[zaloguj się]
[pdf]

PAPIESKI (908) ai

papieski (906), papieżski (1), papieżki (1); papieżski : papieżki MiechGlab (1:1).

-ſ-, -s- (901), -z- (5).

a pochylone (w tym 27 r. błędne znakowanie), e jasne.

Fleksja
sg
mNpåpieski fNpåpieskå, påpieska, påpiesk(a) nNpåpieskié
Gpåpieskiego Gpåpieskiéj Gpåpieski(e)go
Dpåpieski(e)mu Dpåpieski(e)j Dpåpieski(e)mu
Apåpieski, påpieskiégo Apåpieską Apåpieski(e)
Ipåpieskim, påpieskiem Ipåpieską Ipåpieskim
Lpåpieskim Lpåpieski(e)j Lpåpieskim
Vpåpieski V V
pl
N m pers påpiescy
subst påpieskié
G påpieskich
D påpieskim
A m pers påpieski(e)
subst påpieski(e)
I m påpieskimi, påpieski(e)mi
f påpieskimi, påpieski(e)mi
n påpieskimi, påpieski(e)mi
L påpieskich
inne formy
sg D skostn - po påpiesku

sg m N påpieski (83). ◊ G påpieskiego (36); -égo (1), -(e)go (35). ◊ D påpieski(e)mu (9). ◊ A påpieski (63), påpieskiégo (11); -égo (2), -(e)go (9). ◊ I påpieskim (17), påpieskiem (1) MurzHist. ◊ L påpieskim (52). ◊ V påpieski (1). ◊ f N (attrib) påpieskå (70), påpieska (7), påpiesk(a) (2); -a GrzegRóżn; -å : -a KrowObr (35:3), SkarŻyw (6:1), NiemObr (3:2). ◊ G påpieskiéj (71); -éj (2), -(e)j (69). ◊ D påpieski(e)j (13). ◊ A påpieską (38). ◊ I påpieską (9). ◊ L påpieski(e)j (29). ◊ n N påpieskié (29); -é (1), -(e) (28). ◊ G påpieski(e)go (38). ◊ D påpieski(e)mu (3). ◊ A påpieski(e) (19). ◊ I påpieskim (25). ◊ L påpieskim (31). ◊ pl N m pers påpiescy (71). subst påpieskié (38); -é (2), -(e) (36). ◊ G påpieskich (58). ◊ D påpieskim (15). ◊ A m pers påpieski(e) (7). subst påpieski(e) (23). ◊ I m påpieskimi (7), påpieski(e)mi (1); -imi : -(e)mi BielKron (1:1). f påpieskimi (1) CzechEp, påpieski(e)mi (1) SarnUzn. n påpieskimi (1) CzechEp, påpieski(e)mi (1) KromRozm I. ◊ L påpieskich (19). ◊ sg D n skostn po påpiesku (8).

Sł stp notuje, Cn: buła papieska, Linde XVII(XVIII) – XVIII w.

Znaczenia
1. Przymiotnik od „papież”; pontificus Modrz; apostolicus, papalis JanStat (592): PatKaz I 13; MetrKor 59/77v; OrzRozm B3v; Także piſał Luter [...] Rzym ten nieinácżey rozumyem iedno iáko Bábilon álbo Sodomá/ ſámey oſoby Papieſkiey wto niewkłádáiąc BielKron 195v; Ządał tedy Ceſarz Luterſkich Kſiążąt/ áby to miał ná mocy wybieráć Sędzie/ ták z ich ſtrony/ iáko y z Papieſkiey/ otrzymał to BielKron 218v; Thegoż roku przyſzedł cżás ſłożonemu Koncilium mieſiącá Wrześniá/ [...] námieyſcu Papieſkim był Kárdynał Kreſcencius BielKron 235v, 186v, 187, 193, 200, 207v (11); OrzQuin K2; BudNT Ee6v marg; dwá mężowie Anielſcy po bokách Papieſkich z miecżmi ſtali grożąc mi śmierćią SkarŻyw 318, 309, 318; mamy przed ocżymá ſwymi wiele piſm, w ktorych nam ſą opiſáne żywoty Papieskie. CzechEp 416, 333 [2 r.], 334 marg, 423; NiemObr 42, 54, 177; BielSen 11.

W połączeniach szeregowych (2): MIkołay piąty [...] był wybran iednego roku ná Biſkupi/ potym ná Kárdynalſki/ potym ná Papieſki ſtolec BielKron 189; SarnStat 1114.

