[zaloguj się]
[pdf]

OSOBNO (321) av

osobno (267), osobnie (54); osobno LibLeg, ZapWar, OpecŻywSandR, ForCnR (2), Murm, HistJóz (3), KłosAlg (4), HistAl, MurzNT (3), MurzOrt, Diar (3), KrowObr (4), Leop (9), BibRadz (9), GrzegRóżn, SarnUzn (6), RejAp (2), GórnDworz (4), GrzepGeom (3), RejPos, GrzegŚm, KuczbKat (4), RejZwierc, BielSpr (7), BudBib (9), BudNT (6), MWilkHist, StryjKron (5), CzechEp, KochPhaen, ReszList, BielSjem (2), GórnRozm (5), ActReg (2), GórnTroas, OrzJan, LatHar (3), JanNKar (6), JanNKarGórn, GrabPospR (2), SkarKaz (6); osobnie BartBydg (3), TarDuch, RejJóz, Mącz (4), WujJud, Calag, ReszHoz (3), WerGośc, PudłFr, ArtKanc (2), PowodPr (2), PaxLiz (2); osobno : osobnie OpecŻyw (3:1), PatKaz II (2:1), FalZioł (11:2), BielŻyw (1:1), RejWiz (2:3), BielKron (45:1), SienLek (5:2), PaprPan (2:4), ModrzBaz (7:1), SkarJedn (2:2), SkarŻyw (13:3), Calep (3:2), GostGosp (8:2), WujNT (19:1), SarnStat (18:6).

