A4v; CzechEp 76, 242, 274, 276, 418; NiemObr 37, 77, 102; KochMRot A4; Tobie to wolno ſámemu/ Ale wierę nie inſzému KochSob 61; ArtKanc I4v; ZawJeft 47; ActReg 21; OrzJan 91, 108, 115; przy bytnośći inſzych Apoſtołow/ iemu ſámemu owce ſwe poleca WujNT 390, 425, 461, 724; SarnStat 71, 797, 1026; GrabPospR K4; PowodPr 78.

»nikt (nic, niskąd) ... sam« (49): tak ijż nitz iedno ſamo miloſierdzié przyciągnęlo go/ aby wſpomogl naſycenijm ty ludzie. OpecŻyw 52v, [57]v, 59v; bo niskąd nikt nienaydzie wſpomożenia iedno od bogá ſámego. RejPs 190; RejKup m7; MurzNT 91; GliczKsiąż P6v; Iż niko^mv (grzechu) iedno ſámemu Pánu ſpráwowáć ſie mamy LubPs R4 marg, X6v marg, aa marg, bb6 marg, cc2v, ii; BibRadz II 64c marg; Mącz 319c; SarnUzn G6v; RejAp 9 [2 r.], 38v marg, 55v marg, 91v, 156 (13); bo chcą áby ſámo telko dobre/ bez nicżego złego było ná ſwiecie GórnDworz H8, C8v; ábowiem błogoſłáwieńſtwá niſkąd nie należáło ſzukáć/ iedno od ſámego Páná. RejPos 150, 40, 304v, 317v; KochList nlb 2; MycPrz II C3; BudNT Matth 17/8; CzechRozm 49; ktorych ſzkoł niech by ſię oni ſámi wyznawáli być Miſtrzámi y Oycámi/ á nikogo do nich niepuſzcżáli ModrzBaz 14; SkarJedn 36; SkarŻyw 41, 383; ArtKanc Q5v; GrabowSet E4v; Lecz o onym dniu y godźinie nikt niewie/ áni ániołowie niebieſcy/ iedno ſam Oćiec. WujNT Matth 24/36, Matth 17/8, Apoc 19/12; PowodPr 61.

»nikt (a. kto), żaden in(n)y (a. inszy (nic in(n)ego (a. inszego), nigdzie(j) indzie(j)) ... sam« (43:27): WróbŻołt B7v, E3; RejPs 80v, 109, 141, 146v; LibLeg 11/82; ConPiotr 33v; SeklWyzn ktv; abyſmy [...] wnym ſamym á nie wzadnym ynim ſtworzęniu iego wſzyſtkę nadzieię naſſę pokładali SeklKat D2v, V, V2; RejKup k3v; KromRozm II i3v, x4v; Diar 85, 95; GliczKsiąż C4, C8; A on ſam nikth iny wydárł nas z mocy ich [nieprzyjaciół] LubPs V6v, H3, Q2v marg, S4 [2 r.], T2 marg, Z6 marg, ff3 [2 r.]; KrowObr 190, 213v [2 r.]; OrzQuin S2, T3v; RejAp 9v, 16v, 154v, 156, 182; cnotá/ ktorą obieramy tho czo ieſt dobre/ [...] nicz inego nie będzie/ iedno ſámá prawdziwa vmieiętność GórnDworz Ff4, E5v; kthory nic inſzego nie wyznawa/ nic inſzego ſobie ná pomoc nie bierze/ iedno to ſámo imię ſwięte iego Iezus. RejPos 300v, 33v [2 r.], 88, 89, 115v, 126 (18); RejPosWiecz² 95v; iż też tylko w ſámym Bożym Kośćiele á nigdźie indźie náyduie śie chwałá prawdźiwa KuczbKat 80; RejZwierc 137v, 205; BielSpr 47; RejPosWstaw [143⁴]v; BiałKaz F3; CzechRozm 187; SkarŻyw 202; NiemObr 81; iż ſámá [Maryja] tey łáſki/ ktorey żadna inna nie záſłużyłá/ doſtáłá WujNT 194, 890.

