[zaloguj się]
[pdf]

NARADZIĆ SIĘ (22) vb pf

się (11), się (11).

Oba a jasne (w tym w pierwszym oraz w drugim 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf naradzić się
praet
sg pl
3 m naradził się m pers naradzili się
conditionalis
pl
3 m pers by naradzili się

inf naradzić się (1). ◊ praet 3 sg m naradził się (2). ◊ 3 pl m pers naradzili się (3). ◊ con 3 pl m pers by naradzili się (1). ◊ part praet act naradziwszy się (15).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. naradzać się.

Wspólnie z kim rozważyć sposób postępowania, zasięgnąć rady (22): RejPs 71v; Diar 27; Ieſli prżyſzło co nowego ná Koronę/ nie czekał Kroi z tem Seymu/ ále náradźiwſzy ſię zábiegał żeby Rzeczpoſpol: niſkąd vpadku nie wźięłá. GórnRozm M3; nawyżſzy kápłani/ wźiąwſzy śrebrniki [Judaszowe]/ [...] y náradźiwſzy ſię [consulto autem inito Vulg Matth 27/7]/ kupili zá nie rolą gárncżárſką/ ná pogrzebowánie gośći. LatHar 697 [idem WujNT Matth 27/7]; A zebrawſzy ſię z ſtárſzymi/ y nárádźiwſzy ſię [Et congregati, cum senioribus consilio accepto]/ wiele pieniędzy dáli żołnierzom WujNT Matth 28/12, Matth 27/7; CzahTr E2v.

naradzić się kogo [= z kim] (2): Semiramis oná walecżna krolowa Bábilońſka/ [...] nárádziwſzy ſie ſtárych á bywáłych krykſmanow/ kazáłá iáko świta bydła wſzytki przed miáſto ku woyſkom nieprzyiacielſkim podemgłę wygnáć RejZwierc 163v; GostGosp 156.

naradzić się około czego (1): dobrze ſie około tego w rádźie náſzey záwártey/ rozmyſliwſzy y narádziwſzy wáſzey ſtátecżnośći odpowiedź damy. BielKron [3322]v.

naradzić się z kim (4): MurzNT Matth 28/12; Skoro Krol Sigmunt do Litwy wyiáchał naprzod w Mielniku miał Seymik/ rychło potym w Wilnie nárádziwſzy ſie z Pány Rádnymi Litewſkimi/ poſłał do Moſkiewſkiego ſzukáiąc z nim wſzelkim obycżáiem zgody StryjKron 737, 120; SarnStat 1004.

naradzić się o czym (2): Prośił potym Kroi Cázimirz Pánow Koronnych/ áby przyiáźni pánow Litewſkich nie obrażáli/ á łáſkáwą y ſłuſzną im odpowiedź dáli/ o czym gdy ſię Senat koronny nárádził/ odpowiedzieli Krolowi StryjKron 612, 572.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: tak(że) (2), w tym; aby (2), iż, jako] (4): A tak ſię wtym naradzyly Aby mię ſwiata zgladzyly. RejKup d4v; bo ſye teraz mamy ziecháć/ y nárádźić/ iákoby wáſzá Pápiſterya dáley námi nie ſzydźiłá/ ále żeby ná tym Seymie w Piotrkowie przez Exekucyą ſzyię złąmáłá OrzRozm Bv; RejAp 26v; HistLan C3.

Zwrot: »naradzić się (z sobą) społecznie« [szyk zmienny] (2): KromRozm II v v; Y tákżeć ſie ſpołecżnie s ſobą nárádzili/ Aby mu ná wſzem z wielką pilnoſcią ſłużyli. HistLan C3.
Szereg: »rozmyślić się i naradzić« (2): BielKron [3322]v; Wzięłá potym Litwá co byli ná Zamku z Polaki do trzech dni przymierze/ iżby ſie rozmyſlili y nárádzili wtym czáſie o podániu Zamku StryjKron 572.
a. Zastanowić się nad czym, przemyśleć co (1): ábyſmy ſię bez rozmyſłu nie gniewáli/ áż ſię dobrze nárádźiwſzy. SkarKaz 314a.

Synonimy: porozumieć się, rozważyć; a. namyślić się, przemyślić, zastanowić się.

Formacje współrdzenne cf RADZIĆ.

Cf NARADZENIE

DJ