Wszystkie samogłoski jasne.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Oddzielnie; seorsum Vulg, PolAnt, Mącz, Calep, JanStat, Cn; separatim Vulg, Modrz, Calep, Cn; secreto PolAnt, Vulg, Cn; singillatim BartBydg, Mącz, Cn; singulatim BartBydg, Calep, Cn; singulariter BartBydg, PolAnt; particulariter BartBydg, Cn; privatim PolAnt, Cn; solitarius Murm; separatus HistAl, solus PolAnt; sibimet, singularis Vulg; seorsim Modrz; discrete Calep; particulatim, extra turba Cn (280): O ſuknią téż iego [Jezusa] ktora byla nieſſyta/ ale z wierzchu tkaná/ przezewſſytko/ oſobno ijgrali OpecŻyw 142; Solitarius, Etwas das allein iſt. Oſobno myęſkáyący. Murm 20; HistJóz Dv [3 r.]; BartBydg 247, 249; á pothym możeſz ony riby polać tym/ albo oſobno na przyſtawkę nalać FalZioł IV 46b, II 15a, V 108v, 116; KłosAlg G4v; HistAl 1; A gdy odprawił rzéſze/ wſzedł na górę oſobno modlic śię MurzNT Matth 14/23, Luc 10/23; A gdy ſamo [litera „j”] będźie ſtało oſobno iako inſzé ſłowa/ będźie nam znaczyło/ co znaczy go/ iako mowiąc/ poiął go s ſobą MurzOrt B2; ZapWar 1553 nr 2685; Diar 61; gdyſz Kryſtus ćiáło ſwe Apoſtołom podawał/ oſobno chleb/ á oſobno kielich. KrowObr 207v, 200v; Gdyż nas ſtworzył oſobnie nád ine ſtworzenie RejWiz 171; Acháb ſſedł iedną drogą/ á Abdias iną drogą oſobno. Leop 3.Reg 18/6, Gen 21/28, 29, Ex 26/9, 36/16 [2 r.], Lev 14/10, Num 16/16 [2 r.]; A oprocz przypowieśći nie mowił do nich/ wſzakże zwolennikom ſwoim oſobno wſzytko wykłádał. BibRadz Mar 4/34, *5v, Gen 21/28, 29, 39/10, I 63d marg, Matth 17/19, Mar 4/10; Niecżyſtość cieleſna byłá s trądu/ á tháki nie był puſzcżan miedzy ludzi/ ále oſobno przed namioty mieſzkał BielKron 36v; Ale y Lewitom oſobno oddzielono cżterdzyeśći y ośm miaſt ku mieſzkániu BielKron 48; Ale zámknion [Jeremiasz] oſobno áby więcey nie kazał. BielKron 94v; Po ktorego śmierći towárzyſz iego Wáleryus był podeyrzány wſzemu ludu/ iákoby chciał być krolem/ ábowiem ſobie oſobno budował zamek obronny ná gorze Welliey BielKron 105v; Zámpſie ránnemu przećiął plecy ſzablą/ áż káżda ſtroná byłá oſobno BielKron 242v; Przeto kazałá mię oſobno od nich odwieść BielKron 458v, 17, 17v, 25 [2 r.], 31 [2 r.], 38 (37); Secubo, Leżę á ſpię oſobnie. Mącz 70c, 311d, 392a; SarnUzn B3 [2 r.], F2 [3 r.]; ále iż ſámiczne członki rodzáyne/ też wiele niedoſtátkow ćierpią/ oſobnie przyſzły Rozdźiał o tym gadkę mieć będźie. SienLek 108, 174v; RejAp 139, 167v; GórnDworz M3v, Bb4; GrzepGeom K2, P2v, P3; RejPos 52; GrzegŚm 40; KuczbKat 45; RejZwierc 110v; iż miewáli [Rzymianie] lud inny pieſzy/ oſobno/ iezdni/ oſobno pomocni/ oſobno zbroyni/ oſobno niezbroyni/ oſobno ſtrzelcy y ći co na poſługách byli BielSpr 17v; A nie nować to w Kośćiele/ że zá tego álbo owego oſobnie Mſzą miewáią: ponieważ to od cżáſow Apoſtolſkich w Kośćiele bywáło. WujJud 229; BudBib Gen 21/28, 29, 43/32 [3 r.], 2.Mach 4/34; A wziąwſzy iy zá rękę Hetman/ y odſzedſzy znim oſobno/ ſpytał/ Co ieſt co mi maſz opowiedzieć? BudNT Act 23/19, przedm d3 [3 r.], Mar 13/3; PaprPan O; á oſobno o Rzećżypoſpolitey [!]/ ábo o tem świetſkiem Zborze mowić będziemy/ oſobno o rządzeniu Zborow/ á ná oſtátku o Szkołch. ModrzBaz 4v, 55 [2 r.], 121; Tu mu [Jezus Piotrowi] oſobnie ziśćił ono co oſobnie obiecał nád inne. SkarJedn 78; Przecżytay kto może oſtátne oycow tych záśiedzenie/ iáko ná nim Grekowie oſobno miedzy ſobą ſami/ w domu Pátryátchy [!] ſwego wotowáli. SkarJedn 289, 236; Calag 453a; Kazał y porządek ludziom ſtátecżnym cżynić: áby oſobno ſtáły niewiáſty á męſzcżyzná oſobno SkarŻyw 309, 14, 99, 119, 178, 283 (15); StryjKron 26 marg [2 r.], 120, 265, 411; CzechEp 81; KochPhaen 15; ReszHoz 128 [2 r.]; ReszList 174; BielSjem 4, 16; ArtKanc A11v, C13v; GórnRozm A, Hv, M3v, N2, N2v; ActReg 30, 113; Calep 329a, 960b, 968b, 969a, 982b; KLucżnik ma klucże mieć w kilku węźlech: oſobno od proznych domow/ co ie gośćinnemi zowią/ oſobno od ſkrzyń y ſkrzynek/ oſobno od tych co ich záwżdy potrzebuią GostGosp 54, 52, 54, 90, 106; GórnTroas 72; LatHar +5, 320; wźiął Ieſus Piotrá y Iákubá y Ianá: y wwiodł ie ná gorę wyſoką ſámy oſobno/ y przemienił ſię przed nimi. WujNT Mar 9/2, Matth 17/1, 19, 20/17, 24/3, Mar 4/10 (12); Czáſem tèż oſobno [brzmi] r/ oſobno, z/ iáko rze koń/ rżyſko. JanNKar F2v, E3 [2 r.], Fv; JanNKarGórn Hv; SarnStat 4 [2 r.], 129, 153, 418, 443 (17); GrabPospR N4; SkarKaz 157b [4 r.], Oooo2a [2 r.]; Támech z nią wiele rzecży/ oſobnie roſpráwiał PaxLiz E2v, D3v.

osobno od kogo, od czego (7): Co to zá fántázya tháka przyſzłá ná cię. Iż ták mieſzkaſz oſobno thu od ludzi ſobye RejWiz 66; BielKron 382v; kiedy cżłowiek oſobno ieſt od tego kogo miłuie/ wielką mu cięſzkość á trapienie przynośi GórnDworz Mm3v; BudBib 1.Mach 12/36; WerGośc 259; GostGosp 62; (nagł) Przyśięgá Zydowſka. (‒) ZYd ma ſie obrócić przećiwko ſłońcu oſobnie od ludźi inych SarnStat 264.