»sam ... samowtor« (2): Iż Iezus Chriſtus ieſt prawdźiwy Bog y żywot wiecżny. To iuż nie ſam oćiec Bog prawdźiwy/ ále ſámowtor [tj. z drugim] CzechRozm 146v, 146v.

»sam ... wiele (a. wielka liczba)« (8): BierEz Q3; A czom tu położył iż ten M⟨istrz⟩ był dobry cżłowiek to ſlowo nie tylko ieſt mnie ſamego/ ale ieſth żywych ludzi barzo wiele ktorzy ſwiątoſc iego żywota wyſoce wychwalaią WróbŻołtGlab A4; MurzHist Q2v; Gregatim sentiuntur morborum genera, Niemoc nigdy ſámá ná człowieka nie przydzie ále wiele ych rázem. Mącz 149d; RejZwierc 47v; Pythał ſie od nich/ cżemuby tho iemu ſámemu poſłał Alexánder/ poniewaſz wiele ieſth Athenieńcżykow. Phil I3; SarnStat 797, 1067.

»wszyscy, (a. wszy(s)tek itp., a. wszel(a)ki) (inszy a. inni), każdy (inszy) ... sam« [szyk 49:44] (88:5): OpecŻyw 82, 145v; bo wſzytkye ſzwyąte panny to myaly yſz ych ządano czyeleſnye dla ych czudnoſzczy ta ſama to myala yſz nygdy poządana bycz nyemogla PatKaz III 109v; BielŻyw 43; GlabGad P2v; RejPs 171v, 182v; SeklWyzn e2v; RejJóz C5v; SeklKat Y3v; iako by to iem ſamem a niewſzyſtkiem mowic przyzwoitá była MurzNT 43v; KromRozm III I5v, M5v, M7v [2 r.], N, N2; GliczKsiąż H4v; LubPs I; GroicPorz a2; KrowObr B [3 r.], C2, 201v, 202v, 210v; Leop Gen 7/23, 4.Esdr 8/7; Y vczynił thák Bog oney nocy/ iż tylko ſámo runo [vellus tantum] było ſuche/ á wſzytká źiemiá przypádłá roſą. BibRadz Iudic 6/40, Ex 18/14, Iudic 6/39, 2.Reg 13/33; Dał theż Iozeph káżdemu z nich po ſzácie pocżćiwey/ ále Beniáminowi ſámemu pięć ſzat BielKron 17v, 114v, 124v, 200, 219v, 327v, 341v; Nie rozumieyże tu przez wzminkę Ceſárſką iżby to tylko ſámá oſobá Ceſárſka ná tym zależáłá/ ále rozumiey iż káżda zwirzchność kthorakolwiek ieſt tobie od Páná Bogá twego [...] náznácżona/ tá ieſt Ceſárzem twoim. RejPos 252v, 16v, 34v, [310]; KuczbKat 125; RejZwierc 67v; Wſzyſcy byli s tego weſeli w Rzymie/ [...] tylko ſam ſmućien był Metellus BielSpr 43v; Coⁿfeſsioniſte z ſámym Epiphániuſem niż ze wſzytkimi Doktormi trzymáć wolą. WujJud 50v marg, 51v, 87, Ll4; WujJudConf 260v; Strum R2v; puśćiwſzy wſzyſtko ná ſtronę/ ná ſámym ſłowie Bożym/ ktore ieſt fundámentem/ [...] przeſtáwáią. CzechRozm A3, A5v, 37, 42, 78, 89v (12); SkarJedn 10, 107, 377; KochOdpr A4; Przetoſz to co dziś ſię w ſámych zakonách y klaſztorách zoſtáło/ wſzyſcy iednym ſercem cżynili. SkarŻyw 535, 493; CzechEp 24; NiemObr 38, 39, 96; KochPieś 19; KochSob 59; AtrKanc I11; iż nálaſł/ áno ine źwierżętá wſzyſtkie ſą dobrże opatrżone/ iedno człowiek ſam nagi ſtoi GórnRozm N2, E2v; KochWr 19; GórnTroas 70; Względem grzechow mych/ iam ſam ieſt złośliwy/ A káżdy inſzy w świećie ſpráwiedliwy GrabowSet A4v; OrzJan 115; WujNT 50, 375, Rom 16/4, s. 726; WysKaz 30; Nie chce P. BOg wſzytkim rozumienia táiemnic ſwoich otwárzáć/ ále ſámym ſtárſzym. SkarKaz 80b marg, 606a; VotSzl Fv; Mniema by wſzyſcy ślepi iedno on ſam widźi KlonWor 58.