W przeciwstawieniu: »papieski ... luterski« (1): v ſtáwiony dzień będzie/ ktorego ſie máią z iecháć do Norymberga Mieſiącá Sierpniá/ ludzie dobrzy thák z ſtrony Papieſkiey/ iáko z Luterſkiey BielKron 217.

W charakterystycznych połączeniach: papieska(-i, -e) dostojność, godność, krolestwo, majestat, moc (2), osoba (4), państwo, strona, tytuł (3), żywoty (2); z strony papieskiej (5); ku papieskiej stronie; imieniem papieskim (3); na miejscu papieskim (3).

Wyrażenia: »stolec (a. stolica), miejsce papieski(e)(-a)« = papiestwo, bycie papieżem, też papież [szyk 96:12] (107:1): KromRozm III O2; To Práwo Máydeburſkie [...] Otto wielki/ Ceſarz Rzimſki/ [...] Mieſzczánom dał [...]/ z wiádomoſćią y przyzwoleniem Stolice Papieſkiey GroicPorz a3v; KrowObr 36; OrzList b4v; TVſkan Linus po ſwiętym Pietrze w Rzymie ſtolec Papieſki wtory ſpráwował BielKron 145v; A ták náoſtátek [cesarz Konstantyn] wſzytki Włoſkie kráiny y w inych zyemiach miáſtá y porty dał ná Papieſki ſtolec/ korony y ſwego mieyſcá poſtąpił BielKron 156; ROmanus Papież/ ten theż iedno trzy mieſiące był ná Papieſkim mieyſcu BielKron 172v; Leo Papież gdy vmarł/ były wyelkie roznice o Papieſky Stolec/ między Iuliuſem Medyces/ á między Allexendrem Fárneſyuſem BielKron 198v, 148, 148v, 151, 151v, 152 [2 r.] (96); SkarJedn 130 [2 r.]; StryjKron 457; iż ſię ich wiele pokázáć może, ktorzy przez cżárty ktorym służyli, stolice Papieskiey dostawáli CzechEp 420, 233, 423; NiemObr 47, 155.

»urząd, dostojeństwo papieski(e)« [szyk 7:1] (7:1): Abowiem Iuliuſz/ Páweł/ Klemens/ ludźie ná Papieſtwie będący/ złemi być mogą/ ále vrząd Papieſki/ zły być żadną miárą niemoże. OrzList b4v, c, c3; Kátárinus Włoch wydał kſiąſzki przećiw Luterowi/ o doſtoyeńſtwie Papieſkim BielKron 196; BiałKat 163v; PaprPan R4; ieſliby w tym vrzędzie Papieſkim iáka ſię niepobożność y obłudność á Hypokryzya táiłá/ iuſzby ſię ludziom przez lat ták wiele wynurzyłá SkarJedn 150; SkarŻyw 317.

Szeregi: »papieski, (i) cesarski« [szyk 1:1] (2): Ioáchimus Kſiążę Brándeburſkie/ ácż przyiął Ewángelią Witemberſkiey náuki/ wſzákże ziednocżenia z drugiemi niechćiał/ bo dzierżał ſtronę Ceſárſką/ Papieſką BielKron 217; BiałKat 163v.

»rzymski a papieski« (1): Ale [św. Cyprian] do Korneliuſá papyeżá w trzećim liſcye vczyniwſſy zmyenkę ſtolice Pyotrowey/ to yeſt Rzymſkyey/ á papyeſkyey [...] przykłáda: [...] KromRozm III O2.

