[zaloguj się]
[pdf]

BŁAZENEK (15) sb m

błazenek (13), błażenek, (1) błaznek (1); błażenek Mącz; błazenek : błaznek RejWiz (8 : 1).

a pochylone, e jasne.

Fleksja
sg pl
N błåzenek, błåznek błåzenkowie
G błåzenka
D błåzenk(o)m
A błåzenki
I błåzenkami

sg N błåzenek (4), błåznek (1). ◊ G błåzenka (2). ◊ pl N błåzenkowie (4). ◊ D błåzenk(o)m (1). ◊ A błåzenki (2). ◊ I błåzenkami (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (trzy z tych samych przykładów) i XVIII w.

Dem. od „błazen”; trefniś, żartowniś, kuglarz; dicaculus Mącz (15): RejWiz 174v; Dicaculus, diminutivum, Błażenek/ Smieſzek/ Kunſztownik. Mącz 86d; Bo z ſiebie [ta ryba] właſny vcżyni okręćik/ Iákby błazenek y morſki natręćik. KlonFlis E3v.

W porównaniu (2): Acż v niego [u Boga] tu wſzyſcy iáko błazenkowie RejWiz 138v, 87.

Zwroty: »kuglować jako błazenkowie«: A ieſlić ieſzcże Pan Bog dziatki dał/ toć iuż iáko błazenkowie kugluią RejZwierc 111v.

»uśmiać się jako błazenkom«: Iuż iedno weźmie drugiemu poda/ thedy ſie tu ſobie vroſkoſzuią/ to ſie thu im iáko nalepſzym błazenkom vſmieią. RejZwierc 32v.

»stroić błazenki«: Ci też [złe duchy] wierz mi ſwych figlow nie zmieſzkáią broić/ A rozlicżnie vmieią ty błazenki ſtroić/ Ktorzy chodzą puſtopás/ á do ich obory/ Bywa źimie y lecie záwżdy obłow ſpory. Naydzyeſz tám y mądrego pewnie w tey gromádzye RejWiz 138v.

W przen (4): [Prawda] Szłá z nadobną poſtáwą [...] A zá nimi błazenek w kukle á s cepámi/ Zową gi Stulticia RejWiz 39v, 41 [2 r.], 41v.
Przen: Pieszczotliwie o dzieciach: głuptas (3): RejWiz 58v; Gdy k temu w nim [w domu] pocżćiwa/ żonká mieſzka z námi/ Y z onymi máłemi/ ſwyini błazenkámi. RejZwierz 135.
Wyrażenie: »przyrodzony błazenek«: RejZwierc 32v cf »błazenkowie a dziateczki«.
Szereg: »błazenkowie a dziateczki«: Nuż gdy ieſzcże owi przyrodzeni błazenkowie á owy dziatecżki wdzięcżne przypádną/ [...] iáka to ieſt roſkoſz RejZwierc 32v.

Synonim: śmieszek.

KN