»żaden (a. żadny) ... sam« (48): iuż niemám żádnégo ktoby mie pocieſſyl tys ſám mé pocieſſenijé tylko byl. OpecŻyw 143; GlabGad D8; RejPs 128v; yſzbi nyemyal woley ny do dzyewky ny do wdowy ny do zadnego ſthworzenya yedinie do ſſamey Luciey. LibMal 1544/85v, 1554/194 [2 r.]; KromRozm II bv; LubPs H3; KrowObr C2, 12, 51v, 55v, 56 (11); Aleć ſam wſzytko gárnie/ żadnemu nic nie da. RejWiz 167; LeszczRzecz A2; BibRadz Eccli 45/15, Philipp 4/15; BielKron 214, 218v; SarnUzn H4v, H5; RejAp 52v, 108; Gdyż Dawid tego żadnemu zyołku áni drzewku nie przywłaſzcża/ iedno ſámey ſwiętey mocy á opátrznośći Páná tego RejPos 304v, 293, 304v; RejZwierc 199v; WujJudConf 96; BudNT Apoc 19/12; CzechRozm 47v; ModrzBaz 43; SkarŻyw 504; LatHar 295, 594; WujNT 164, Luc 18/19, s. 314, Act 11/19; SarnStat 379; Któréy [piosnki] żaden nie vmié/ iedno oni ſami SiebRozmyśl L; SkarKaz 548a, 607a.

Połączenia: »sam (...) bez (przez), (o)procz, (o)krom [kogo, czego]« (21:7:3): GórnDworz H8, RejPos [236]; że pod oſobą chlebá ſámo ćiáło bez krwie być miáło. WujJud 179, 99, 109; CzechRozm 76, 164, 208, 208v, 213v, 239v, 266v; ModrzBaz 45; SkarJedn 175; co pobożny y wierny chwalcá Boży z ſámego ſłowá Bożego procż płotek wymyślonych łácno poznáć może. CzechEp 212, 120; NiemObr 74; KlonŻal D4; Calep 361a; LatHar 514; Sámá wiára nie płátna bez vczynkow. WujNT 21 marg, 4, 292, 340 marg, 430, 563, Cccccc2, Cccccc3v; tedy od tego czáſu zárázem lichwę [...] máią ſtráćić: á ná głównéy ſummie ſáméy króm wſzelkich lichw máią mieć doſyć SarnStat 259; SkarKaz 351a; SkarKazSej 686a.

»chyba [= oprócz] samego« (2): Cżemu miedzi wſzemi zwierzęti ſamice cienſze głoſi miewaią niżli ſamci (chiba ſamey krowy) GlabGad C8; GórnDworz Ee4v.

