Wzgórze, wzniesienie terenu; collis Miech, Vulg, PolAnt, Mącz, Calag, Calep, Cn; tumulus Mymer¹ Vulg, Calag, Calep, Cn; colliculus Murm, BartBydg, Calag, Cn; verruca Mącz, Cn; clivus Calep; grumus Cn (145): Murm 21; Mymer¹ 7; BartBydg 30b; [ziemia żmodska] około ſiebie laſſi, pagorki maiąc, rzekami też obtocżona. MiechGlab [88]; WróbŻołt V v, 103/11; RejPs 169; KromRozm III G5; Thy co s ſkáliſtych pagorkow puſzcżaſz źrzodłá płynące LubPs X5v; Leop Ios 18/18, Is 2/1, Soph 1/10; Przećiw woyſku były pagorki/ ktore były ná dłużą roſćiągnione: zá tymi pagorki woyſko było Tureckie BielKron 307v, 69, 307v [2 r.], 403, 411v, 431v; Colles vacui arboribus, Gołe pagórki. Mącz 472b, 485c; poſłał tháiemnie brátá z drugimi ná bliſki págorek poroſły chroſtem BielSpr 41v; BudBib Ios 24/33, Iob 15/7, Soph 1/10; Strum I3 [6 r.]; Będzie [...] zgotowaná gorá pańſka ná wierzchu gor/ y podnieśie ſię nád wſzytki págorki SkarJedn 9; Ziemię wnim [raju] vcżynił wyſoką/ piękną z págorkámi y cżtermi rzekámi SkarŻyw 259, 212, 485; Stánęli ná págorku długimi vphcámi/ Iż ſię ich wielkie woyſko z dáleká być zdáło StryjKron 702; CzechEp 407, 408; iż mury Rzymſkie/ obtocżyły śiedḿ págorkow NiemObr 173, 173; ZawJeft 12; Clivosus – Mieſce gdze gęſte pagorky. Calep 207b, 207b, 215b, 1093a [2 r.]; Phil C3 [2 r.], D4; Ku téy poſzli mogile/ gdźie Achilles leży/ Nád morzem/ zkąd záś równia ku págorku bieży/ A págorek mogiłę/ y równią otoczył GórnTroas 72, 70; KlonWor 46.

pagorek czyj [= Jahwe] [o górze Mojra, gdzie stała świątynia jerozolimska lub o płaskowyżu, na którym leży Jerozolima] (1): Będę im błogoſłáwił około pagorku mego BibRadz Ez 34/26.

W połączeniu z nazwą [w tym: pagorek, ktory zową ... (2); n-loc indecl (5), ai poss od n-pers (2), n-loc decl (1), ai od n-loc (1), [rzeczownik pospolity w G sg]; pagorek + nazwa (6), nazwa + pagorek (1)] (9): Y położył ſie Saul z woyſkiem ná págorku Háchilá BibRadz 1.Reg 26/3, 1.Reg 26/1, Is 10/32; w kthorym [królestwie] było miáſto známienite Kártago ná págorku Merkuriuſowym. BielKron 270; záiecháliſmy ku págorkowi ktory zowie Ptolomeus ſacrum promontorium/ dźiś zową caput ſancti Vinceⁿtij BielKron 449; BudBib 1.Mach 3/24; SkarŻyw 601; że ſię Bog vkazał Abráhámowi/ ná págorku Hebrońſkim CzechEp 262; WujNT 469 marg; [obrzezał ſyny Iſráelſkie ná pagorku Obrzezek [in colle praeputiorum; cf Biblia Tysiąclecia: na pagórku Aralot]. Leop Ios 5/4].

W połączeniach szeregowych (12): Iedennáſtégo dnia gory ij wſſytky págorki ij pádoly w proch będą obrotzony OpecŻyw 193v; Leop 4.Esdr 15/42; BibRadz Ier 16/16, 4.Esdr 15/41; BielKron 273v; StryjWjaz B2; SkarŻyw 259; ArtKanc F4v; Rownia pełna wdźięcżnośći/ Págorki/ gor wznieśienie/ Polá/ y láſy chwałę Pánu dayćie GrabowSet X, T3v; SarnStat 264; kryie ſię zá pniewie/ Zá págorki/ zá drzewa/ y zá gęſte krzewie KlonWor 5.

W przeciwstawieniach: »dolina (2), gora (2), padole ... pagorek« (5): Wſzélkié pádolé będźie napełniono a wſzelká gora i págorek będźie zniżón MurzNT Luc 3/5; Káżda doliná wznieſie ſię/ á káżda gorá y págorek vniżą ſię BudBib Is 40/4; WujNT Luc 3/5; Przeto gory wyſokie pierwey págorkámi Stáną; á págorki záś wielkimi gorámi. SapEpit [B2].

W porównaniach (4): Kſiążętá yego będą yák gory wyſokye/ [...] Lud yego yák pagorki w ſwoyey podnyoſłośći LubPs Q4; Gory práwie iák owiecżki ták ſie im rozrádowáły/ Pagorki iáko iágniątká weſele im okazáły. LubPs Z6v [przekład tego samego tekstu]; ná pogrożkę piąći vćieczećie áż práwie nie zoſtániećie iedno iáko máſzt okręthu ná wierzchu gory/ á iáko chorągiew ná pagorku. BibRadz Is 30/17; ArtKanc G2v.

W charakterystycznych połączeniach: bliski pagorek (2), chrostem porosły (2), cudny, goły, pocheły, przydłuższy, rodzajny, skalisty, tłusty, wdzięczny, wieczny; pełny pagorkow; woda z pagorkow; pagorek będzie zniżon (poniżon, uniży się) (3); z pagorkow spuszczać się; przeskakiwać pagorki, spustoszyć, (w(y))jechać na pagorek (3), ześć się; wynieść się (podnieść się, podwyższony, wyniesiony) nad pagorki (5); kryć się za pagorki; kryć się na pagorku, mieszkać, pogrześć (2), położyć się z wojskiem, sadowić się, stać [o mieście], stanąć; błądzić po pagorkach (po każdym pagorku) (2), skakać (skokiem bieżeć) (2); przy pagorku stać.