[zaloguj się]
[pdf]

KROLUJĄCY (48) part praes act impf

krolujący (47), krolując (1); krolujący : krolując BielKron (1 : 1).

o prawdopodobnie pochylone (tak w: król itp.).

Fleksja
sg
mNkrólujący fNkrólując(a) nNkrólujące
Gkrólując(e)go G G
Dkrólując(e)mu D Dkrólując(e)mu
Akrólując(e)go Akrólując A
Ikrólującym I I
Vkrólujący V V
pl
N m pers królujący
G królujących
D królującym
A m pers królując(e)
L królujących

sg m N królujący (7). ◊ G królując(e)go (3). ◊ D królując(e)mu (5). ◊ A królując(e)go (7). ◊ I królującym (2). ◊ V królujący (3). ◊ f N królując(a) (1). ◊ A królując (1). ◊ n N królujące (1) [królując cf krolować part praes act]. ◊ D królując(e)mu (1). ◊ pl N m pers królujący (1). ◊ G królujących (13). ◊ D królującym (1). ◊ A m pers królując(e) (1). ◊ L królujących (1).

Sł stp s.v. krolować, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. Który króluje, sprawuje władzę; król; regnator, regnatrix Calep; regnans PolAnt; rex Vulg (35): Widzyałem też wſzytki żywiące pod ſłońcem ſłużąc dzyecięciu/ ktore miáło ná mieyſcu oycowſkim krolowáć/ Y to márność (marg) Dzyecię kroluiące. (‒) BielKron 80; GrzegRóżn I4; HistRzym 113; Męcżeńſtwo Ermigildá Krolá Wiſſygotow w Hiſzpaniey kroluiących SkarŻyw 367.
α. W funkcji rzeczownika (7):

»krolujący« = król (6): Calep 907a; Bym Anyelſkiego Páná/ kroluiących Roſkáżyćielá/ y ſprawcę władnących [...] przyiął GrabowSet O2v.

Wyrażenie: »krol krolujących« = rex regnantium PolAnt; rex regum Vulg (4): BudNT 1.Tim 6/15; SkarJedn 61; á będąc [Chrystus] Krolem Kroluiących/ y Pánem niebá y ziemie/ w vbogiem ſię domu y z vbogiey mátki národził SkarŻyw 486; WujNT 1.Tim 6/15.

»krolująca« = krolowa (1): Regnatrix ‒ Kroluiacza. Calep 907b.

a. O Bogu (24): iáko práwy Krol á práwy dziedzić niebieſki iuż ieſt vſtáwicżnie kroluiący/ ktoremu iuż thám ſłuży niezlicżona wielkość Anyołow iáko przirodzonemu Pánu ſwoiemu. RejAp AA7v; CzechRozm 183; SkarŻyw 278; ArtKanc E5v.

krolujący nad kim (2): RejPs 112; Imię ieſt mu Wſzechmogący/ Krol nád Krolmi kroluiący ArtKanc M10.

krolujący z kim (4): PatKaz III 107v; RejPos 203; CzechEp 427; Abyſmy ná ćię pomnieli/ á ćiebie záwſze żądáli/ widźieć wiecżnie naświętſzego/ z Oycem iuż kroluiącego/ rácż vżycżyć tego. ArtKanc Cv.

Wyrażenia: »w, na niebie krolujący« (1 : 1): wzgárdziłeś Páná niebá po ziemi chodzącego/ boyże ſię teraz onego podłego cżłeka/ ná niebie kroluiącego. SkarŻyw 81, 68.

»krolujący na (wiek) wieki (wieczne), wiecznie« [szyk 7:: 6] (9 : 4): LubPs M3 marg; wſzyſcychmy powinni nikomu inemu iedno Pánu Bogu ſwemu wiecżnie kroluiącemu cżeść á chwałę dawáć ná wieki wiecżne. RejAp 159v, 9v, 160, Ee2v; RejPos 76v, 203; CzechRozm 268v; KarnNap B3; Lecż dziſieyſzy dźień ziáwieniem świętego Micháłá poświęcony ieſt: ná cżeść Bogu kroluiącemu ná wieki Amen. SkarŻyw 422, 403; ArtKanc L5, T10v.

2. Który przebywa z Bogiem w królestwie niebieskim, doznający szczęścia wiecznego (13):

krolujący z kim (10): Obrázy nye tylko ſwyętych z Kryſtuſem yuż kroluyących/ ále y ſámego páná náſſego męki borzą KromRozm I D3v; WujJud 26v; CzechEp 78 [3 r.]; GrabowSet R3; WujNT 849, 625, 860; A świętym Bożym y duchom z Chryſtuſem kroluiącym tym ſłużym: iż ich rádźi wſpominamy SkarKaz 636b.

Wyrażenie: »w niebie krolujący« [szyk 5 : 1] (6): prośby nie tylko tu ná świećie żywiących/ ále y w niebie iuż kroluiących [Bóg] rad wyſłucha. WujJud 184v, 56; CzechEp 78; WujNT 573, 625, 860.
3. Górujący, panujący (1): Widzyałem pod ſłońcem ná mieyſcu ſądowym nielutość kroluiąc/ y ná mieyſcu ſpráwiedliwośći niepráwość. [Vulg Eccle 3/16] BielKron 79v.

Synonimy: 1. panujący, władający.

Cf KROL, KROLOWAĆ

AK