»jedno (a. jeno) (...) sam« [szyk 104:7] (111): Gdyżem nie ſam iedno táki/ Ktorzy máią niedoſtátki. BierEz O3, Q3; OpecŻyw 148v; RejPs 38v, 45, 81, 91, 102v (8); SeklWyzn Ev; RejJóz A7, Pv; RejKup k2, Qv; KromRozm III B5v; Diar 95; DiarDop 113; BielKom F3v; Gdyż ſie iedno tobą ſámym w troſkach ſwych muſzę cieſzyć LubPs Q2, I [2 r.], O6 marg, Q2v marg, Y3, Z3v (11); KrowObr 80v; RejWiz 46v, 89, 101; BibRadz Gen 42/38, I 48c marg, 2.Reg 13/33, Eccli 39/1; BielKron 297v; RejAp 38v [2 r.], 49, 50, 50v, 54 (18); pokazałeś nam w.m. czoś/ cżego niewidzi iedno ſámego w.m. oko GórnDworz X2v, O3; Ale ſtali záwżdy mocno przy ſzcżyrey ſwiátłośći/ ktora iedno oná ſámá oświeca káżdego cżłowieká ná ten ſwiát przychodzącego RejPos 339, 31v, 34, 70, 116v, 218 (25); HistLan A3v; Bo to co ſie mnie sſtáło/ iedno mnie ſámemu ſzkodzi RejZwierc 81, 101v, 195v [2 r.]; WujJudConf 57; CzechRozm 14, 34v; SkarJedn 44; CzechEp 170, 174; KochSz A3; ArtKanc I4v, I11; Czy to iedno w ſamey Polſcze źli ſię náyduią ludźie? GórnRozm Cv, N; ActReg 42, 76; OrzJan 10, 111; WujNT przedm 2; JanNKar B3v; SarnStat *4, 530, 1204, 1230.

»jedno tylko (a. tylo) (...) sam« [w tym: jedno tylko sam (20), tylko jedno sam (6), jedno sam tylko (2)] (28): HistJóz B2v; Na ktory jedno sam tylko porządek oglądając się przodkowie naszy zostawili to nam byli tak rządnie Diar 69; DiarDop 112; LubPs aa3, ff3; KrowObr 14v, 56v, 60v, 64, 201v, 210v; KochZuz A4; iedno tylko ſam Noe [tantum Noach] z temi pozoſtał/ ktorzy z nim w Arſze byli. BibRadz Gen 7/22, 4.Reg 7/7, Ez 14/16, 20; OrzQuin V2v; RejAp 188v; tylko iedno ſámo ſłowo Páńſkie to będzye trwáło ná wieki. RejPos 302v, 49, 133v, 212, [219], 255v (9); iż Chryſtuſá Bogiem wierzyć y zwáć nie każe/ iedno tylo Oycá ſámégo. BiałKat 178v.

»(o)procz, (o)krom, nad (...) samego« (31:15:5): PatKaz I 10; iże wſzytci ludzie z przyrodzenia ſą grzeſzni procż ſamego pana Iezuſa. WróbŻołt E; SeklKat T2v; MurzHist S2; MurzNT Matth 17/8; GliczKsiąż G6; KrowObr 10v, 114, 185, 213, 214v, 215v; Leop Act 27/22; RejPos 189v; KuczbKat 40; WujJudConf 59, 72v, 121v; Ktoby tedy/ ktorego inſzego nád tego ſámego Bogá Izráelſkiego [...] ſobie zmyſlał/ [...] CzechRozm 13v, 22, 50v, 51, 52v [2 r.], 71v (11); KarnNap F4; SkarJedn 347; vcżniowie Chryſtuſowi okrom ſamych Apoſtołow vćiekáli/ rozbieżeli ſię daleko SkarŻyw 536; CzechEp 38, 104, 108, 219, 286, 287 [2 r.], 414; CzechEpPOrz **4; NiemObr 33, 156; nie miey innego/ Bogá oprocż mnię ſámego. ArtKanc M2v; ActReg 170; WujNT 217, Apoc 9/4; SarnStat 71, 883; SkarKaz 636a; CzahTr C2v.

