[zaloguj się]
[pdf]

ODPRAWIONY (58) part praet pass pf

odprawiony (36), odprawion (22).

Pierwsze o oraz a jasne. ◊ W formach złożonych -on-. ◊ W formach niezłożonych -on, -ono; -ona (1), -óna (1) SarnStat (1:1).

Fleksja
sg
mNodprawion, odprawiony fNodprawiona, odprawionå, odprawion(a) nNodprawiono
Iodprawionym I I
L Lodprawion(e)j L
pl
N m pers odprawieni
A subst odprawion(e)
inne formy
pl N subst m i f - odprawioné; pl N subst n - odprawioné, odprawiony

sg m N odprawion (12), odprawiony (5); ~ (praed) odprawion (12), odprawiony (2); odprawiony SkarŻyw; odprawion : odprawiony ActReg (2:1). ◊ I odprawionym (1). ◊ f N odprawiona (4), odprawionå (3), odprawion(a) (5); ~ (attrib) -å (1); ~ (praed) -a (4) RejZwierc, CzechRozm, SarnStat (2), -å (2) RejPos, VotSzl. ◊ L odprawion(e)j (1). ◊ n N (praed) odprawiono (5). ◊ pl N m pers odprawieni (15). subst m i f odprawioné (3); -é (1), -(e) (2). n (praed) odprawioné SarnStat (2), odprawiony (1) RejPos. ◊ A subst odprawion(e) (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: odprawiony od kogo (7), odprawiony przez kogo (2); przez kogo SarnStat; od kogo : przez kogo ActReg (1:1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) w. s.v. odprawić.

1. Załatwiony, wykonany, zrealizowany (31):

Z podmiotem nieosobowym (1): Executor – Dozorca abi rzecz beła odprawiona Calep 387a.

odprawiony jak [zawsze z podmiotem osobowym = czyja sprawa] (2): proſto ſie wnet vdáłá do ſwiętych nog iego/ á też ſłyſzyſz iáko ieſt odpráwiona RejPos [310], 300v.

a. O czynności związanej z pełnioną funkcją publiczną (24):

Z podmiotem o znaczeniu ogólnikowym (2): izesmy widzieli wedle potrzeby bydź wszytko przez Pana Hetmana odprawiono ActReg 143. Cf »odprawiona ma być sprawa«.

Z podmiotem oznaczającym zgromadzenie, przedsięwzięcie odbywanie z udziałem wielu osób (6): iako zwielką [!] pociechę mam ze Koronacya odprawiona ActReg 12, 21; Iż w Podláſkim Woiewództwie Rewizia doſtáteczna dóbr náſzych Królewſkich/ [...] ieſcze dotąd niedoſzłá/ ták iáko w innych Woiewództwách iuż ieſt odpráwioná. SarnStat 1197; VotSzl D. Cf »sądy odprawione są«, »sejm odprawion jest«.

Z podmiotem wskazującym na to, z czym związane jest działanie (1): Goniec Moſkiewſki [...] do Wilná ma bydź prowádzón/ y tám od PP. Rad/ y liſty od niego przyięté/ y vſtné poſelſtwo przeſłucháné/ á ták liſty iáko poſelſtwo z PP. Rádámi oboygá narodu communikowáné/ y zá porozumieniem wſzytkich odpráwioné. SarnStat 45.

Frazy: »sądy odprawione są« (1): kiedyby tákie ſądy [...] vſtáwicżnie trwáły/ y mnieyſzym koſztem/ y rychleyby odpráwione były [iudicia ... expedirentur]. ModrzBaz 91v.

»sejm odprawion jest« (1): Który Séym przez nas y wſzyſtki Prełaty/ Pány/ y iné obywátele y Poſły Ziemſkié odpráwion ieſt. SarnStat 939.

»(jak) odprawiona ma być sprawa« (1): zebyśmy my przypatrzywszy się tym wszytkim rzeczom, iesliby się nąm zdało, aby tak odprawiona miałabydź tasprawa kazali, Cursorowi znią iuz zaraz iachać ActReg 143.