Wyrażenie przyimkowe: »po papiesku« (1): iż ten Fryderyk 2. po śmierći Oycá ſwego Henryká ſzoſtego Neápolitáńſkiego Krolá był v niego [papieża Innocentego III] w opiece [...]. Przećiw ktoremu iáko ſię wiernie po Papieſku práwie záchował/ káżdy łácno obacżyć z támtąd może. CzechEp 400.
W przen (2): ſtárgni z Korony Królewſkiéy Krzyż/ bo to znák ieſt Owczárnie Papieſkiéy OrzQuin K2; bo ſię to z nich [ksiąg] pokázuie/ iż y w onych grubych ćiemnośćiách Papieſkich/ wzbudzał pan Bog niektore ludźi/ przez ktore tę pychę y wynioſłość Bábilońſką/ gánił y okázował NiemObr 64.
a. Którego papież jest podmiotem: wykonawcą, sprawcą, autorem, nosicielem stanu (244): SeklWyzn C; KromRozm I I3; Támże ono concilium y w inych ſpráwách/ wedle zámyerzenya papyeſkyego przy legaćyech yego ſye ſpráwowáło KromRozm III Q, P5v, P7, P8v; KrowObr 50, 50v żp, 74v, 122v, Tt, Tt4; OrzList d2, h3 [2 r.]; bo Biſkupi [...] od Papieżá/ y od Stolice Apoſtolſkiey Iurisdictią ſwą máią: y niemogli oni bes dozwolenia Papieſkiego tego vczynić. OrzRozm I4v, C, F3; co ſie tycże Koncilium/ ieſt wola Papieſka/ áby było w Mántue/ álbo w Ferarzu BielKron 220; bo Kſiążętá Mirándule/ ktorzy ſą pod Mańſtwem Papieſkim/ ná then cżás przyſtáli do Fráncuſkiego Krolá Henrykuſá. BielKron 235v; Rychło pothym Włádziſław Krol Węgierſki y Polſki wypowiedział Turkom przymierze/ áto vcżynił znamowy Papieſkiey. BielKron 245, 157v, 163v marg, 172, 184, 187 (24); OrzQuin K, K3 marg; WujJudConf 158v; MycPrz II C; CzechRozm 81v; Pátrz iáko bez przyzwolenia Papieſkiego nie mogł być Biſkupem Carogrockim Anátolius. SkarJedn 188 marg; Pátryárchá żaden Cárogrocki krom Papieſkiego poćwierdzenia/ być nie mogł SkarJedn 214, 127, 138, 146, 182, 208 (16); á niemniey ztego ſię pokázuie Papieſka moc/ iſz iedne rzecży potwierdzá/ á ná drugie niezezwala SkarŻyw 321, 90, 161, 166 [2 r.], 290 marg, 310 (18); Roku 1378. Ian Hus w Prádze Stolicy Czeſkiey/ przećiw Odpuſtom y inſzym wyſtępkom Papieſkim iáwnie począł kázáć StryjKron 457; CzechEp 37, 334 marg, 350, 385, 400 (11); iż onych cżáſow/ potrzebá było kogo/ Ludwikowi podobnego/ ktoryby był Papieſkiego y Xiężey inſzey/ ſwowolnego żyćia powśćiągnąć mogł. NiemObr 62, 37, 63, 160, 167, 168, 176; ReszPrz 68; WujNT przedm 3 marg, s. 419 marg, 461, Aaaaaa3v; SarnStat 225.

W połączeniach szeregowych (2): Iáko tedy w iednym ćiele/ nie wſzyſtkie cżłonki iednáką ſpráwę máią: ták też nie iedná ieſt moc kápłáńſka/ Biſkupia y Papieſka WujJud 86; SarnStat 1099.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(e, -a) artykuły (2), błogosławieństwo, chęć, dekret (2), dobrodziejstwo, dozwolenie (przyzwolenie, pozwolenie, zezwolenie) (15), duma, frymarki, kupiectwo, laska (3), maństwo, matactwo, miłość, moc (9), mordy, mowa, namowa, nauka (4), nawod, niedbałość, niezbożność, obietnica, odpowiedź, okrucieństwo, opanowanie, pisanie, pobudzenie, poćwierdzenie (3), pomoc, porada, postępek, powinność, powstanie, pozew, przyczyna, przykład, przysięga, rada, rozgrzeszenie (2), rozkazanie (6), skazanie, skutki, słowo (2), sprawa [= postępowanie], sprawa [= rządy], statut, sztuka, śmierć, tyraństwo, upadek (2), upominanie (2), urząd [= obowiązek] (2), wola (10), wota, wyrok, występek, wyznanie, zdanie, zaklęcie, zamierzenie, złości (2), zwyczaj, swowolne życie.

Wyrażenia: »papieska buł(ł)a« = diploma (pontifici maximi) Mącz, Cn [szyk 1:1] (2): Tobyś chćyał Papyeſką bułłą/ álbo dekretałmi/ á vſtáwámi biſkupimi/ álbo ſzkolną ſophiſtrią dowodźić. KromRozm I B3; Mącz 89c.

»dekret(ały) papieski(e)« [szyk 7:5] (12): Abowiem kiedybyśćie prawdziwi Biſkupi byli/ [...] tedybyśćie vſtaw ludzkich y Dekretałow Papieſkich vtzyć/ chowáć/ y ſtrzec nieobiecowáli KrowObr 129, 44v, 130; Potym cżytano dekret Papieſki/ ktorym vpomina wſzytki krześćiány/ áby ſie lepſzyli BielKron 224v, 196 [2 r.], 199, 211 [2 r.]; Nie noweć to ſą Papieſkie Dekretały/ ále Deklárácya potrzebna/ dla błędu y kácerſtwá tego WujJud 170v; WujJudConf 33v; ReszPrz 33.

