[zaloguj się]
[pdf]

ROZEŚCIE (4) sb n

rozeście (2), rozeszcie(1), rozejście (1); rozeście GlabGad, BielKron; rozeszcie SienLek; rozejście Calep.

o oraz pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w roze-); końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N roześcié
G rozeszciå
I roześcim
L roześciu

sg N roześcié (2); -é (1), -(e) (1). ◊ G rozeszciå (1). ◊ I roześcim (1). ◊ [L roześciu.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

I. Rzeczownik od „rozejć się”(4):
1. Zmiana miejsca spowodowana poruszaniem się w różnych kierunkach; digressio, discessus Calep, Cn; digressus, discidium Cn (3):
a. O ludziach (2): Digressio, Pro discessu: cuius contrarium est congressio – Rozeiſzcię, rozłaczenię. Calep 324a.

rozeście czyje (1): Rozeſzli ſie tedy/ Thomaſz do Pártyey/ Mattheuſz do Etyopiey/ [...] Bártłomiey do blizſzey Indyey (marg) Rozeſcie Apoſtolſkie. (–) BielKron 139.

b. O zjawiskach i procesach organicznych [po czym](1): Przeto cżaſu weſſela albo krotochwile iż ſiła przyrodzona rozchodzi ſie po cżłonkach dla tego nie dopuſzcża w głowę wſtępować dymom z ktorich ſpanie pochodzi, ale więczey oddala ſpanie ſwym rozeſcim po ciele GlabGad K5.
2. O gęstej substancji: przejście w stan ciekły, rozpłynięcie się [czego] (1): Aptekárze ią [farbę ołowianą] biorą w białą máść/ ktorą śinné rány máżą/ dla rozeſzćia krwie zśiádłéy. SienLek Xxx4v.
3. [O objawach chorobowych: zanik [czego] : wznaſz żeć ſie prędko rozzeydą [zołzy po przyłożeniu maści]/ á potem wynidą/ po ktorych roześćiu/ macżay mieyſce winem ćiepłym SienHerb 518a.]
II. [Miejsce rozejścia się dróg, rozstaje: Ite ergo ad exitus viarum {(Rozeſczye)} [Vulg Matth 22/9] Glosy III80/10.]

Synonimy: II. rozchod, rozchodzenie, rozdrogi, rozstanie.

Cf ROZEJĆ SIĘ

ECB