α. Rozpatrzony, rozstrzygnięty (7):

Z podmiotem nieosobowym (5): co teraz z tym wciskiem działac, to in deliberatione paucorum mabydz odprawiono. ActReg 3v. Cf Fraza.

Z podmiotem osobowym [= czyja sprawo] (2): ták iż kto piérwéy ſpráwę począł/ piérwéy niech będźie miánowan y odpráwion SarnStat 784, 785.

Fraza: »sprawa odprawiona była (a. może być odprawiona)« (4): ponieważ wſzytkie ſpráwy ná wiecach [...] mogą być odpráwione [res ... expediri possint]. ModrzBaz 91v, 85v; ActReg 95; SarnStat 152.
β. O posłach zagranicznych: przyjęty na uroczystej audiencji [cf objaśnienie s.v. ODPRAWIĆ 1.a.β.] (7): Tego też cżáſu poſłowie Moſkiewſcy przyiecháli od Bázylego/ [...] potym po wypełnieniu przyſięgi/ odpráwieni. BielKron 407.

odprawiony z czym (4): A ták poſłowie vcżyniwſzy ołd pod przyſięgą/ s tym odpráwieni iáko żądali/ iż im [...] podatki ktore káżdy rok Krzyżakom dawáli/ odpuſzcżono ieſt BielKron 391v, 408v [2 r.]. Cf odprawiony z czym do kogo.

odprawiony z czym do kogo (1): Odpráwieni tedy ći poſłowie do Hordy z wielkimi podarkámi StryjKron 682.

odprawiony jak (3): yssz then gonyecz krolya Wangierſkiego nyelaſkawye odpravyon LibLeg 7/98v, 11/31v; BielKron 413v.

Fraza: »posłowie (byli) odprawieni« [szyk zmienny] (3): poſłowie y ini gośćie byli cżeſtowáni y z dáry odpráwieni BielKron 408v, 391v; StryjKron 682. [Cf też a. SarnStat 45.]
Wyrażenie: »w [jakich] sprawach odprawion« (1): bedziesz go proschil y ządal o to abi wtich sprawach wktorichesz poslan bil dobrze a richlo odprawyon. LibLeg 11/31v.
b. O czynności kultowej [jak] (1): ktory ſię iákimkolwiek po niedawney zwłaſzcżá á przyſtoynie przedtym odpráwioney ſpowiedźi/ prochem grzechow powſzednich przykurzył. LatHar 111.
c. Któremu podołano, uczyniono zadość (1):
Fraza: »potrzeby odprawione być mogą« (1): iże z nich [prowentów] potrzeby miáſtá tego nullatenus odpráwioné bydź nie mogą. SarnStat 964.
d. Zbyty, zlekceważony, którego prośbie odmówiono (2): wnet [panny głupie] ieły żebráć v onych drugich gotowych [panien mądrych]/ áby cżym wſpomogły onę nędzę ſwoię. O wnet ſłuchay iáko były odpráwiony: Nie niebożątká nie/ iuż nie wcżás nábywacie RejPos 342; StryjKron 612.
2. Omówiony [w tym z podmiotem (lub wyrazem określanym) o znaczeniu ogólnikowym (4), oznaczającym temat wypowiedzi (2)] (6): Bo młodość w pirwſzych kſięgach iuż ieſt odpráwioná RejZwierc 29v, 115v; SarnStat 792.
Wyrażenie: »krotkimi słowy, na krotce, kilkiem słow odprawion(y)« [w tym: odprawiona rzecz (2)] = astricte facta oratio Mącz (1:1:1): Mącz 421c; gdy go pytáli áby im dał ſwe zdánie/ iákoby káżda Rzecżpoſpolita nalepiey á namocniey mogłá być poſtánowiona/ tedy ták powiedział: Iż to może kilkiem ſłow odpráwiono być. RejZwierc 55; że dziś ledwie rzecż iedná/ y to ná krotce/ odpráwioná może być. CzechRozm 2.
3. Wysłany, wyprawiony; dimissus Cn (15):

odprawion z czym (7): A s tymże to poſelſtwem [...] tu odpráwuie ten ſwięty Pan do nas zwolenniki ſwoie/ nic im inego nie porucżáiąc/ iedno to s cżym też był odpráwion [...] od Bogá oycá ſwego niebieſkiego. RejPos 118v.

