[zaloguj się]
[pdf]

OMYLACZ (20) sb m

o oraz a jasne (w tym w a 4 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl
N omylacz omylacze
G omylacz(o)w
D omylaczowi omylacz(o)m
A omylacze
I omylaczmi
V omylaczu

sg N omylacz (1). ◊ D omylaczowi (1). ◊ V omylaczu (2). ◊ pl N omylacze (8). ◊ G omylacz(o)w (5). ◊ D omylacz(o)m (1). ◊ A omylacze (1). ◊ I omylaczmi (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Ten, kto zwodzi, działa chytrze, podstępnie; wprowadza w błąd w rzeczach wiary; nie stosuje się do zasad moralności i dobrych obyczajów; supplantator Mącz (20): Supplantator, Zdraycá/ Oſzukácz/ Omylácz Mącz 302d; RejAp 180v; Pátrz iaka thu ieſt moc prawdy ſwiętey/ iż muśi záwżdy záwięzáć gębę káżdemu omylacżowi/ á káżdemu ktho ſzuka tych drog áby ią zátłocżyć mogł. RejPos 227; iż chce Pan iáko ná probie mieć koſcioł ſwoy ſwięty/ áby byli rozni wierni od niewiernych/ á ći omylacże muſzą być áż do ſkońcżenia ſwiátá wſzytkiego. RejPos 347, 187v.

omylacz czyj (6): RejAp 180v; Abowiem ſwiát ten omylny záwżdy muſiał mieć/ y ták záwżdy będzye miał áż do ſkońcżenia ſwego/ tákye omylácże á thákie zwodniki ſwoie. RejPos 187v. Cf »omylacz świata tego«.

W połączeniach szeregowych (2): RejAp 179; A tuby ſie mieli káráć omylacże/ wymyſlácże/ pochlebnicy/ gdyż to ſłyſzą/ iż przed kilkiem ſłowek prawdy/ oni doktorowie/ oni thák vcżeni ludzye/ muſieli zániemieć RejPos 227.

W przeciwstawieniu: »wierny sprawca ... omylacz« (1): Abowiem tu ſłyſzyſz iáko Pan wierne ſwe ſprawce mocno dzierży w oney [...] ręce ſwoiey. [...] Ale tych omylácżow znáć iż nie dzierży mocno w ręku ſwoich RejAp 17.

Wyrażenia: »nieślachetny omylacz« (1): Pátrzay iáko ći nieſláchetni omylácże/ ták pánowie iáko y poſłowie/ vcżynili ſie Anyoły ſwiátłośći/ y mowią ku Pánu tymi ſłowy: Wiemy żeś ty Miſtrz/ wiemy żeś od Bogá przyſzedł/ [...] ále gorzki piołyn był pod ięzykiem ich: gdyż ſłyſzyſz iż ná to byli przyſzli/ áby nie mowili iáko s Pánem/ iáko s Prorokiem/ ále áby go byli mogli w cżym podchwyćić RejPos 251.

»omylacz słow i Pisma Pańskiego« (2): Omylácże ſłow y piſmá Páńſkiego. RejAp 11v marg [idem] Ee2v.

»omylacz świata tego« (4): RejAp 9v, 17; y Apoſtołowie ſwięći s thego cie przeſtrzegáią/ ábyś ſie pilnie chronił tych omylacżow ſwiátá thego. RejPos 26lv, 189v.

»złościwy omylacz« (1): A ty cie to tłuſzcże tych złośćiwych omylácżow dziś thák bárzo podcżás prośbámi á podcżás groźbámi odwodzą/ ábyś nie wołał zá tym Pánem á zá tym práwem Meſyaſzem ſwoim RejPos 68v.

Szeregi: »omylacz a fałesznik« (1): A niechay ſie też záwſtydáią oni omylácże á fáłeſznicy ſwiátá thego zá przezwiſká ſwoie (marg) Wierni á niewierni páſterze. (–) RejAp 17.

»omylacz a matacz« (1): A theż thu Pan tákie ná oſtátku położił omylácżmi á mátácżmi ludzkiemi. RejAp 180v.

»omylacz a podstępnik« (1): Pátrzayże pilno/ co oni omylacże á oni podſtępnicy wnet vcżynili RejPos 225.

»zawieszacz a omylacz« (1): To thák záwżdy poſpolicie bywa/ iż ći záwieſzácże á omylácże zdádzą ſie ſobie być bárzo mądrzy/ á iż iuż ni od kogo áni náuki nie potrzebuią. RejAp 43v.

»omylacz a zwodnik« [szyk 1:1] (2): A záwſtyday ſie thu każdy zwodniku á omylácżu ſwiátá tego/ co każeſz klękáć/ pádáć/ álbo rozlicżne chwały dáwáć/ [...] wymyſłom ſwiátá tego RejAp 9v; RejPos 187v.

[[Wyraz występuje 19 r. w RejAp i RejPos.]

Synonimy: fałesznik, fałszerz, kłamca, łgarz, matacz, oszukacz, oszust, podstępca.

Cf [OMYLCA], OMYLNIK

IM