»dyspensacyja papieska« (1): á cżyniąc to [tj. nawracając pogan]/ nie rádźili ſię o to Piotrá oſobiwie [!]: iáko dźiśieyſzy Papieſcy Biſkupi/ y Doktorowie cżynią/ ktorzy nicżego ſię cżynić nie ważą bez vtwierdzenia/ y diſpenſácyey Papieſkiey. NiemObr 42.

»indult papieski« (2): coż mamy tedy cżynić v świętego Piotra w Rzymie? [...] gdy ſam Pan w ſercu v káżdego cżłowieká będzie/ [...] nic nam tedy po Indulćiech Papieſkich. BielKron 234; SarnStat 193 żp.

»klątwa papieska« (7): Obácż y ztych ſłow tego Ceſarzá Cárogrockiego iákie poſłuſzeńſtwo cżynił kośćiołowi Rzymſkiemu/ á iáko ſię klątwy Papieſkiey boiał SkarJedn 223, 142, 222 marg, D5; Bowiem ſię iuż tych cżáſow zá łáſką Bożą/ kłątew Papieſkich/ nie tylko zacni ſtanowie/ ále y kráwcy y ſzewcy nie ſtrácháią. NiemObr 65, 64, 171.

»list papieski« = diploma Murm, Mymer1, BartBydg; bulla papalis BartBydg [szyk 14:4] (18): Murm 192; Mymer1 10; BartBydg 42b; [papież Sykstus] Vſtáwił też áby Biſkupi ktorzy będą do Rzymá wezwáni/ záſię wroceni/ áby nie byli od ſwych przyięći bez liſtow Papieſkich. BielKron 149v, 148, 200, 212, 238v, 346v; Prot Bv; SkarJedn 143, 244, 321; Z wielką cżćią go [Bonifacjusza] Papieſz y Rzymiánie przyięli/ y wyieſzdżáiąc/ nábráł liſtow Papieſkich wiele/ do wſtytkich [!] Biſkupow/ Opátow/ y Pánow Chrześćiáńſkich w Niemcech SkarŻyw 518, 318, 391 [2 r.], 518.

»prawo (prawa) papieskie« = lex pontifica Modrz (8): Wſpominaćie teſz w tey przyſiędze Heretyki y kácerze/ [...] ktorzy od vſtaw/ reguł/ y praw Papieſkich odſtawáli KrowObr 131v, 121; Potym Papież Leo wezwawſzy do śiebie ſwey rády/ vrádźili między ſobą według ſwego práwá Pápieſkiego/ to ieſt według dekretałow/ Luterſkie kſięgi popálić BielKron 196, 393 marg; ModrzBaz 63, 82, 97, 100v.

»ustawa papieska« = constitutio papae JanStat [szyk 10:3] (13): Ale ia tęmu niewierzę/ [...] Iſz poſzcżenie ſię wedłvk vſtawy Papieſkei cżaſow naſnacżonich ieſt podnieſięnie dvſze do pana boga SeklWyzn a2; KrowObr 36v, 130, 131, 228v marg, Ss4v; ábowiem tego cżáſu był v nich Hus Ian/ Rokician/ Ieronim/ ktorzy kazáli przećiw Papieſkim przykłádom/ vſtáwam/ y odpuſtom BielKron 187, 223v, 238v, 290v; SarnUzn Cv; CzechRozm 73v; WEdle vſtaw Papieſkich [...] roſkázuiemy: áby nápotym żadni Zydowie/ którzy ſą w Páńſtwie náſzym/ nie byli winowáni/ żeby vżywáć mieli krwie ludzkiéy SarnStat 257.

»władza, rząd papieski(-a)« (4:1): KromRozm I I3; KromRozm III O; Ale o Grekach wątpić niektorzy [...] śmieią [...] áby pod ſpráwą y rządem Papieſkim y w iednośći kośćiołá Rzymſkiego kiedy byli. SkarJedn A3v, 134; Skoro Luther kośćioł przećiw kośćiołowi [...] budowáć pocżął/ [...] trzáſły Concilia/ trzáſłá władza Papieſka ReszPrz 73.