W przeciwstawieniach: »osobno ... na gromadzie, do kupy, pospolicie, pospołu, spolnie, społem« (6): Alterne, alternatim, vicissitudinarie, osobnye vel spolnye BartBydg 241b; BielKron 30v; On [Słońce] iáko Oćiec á ten [Miesiąc] iáko Mátká: inne Gwiazdy/ iáko Mámki/ Piáſtunki/ nie oſobnie iednemu/ ále wſzyſtkim poſpolićie ſłużą SienLek 31; więc ći vcżeni/ gdy oſobno mowią/ widzą ſie być bárzo mądrymi/ á ſkoro do kupy przydą/ tho on rozum niewiem gdzie zginie/ bo z ich rády/ nic dobrego nie wychodzi GórnDworz G5; iednák może Pleban vpomináiąc ludźie/ álbo ie [przykazania] poſpołu/ álbo też oſobno wykłádáć/ thák iáko mu śie będźie ſnádniey zdáło. KuczbKat 345; SkarŻyw 141.

Wyrażenie: »każdy (a. kożdy) osobno« = singulus PolAni, Modrz; seorsum PolAnt; seorsim Modrz; quilibet JanStat [szyk 25:7] (32): Wezmi Iałowczowych ziarnek/ Bobkowych ziarnek/ każdego rowno po garzſci/ vtłucż każde oſobno FalZioł V 75, II 16c, V 114; ieſt pytanie iako wiele to [różne ilości różnych metali] wſzytko y kożde oſobno w pienądzoch vcżyni. KłosAlg H2, D3, H; LibLeg 11/107v; Diar 95 [2 r.]; RejWiz 145v; Henrik wſzytki [braci] poimawſzy oſobno káżdego poſadzał BielKron 364v; GrzegRóżn N; SienLek 44v, 56v, 58v, 140v; KuczbKat 145, 205 marg; BielSpr 4; BudBib Gen 32/16, Ios 21/42; ModrzBaz 86, 89v; A tym cżáſem Anyołowie odkryią grob/ y śiędą w nim kożdy oſobno. MWilkHist C4v; LatHar 130; JanNKar av; Y záchowamy wſzyſtkié obywátele Ziem przerzeczonych we wſzyſtkich y káżdych z oſobná Práwiéch/ Przywileiách/ Liſtach/ wolnośćiach y prerogátywách ták w poſpolitośći wſzyſtkim/ iáko oſobnie káżdému iuż od przodków náſzych tegóż Powiátu obywatelom ośiádłym nádánych SarnStat 1042, 366, 455, 1104, 1158; A ktorych máiętność oſobno káżdego ták wiele nie wynieśie GrabPospR M2.
Szeregi: »osobno bez [kogo, czego]« (2): SarnUzn H2; (nagł) Ierzy Michálewſki [...]. (–) MOgę tego oſobno bez bráciey nápiſáć PaprPan O4v.

»tak jawnie, jako osobno« (1): IErzyk Sáſkie Kſiążę [...]/ yż był Luterowi wielkim nieprzyiaćielem y náuce iego/ ták iáwnie iáko oſobno [...] roſkazał áby [...] BielKron [211]v.

»osobno i naprzod« (1): Ale chćiał Duch S. oſobno y naprzod Piotrá położyć/ iáko przednieyfzego/ á potym inne Apoſtoły. WujNT 417.

»osobno, pokątnie« (1): Ieſli ktorzy płocho á nieſmyſlnie nád wolą Hethmáńſką z woyſká wyieżdżáli przed podkániem [...]/ á ták tego trzebá ſtrzedz/ áby ſie nie wyrywáli z woyſká oſobno pokątnie iedno zá roſkazániem Hetmáńſkim. BielSpr 26v.

»na mieśce puste osobno« = in desertum locum privatim PolAnt; in desertum locum seorsum Vulg [szyk 5:2] (7): A Ieſus gdy to vsłyſzáł wśiádwſzy włodź odiacháł zonąd na mieśce puſté oſobno MurzNT Matth 14/13; BudNT Matth 14/13; y wźiąwſzy ie z ſobą odſzedł oſobno na mieyſce puſte WujNT Luc 9/10, Matth 14/13, Mar 6/31, 32, s. 146 marg.

