[zaloguj się]
[pdf]

NIE MA (25) vb

nie ma (24), ni ma (1); nie ma : ni ma RejJóz (2:1).

nie (2) BiałKat, GórnTroas, nié (1) GosłCast; må (19), ma (1) GosłCast.

Sł stp s.v. mieć, Cn brak, Linde XVIII w.

Zaprzeczony odpowiednik formy „jest” (z wyłączeniem funkcji łącznika) (25):
1. Nie istnieje; o braku określonego elementu w rzeczywistości w ogóle lub w danym wycinku rzeczywistości [kogo, czego] (8):

Z okolicznikiem miejsca (1): Dziwnych ludzi niemaa [!] w Iuhrze. MiechGlab *7v.

Z okolicznikiem czasu (3): [Słońce] Ośwyeca kyedy zaſlony nyema. KromRozm I E3; BielKron 463; WysKaz 45.

Połączenia składniowe zawierające przymiotnik w comp, które przybierają sens stopnia najwyższego (2):

~ »nie ma ... jak« (1): Niema vćieſnieyſzego/ iák kto piie dobrze/ Ie ktemu PaxLiz D.

»nie ma ... nad [co]« (1): yſz myedzi wſzyſtkemy szkutkamy czlowyeczemy nycz nyema pewnyeiſzego nat smyercz czlowyeka wſzelkego ZapKościer 1583/54. ~

W pytaniu retorycznym zakładającym odpowiedź twierdzącą (1): Zaſz nie ma dziwnych wabow co nas ktemu wabyą RejWiz 103v.

Połączenia: »jeszcze ... nie ma« (1): Odiąwſzy napierwſze dwádźieśćiá [lat życia ludzkiego] w ktorych ieſzcże doſkonáłego rozumu nie ma/ zoſtháną pięćdzieſiąt. BielKron 463.

»nie ma żadnego« (1): Nie ma zadnego klaſztoru/ w ktorym by ſię táki piękny ſzcżep [...] oſadził SkarŻyw 71.

Fraza: »nie ma nic« = jest puste (1): iáko tá bániuſzká wyżſza byłá niedawno pełna/ á teraz nie ma nic. WysKaz 45.
2. W połączeniu z rzeczownikiem oznaczającym czynność lub stan oznacza brak określonego działania ‘nie zrobił tego, nie wziął w tym udziału’ [czego] (5): Dotych czasów responsum nato nie ma ActReg 184; gdy nie ma Diety [= uczty]/ wleźie gdzie do brogu KlonWor 34.
a. Z odcieniem potencjalnym ‘nie można tego robić’ (3): Aleć iednáka wſzytkim śmierć/ á nie ma wrotu GórnTroas 33.

Z okolicznikiem miejsca (2): krolu co bez ćiebie Bytu ná źiemi nie ma/ bytu nie ma w niebie. GrabowSet X3.

3. Ktoś nie posiada, nie rozporządza czymś [czego] (2): A pan iuż więc nie wſciąga wie iż nie ma owſá RejWiz 73v.

W przeciwstawieniu: »mamy ... nie ma« (1): Co mamy/ tego niechce: czego niémá/ ráczy GosłCast 23.

4. Jest nieobecny [kogo] (1): Domći ieſt/ ále goſpodarzá nie ma SkarKaz 458b.
5. W konstrukcji z zaimkiem względnym + inf, wyrażającej trudność lub niemożliwość realizacji czegoś z powodu braku jednego z niezbędnych elementów lub brak podstaw do czegoś (9):
a. Zaimek w funkcji dopełnienia lub okolicznika (5):

Konstrukcja podstawowa: nie ma + zaimek + inf (4): Niema przecż z świátá żáłowáć: Ktory pełen wſzelkiey złośći BierEz O3v; nima ſie w ćżym kochać Gdy mu przydzie ſwey paniey tey niecznoty doznać RejJóz G3, P2; dowodzą iż im chrztu nie potrzebá: bo w nich nie ma co léczyć BiałKat 253v.

Wariant w części werbalnej: czasownik w con zamiast inf (1): Lecż záś gody cżymby wypráwili/ Nie ma PaxLiz E4v.

b. Zaimek w mianowniku w funkcji podmiotu (4): nie macz czo przekazić RejJóz F3.

Wariant w części werbalnej: czasownik w con zamiast inf (3): GroicPorz v3v; gdy vpádnie/ niema ktoby go podnioſl [non habet sublevantem se]. Leop Eccle 4/10 [przekład tego samego tekstu] BielKron 80.

Synonimy: 2. brakować, »nie dostać«, schodzić.

Cf NENI, 2. NIE, NIE MASZ, NIET

KW