»tylko (a. tylo) (...) sam« [szyk 493:261] (754): MetrKor 34/134v; BierEz O4v; OpecŻyw 37v, 56v, 82, 133, 143, 145v, 149; PatKaz I 13; PatKaz II 82v; HistJóz D3; Delphin thelko ſam z rib/ w ſobie nie ma żołci. FalZioł IV 33d, [*7]v, I 76d, IV 6b, 10a, 18c, V 3, 65v; BielŻyw 43, 71, 109; BielŻywGlab nlb 11; Bowiem ſą niektore zwierzęta ktore ſie koſciami karmią tilko ſamymi. GlabGad A7, A2v, A3v, A7v, B, C2v (15); WróbŻołt B7v, I6v; WróbŻołtGlab A4, A5v; RejPs 38v, 70v, 73, 80, 182v, Ff5v; LibLeg 11/82; ConPiotr 30v; HistAl H8 [2 r.], K2v; MurzHist H3v, Q2v, V; MurzNT Matth 12/4, k. 56, 91 [2 r.], 126; KromRozm II bv; KromRozm III O7v; LibMal 1554/190v, 194 [2 r.]; Diar 27, 53, 70; DiarDop 103, 107, 112; BielKom D6v; GliczKsiąż H4v, K3v; LubPs N2v [2 r.]; GroicPorz a2, a2v, p4; Krzyżu wierny miedzy wſzyſtkimi/ Drzewo iedno ſláchetne/ [...] ſámoś ty tylko było godne nośić ſwiátá zapłátę KrowObr 162, A4, A4v [2 r.], B [6 r.], Bv, B2 (151); Leop Gen 7/23, 41/40, 4.Reg 7/7, Sap 17/20, 1.Cor 14/36; OrzList F4; LeszczRzecz A2, A5; BibRadz *2v, *3v, *4, *4v, *6v (20); OrzRozm D2 [2 r.], L3; Pirrus gdy wzyął ſkárby Prozerpinie/ vtonął ná morzu/ tylko ſámy ſkárby náleziono. BielKron 25, 37v, 40, 46, 114v, 127 (34); GrzegRóżn A[3], B, B4, C2v, C4, G, I2 [2 r.]; KwiatKsiąż F2v, G3v; Ut sua unius in his gratia esset, Aby yemu tylko ſámemu zá to dziękowano. Mącz 436a, 110c, 319c; OrzQuin A2v, F3v, G4v, M4v, S3v; SarnUzn A4v, D4 [2 r.], G7v, H4; SienLek 86, 142v, Vuu; Ieſzcze kthemu nietylko ſámo záćmienie rzeczam ná świećie ſzkodźić będźie: ále ſye przyłączy ſkutkom złączenia wielkiego czwártolátnego. LeovPrzep D3; RejAp 2v, 4v, 9, 17, 17v (12); GórnDworz D4, E4v, E7, G5, H8 (15); HistRzym 101; Pan tylko ſámam [lege: samą] ſwą mocą złamał kſiążę ſwiátá tego. RejPos 80 marg, 16v, 54, 63v, 74, 80 [2 r.] (19); RejPosWiecz² 91v, 93 [2 r.], 94v; BiałKat d2, 143v, 378v; BielSat D2; KuczbKat 80 [2 r.], 100, 115, 125, 185 (14); ſtátecżny á pocżćiwy cżłowiek záwżdy ſie ma więcey mądrośći niżli tylko ſámey roſtropnośći dzierżeć y vcżyć. RejZwierc 145v, 3v, 47v, 56v, 114v, 138v [2 r.], 205; BielSpr 6, 39, 43v, 60; WujJud 50, 53v marg, 54, 69, 87 (11); WujJudConf 38v, 53, 82, 93, 95 (8); oddzyelę s tego duchá ktory w tobie ieſt/ á położę go miedzy nie/ áby oni s tobą nośili brzemię ludu tego/ á nie tylko ty ſam. RejPosRozpr