»na puszczy osobno« (1): ktorzy [mnisi] áni ná puſztzy oſobno nie mięſſkáią/ ani ſię wżadney náuce pobożney ćwitzą/ iedno tylko ſukniámi/ y golenim głow/ od inſzych ludzi ſię odmieniáią y odłątzáią. KrowObr 133v.

»tak w radzie jako i osobno« (1): będzyem mieć moc wybráć kilko Mágiſtratow/ ktorzyby náſzych praw y inych rzecży ſtrzegli/ á o krzywdy náſze mowili/ ták w rádzye iáko y oſobno BielKron 108v.

»nie z [czym], ale osobno« (1): y vyźrzał prześćierádłá leżące: y śćierkę ktora byłá ná głowie iego/ nie z [non cum] prześćierádły położoną/ ále oſobno [sed separatim] zwinioną ná iedno mieyſce. WujNT Ioann 20/7.

2. Wyjątkowo, w sposób zwracający uwagę, znacznie, szczególnie; praeclare Modrz; extra ordinem Cn (27): OpecŻyw 46; OpecŻywSandR nlb 4v; ForCnR Bv, C2v; PatKaz II 69v, 71v, 84; y wſzytki rzecży ktore chczeſz/ oſobno gorącze: iedz á gich pożyway FalZioł V 46, V 83v; BielŻyw 113; Dobre oſobnie miłuią á złe marnie traczą RejJóz H2v; RejWiz 36v, 132; w koſcielech vcżćiwie ſtali w ſzáciech oſobnie koſztownych BielKron 14, 165; Wſzákżeć mogę zálećić oſobnie młodſzego/ Ze z niego maſz ná wſzytko cżłowieká godnego. PaprPan I4v, Bbv, Bb2v, Dd4; ModrzBaz 80v; PudłFr 39; Ogrodek pięknie záśiać źioły oſobnie pachniącemi GostGosp 128, 130; OrzJan 127; [A byłá oſobnie pięknego weyźrzenia Leop Iudith 8/7 (Linde)].

Połączenia: »a osobno« (2): Piłat pytál Iezuſa milégo o rozmaijté rzecży/ a oſobno o to bylliby on krol żydowſki. OpecŻyw 119v; FalZioł II 23.

»a wszakoż osobnie« (1): Theż korzeń wſzywego Kopru iakmiarz też ma mocz naprzeciwko tym wſzytkim niemoczam przerzeczonym/ á wſzakoż oſobnie gdi będzie vſuſzony á na proch ſtarty FalZioł I 109d.

3. Specjalnie, tylko w tym celu; specialiter JanStat, Cn; speciatim Cn (7): aby to ciało [Maryi] [...] bylo powyſſono na ſtoletz/ ktory od wieków ieſt iéy oſobnie ſtworzon. OpecŻyw 181; Iezu ktorys Piotrowi twemu wikarigiemn [!] płacżączemu/ ku pocieſzeniu oſobnies ſie vkazał. TarDuch C7v; FalZioł II 23, V 81v; BielŻyw 157; ktorym poſag też oſobnie náznácżony bywa od tych pobożnych ludźi/ ktorzy piecżą o nich máią. ReszHoz 129; SarnStat 5.
[Szereg: »przodkiem i osobnie«: Ná tho przodkiem y oſobnie wyſłał mię Pan Chriſtus/ nie ábym Krzćił; ále ábym Kazał. HerbOdpow Dd5v.]
4. Osobiście, prywatnie, indywidualnie; coram Mącz; proprie, viritim Cn (7): iáko miedzy zapiſy potwierdzonymi przed vrzędem/ á miedzy cyrográfem oſobno od kogo vcżynionym. BibRadz I 481; á vdzyáłay kádzenie poświęceniu godne/ á tego áby iny żądny ſobie oſobno nie dzyáłał. BielKron 33v; Coram inter nos conferemus, Oſobnie s ſobą pomowimy. Mącz 65b; WujNT 90; y co też kogo oſobnie dolega PowodPr 65, 27.
Szereg: »swą osobą, osobno« (1): na kthory [sejm] też ſwymi oſobámi oſobno przyiecháli/ Woyćiech Tabor Biſkup Wileńſki/ Ian Zabrzeżyńſki Woiewodá Trocki BielKron 401v.

Synonimy: 1. oddzielnie, »osobnikiem«, »w osobliwości«; 2. znaczno, zwłaszcza; 3. mianowicie, umyślnie.

Cf OSOBIE, OSOBLIWIE

JB