α. W funkcji rzeczownika: Wysłaniec; dimissus Vulg (2): A ták oni odpráwieni [illi ... dimissi]/ przyſzli do Antyochiey/ á zebrawſzy lud oddáli liſt. BibRadz Act 15/30; WujNT Act 15/30.
a. Któremu kazano odejść, pozbyto się go (4): Ezop rzekł nie puſzcżę zadnego/ Aże go vznam mądrego. [...] Y inni co przychodzili/ Takieſz odpráwieni byli BierEz E2v; SkarŻyw 368; Ten dla docześnych pożytkow chćiał Páná Ieſuſá naśládowáć: y przetoż odpráwion. WujNT 233.

odprawion skąd (1): aby zołnierz bez odwłoki tuztego kąta wyszedł gdyz [...] tetukąty ogładzaią Przeto zeby Krol [...] wto weirzał Odpowiedziano zebez mieszkania tuztąd odprawion będzie ActReg 25.

b. Któremu pozwolono odejść, zwolniony (1): iakom iest y poiman y chowan na wet y odprawion od niektorych zwoiska Arcyxiązęcia IM Maximiliana. [Cf byłem przez niedziel 7 [...] wwiezieniu [...] Aztamtąd WWigilią Bozego Narodzenia [...] dodomu mię od esłali. 14] ActReg 13.
c. Zwolniony ze służby; missus, solutus Cn (3): LibMal 1550/151; Abgeſetzt werden. Odpráwionym być. Removeri ab officio. Calag 2a.
Szereg: »odkazan i odprawion« (1): Yáko theż ten ſlugá przełożony od páná ſwego ná yákyem vrzędzye/ yeſli go nyeprzypiluye/ poſpolicye od páná z nyedobrym á z wyelką nyełáſką bywa odkazan y odpráwyon. GliczKsiąż O5v.
d. Odesłany z powrotem (4): mátká krolowey z brátem Káźimierzem y s ſynem Ianem byli dłużey pozoſtáli/ potym odpráwieni y odprowádzeni ná Powázę. BielKron 408v, 413v.

odprawiony z czym (2): kazaliśmy aby z responsem y zkondytiami temi Cursor X Biskupa był odprawiony. ActReg 143. Cf odprawiony z czym do kogo.

odprawiony z czym do kogo (1): pomieſzkawſzy tám czás nieiáki/ odpráwieni ſą z pokoiem [dimissi sunt cum pace] od braćiey do tych ktorzy ie byli poſłáli. WujNT Act 15/33.

4. Usunięty z tekstu (1):
Szereg: »odjęty i odprawiony« (1): iż ilekroć miáſtá/ któré w téy kopiiéy Przywileiu ſą wypiſáné [...] ſpráwy [...] przed ſądem przerzeczonym przez áppellácią wwiedźioné będą mieć: tedy gdy oné Miáſtá będą odięté y odpráwioné [illis amoventibus et exclusis JanStat 1018]/ inné Miáſtá ná mieyſce ich z innémi pozoſtáłémi niech będą wźięté y wſtáwioné. SarnStat 953.
5. praw. Który usamodzielnił się majątkowo opuszczając dom rodzinny; emancipatus BartBydg, Cn (3): BartBydg 47b; iż Synowie y Corki po śmierći Rodźicow ſwoich/ wſzythkiego Imienia/ rowny dźiał biorą [...]. Wyiąwſzy by s nich niekthorzy odpráwieni byli GroicPorz ff3v, ff3v.
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Consummatus – Odprawiony, dokonczony. Calep 250b; Transactus – Przeſzłi, odprawioni. Calep 1080a.

Synonimy: 3. posłany, wysłany; d. odesłany; 4. odjęty.

Cf NIEODPRAWIONY, ODPRAWIĆ

AL