c2v, b4; RejPosWstaw [41²]v, [110²]v, [143⁴]v; BudBib Ez 14/20, Tob 4/20; Strum A3; chcąc śię cżieſzyć/ nie tylo im ſámym [Zygmunt Stary synem]/ ále teſz y potomſtwem/ ſniego/ [...] BiałKaz I4, G4, K2; BudNT Matth 17/8; CzechRozm A5v, 2v, 4v, 5v, 8 (59); PaprPan Ddv, Gg; ácż niektorzi zacni ludźie ſámym tylko dowćipem przyrodzonym/ niemáiąc w ſobie náuk/ zwielką sławą mądrze ſobie w ſpráwách pocżynáli ModrzBaz 129, 3v, 9v, 19v, 29v, 33 (27); iż tylo Piotrowi ſamemu ten przełożeńſtwá Páſterſkiego przywiley ſłużył SkarJedn 78, 3, 14, 43, 53, 107 (12); KochOdpr A4; Oczko 1v, 2, 2v, 14v, 15v (9); Bo to więc bywa poſpolićie/ kto ſię ſamey tylo náuki rozmiłuie/ á ſkruſzenia ſerdecżnego zápomina. SkarŻyw 202, 3, 21, 165, 178, 225 (14); MWilkHist G2; ZapKościer 1580/14; CzechEp 10, 24, 27, 32, 38 (33); NiemObr 14, 33, 37, 45, 49 [5 r.] (18); KochFr 104; KochEpitCat 111; ReszPrz 9, 24 [6 r.], 26, 32, 40 (16); WerGośc 256; Zwiąſkę Małżeńſką ſamá tylko śmierć tárga. WerKaz 284 marg, 284, 304 marg; WisznTr 11; Tylko nam ſámym żonam to korzenne pićie/ Wolno będzie ſzynkowáć miedzy ſobą ſkryćie. BielSjem 23, 11, 29; KochPam 83; Iuż wſzyſcy inſzy názad przyiecháli/ Którzy nieſczęſnéy Troie dobywáli: Iam tylko ſámá bez mężá zoſtáłá KochPieś 19; PudłFr 42, 55; ArtKanc H15v, T12, V2v; BielRozm 26; GórnRozm C3v, E2v, Fv, K4; KochWr 19, 23; PaprUp E3, F2v, F3v, G2v, H4v, I4v, K; ActReg 19, 154, 170; Calep 943a; GostGospSieb +4 [2 r.]; Phil G2v, N4; Ták to ſerce wſpániáłé [...] we wſzytkim woyſku płácz wzruſzyło. Sam tylko ten nie płákał/ którégo płákano GórnTroas 70; Polaká Láchem tylko ſámá Ruś miánuie. KochCz Bv; GrabowSet B4v; KochFrag 48; OrzJan 24, 39, 48, 56, 57 (14); WyprPl B; LatHar 95, 118; KołakSzczęśl [D]; WujNT 38, 43, Matth 12/4, s. 50, 64 (21); WysKaz 21, 30, 44; JanNKar C4v; SarnStat 59, 532, 894, 977, 1045, 1067, 1100; SiebRozmyśl D, L; KmitaSpit A4v; PowodPr 17, 27, 34, 57, 61, 71, 79; Nie máſz v krolá nád mię więtſze^go/ y krolowa Heſter mnie ſámego tylo ná vcztę wezwáłá SkarKaz 83b, 4b, 81a, 158b, 159b, 208a (14); VotSzl Fv; CiekPotr 38; SkarKazSej 659a, 666a, b, 669b, 670a, b, 673a; KlonFlis C2v; Przedáie ná Gálery, gdźie tylko śmierć ſámá Końcży nędze y żywot v ſrogiego Chámá. KlonWor 30; ZbylPrz A3v.

»wyjąwszy sam« (1): Nemo id dixit praeterquam Cicero, Nikt o tym nie piſał króm álbo wyyąwſzy ſam Cicero. Mącz 319c.