[zaloguj się]

221. Forma nagłówka.

W zasadzie sprowadzamy brzmienie jednostki do formy podstawowej, tj. wyrażenia, zestawienia i szeregi do mianownika, zwroty do bezokolicznika. Frazy podajemy w czasie zaświadczonym w materiale, a przy kilku wariantach czasu sprowadzamy czasowniki niedokonane do praes, dokonane do fut.
Nie sprowadzamy do formy podstawowej, o ile stwierdzimy lub przypuszczamy, że dana jednostka mogła być używana tylko w określonych formach gramatycznych, np.:

»całym sercem, z całego serca«.

a. Liczba.

W zasadzie sprowadzamy tytulik frazy, zwrotu, wyrażenia i szeregu do liczby pojedynczej. Nie stosujemy tego jednak bezwyjątkowo, np. w wypadku, gdyby zmiana liczby wydała się nam jaskrawym zniekształceniem.
Uznaniu liczby mnogiej za reprezentatywną dla danej jednostki nie przeszkadzają sporadyczne przykłady w jej obrębie użyte w liczbie pojedynczej. Sytuację taką rozwiązujemy, stosując nawias i skrót a. (a więc bez rozliczania się z ilości). (Przykładu dotychczas brak, ale brzmiałby on np.:

»przeszłe wieki (a. przeszły wiek)« (x).
Zmiana liczby zależna od pojawienia się w jednostce wariantu wymagającego określeń w liczbie mnogiej (np. czasownika z prefiksem po-, wy-, na-, z-) powinna być uwidoczniona w tytuliku, ale bez uwzględniania w statystyce, np.:
»zwiesić głowę (a. pozwieszać głowy)« (x).
Oczywiście jeżeli wiąże się z tym zmiana przypadka, czynimy z tego odmiankę po średniku, np.:
»uwiązać (a. przywiązać) kamień; nawiązać kamieni«.
Liczbę mnogą supletywną pozostawiamy w tytuliku, jeżeli jest wyłączna w materiale; jeżeli występuje obocznie do sg, sygnalizujemy ją w nawiasie, np.:
»...-y człowiek (a. ...-i ludzie)«.

aa. Wyrażenia przyimkowe.

Dla wyrażeń przyimkowych przyjmujemy liczbę przeważającą w materiale, a mniej liczną notujemy jako odmiankę nawiasową, np.:

»pod kondycyją (a. kondycyjami)«.

b. Notowanie różnych postaci jednostki.

Częściej występujące w jednostce utarte jej postaci przypadkowe lub przyimkowe sygnalizujemy w klamrze następująco, np. s.v. CHLEB:

»osoba chleba« [w tym: pod osobą (84), w osobie (2)] (94).
W uzasadnionych wypadkach można jednak każdą taką odmiankę traktować jako osobną jednostkę, np.:
»czas długi«,
»długiego czasu«,
»od długiego czasu«,
»na długi czas«
itd.
(tak s.v. DŁUGI, a więc w haśle, w którym nie ma wyrażeń przyimkowych).

c. Niejasna forma przypadkowa.

Po zapisie formy przypadkowej o końcówce dwuznacznej wprowadzamy w nawiasie skrót przypadka:

»pokazić głowy (A), nakazić głowy (G)«;
również jeżeli jest to zapis jedyny.