»zwi(e)rzchność, przełożeństwo papieskie(-a)« [szyk 41:5] (42:4): Yużeś ſlyſſał Nicenſkyego/ ktore pirwſſe było/ vſtáwę: z ktorey ſye zwirzchnoſć papyeſka okázuye. KromRozm III P7v; A przeto Ruś/ Grekowye/ y Czechowye/ yeſli ſye [...] od zwirzchnoſci papyeſkyey/ á ták y od yednoſci koſcyołá ápoſtolſkyego łączą/ nye ſą koſcyołem bożym KromRozm III Q2v, N5, O, O4v, O7v, O8v [2 r.] (17); OrzRozm F3; Krol [...] gdy ſkazánie Papieſkie przećiw ſobie obacżył/ rozgniewał ſie ná Papieżá/ wypowiedział zwierzchność Papieſką we wſzem ſwoim kroleſtwie BielKron 212, 195; RejAp Dd3v, Ff4; KuczbKat 75 marg; ná oſmym Zborze [...] [Grekowie] mocnieſię [!] bárzo przełożeńſtwo nád ſobą Papieſkie wyznawſzy/ z kośćiołem Rzymſkim ziednocżjli. SkarJedn A4, 117, 127, 134, 136, 320 (16); CzechEp 172, 335; NiemObr 28, 31, 59, 64, 178.

Szeregi: »(ani) papieski, (i, ani) cesarski« = civilis et pontificius Modrz [szyk 3:3] (6): BielKron 154v, 199, 223v; OrzQuin C3v; ModrzBaz 100v; Nioſąc tedy do Ruśi ieden liſt z iednocżenia Papieſki z ołownymy/ á drugi Ceſarſki z złotjmi piecżęćiámi [...] Ruſkie te narody [...] do iednośći S. przywodził SkarJedn 321. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»papieski i kościelny (a. kościoła rzymskiego)« [szyk 1:1] (2): SkarJedn 320; Ale niepodobna rzecż/ áby ſię wtey mierze Papieſka y kośćielna wola z Bożą nie zgadzáłá SkarŻyw 213.

»papieski albo kardynalski« (1): yż oni [papież i biskupi] dla ſwego pożytku Kryſtuſá y prawdę ná thych Konciliách zniewáláią/ niewięcey nam ſłużą áni mocy máią wotá Papieſkie/ álbo Kárdynálſkie/ thakież wyroki/ iáko innych Biſkupow. BielKron 216.

α. Powstały z woli papieża: wymyślony, wprowadzony, wyznaczony przez niego (22): KromRozm I Ev; Diar 45 [2 r.]; O Papieſkim Báránku woſkowym/ iáko y Papieſz tzáruie. KrowObr Tt, 66v, 66v żp, 75 żp, 78, 78v żp, 196v, Ss2v; Marćin Luter [...] kazał y piſał przećiw Papieſkim odpuſtom BielKron 190, 194, 216; WujJud 216v; WujJudConf 91v, 216v; ModrzBaz 132v marg; Arcybiſkupowie/ Opátowie/ Pátryárchowie/ Metropolitáni/ ná oſtátek nowa creáturá Papieſka Kárdynáłowie/ ná cżyich mieyſcách záśiedli? NiemObr 48, 178.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(e, -a) baranek woskowy (3), czyściec, kanon (2), koncylijum (4), miłościwe lata (3), odpusty (7), symonija, żołtarz.

Szeregi: »apostolski to jest papieski« (1): Kto mowi przećiw prawdźye ápoſtolſkich/ to yeſt papyeſkich/ odpuſtow/ nyechay będźye odrzucony y przeklęty. KromRozm I I3v.

»papieski i mniski« (1): Omyi Páni grzechy náſze. Toć ſą wierſze z żołtarzá Papieſkiego/ y Mniſkiego KrowObr 152v.

b. Skierowany na papieża jako na obiekt działania (24): [cesarz Konstantyn] pány rádne y ſługi ná ſwym dworze/ ku pocżćiwośći Papieſkiey wybrał y opátrzył BielKron 156, 156 marg, 180.

W przeciwstawieniu: »boski ... papieski« (1): Ale ſie tákowych Páſterzow [...] ſtrzegę [...]: ktorzy ſtrzegą/ nie chwały/ áni ćći Boſkiey/ ále tylko chwáły y ćći papieſkiey KrowObr 118v.

Wyrażenie: »posłuszeństwo papieskie« [w tym: być pod posłuszeństwem papieskim (4)] (9): KromRozm I E3v, E4; iż Kártháinſki Arcybiſkup/ z wyelim biſkupow/ ktorzy byli od poſluſſeńſtwá papyeſkyego odſtąmpili/ vzrawſſy błąd ſwoy/ przyſtąmpili záſyę KromRozm III O8, P; BielKron 198; Obácżże tu ieſli Pátryárchowie Konſtántynopolſcy pod poſłuſzeńſtwem Papieſkim nie byli SkarJedn 138, 190, 228, 258.
α. Mający określony stosunek do papieża (11): iż ktoby był Krolem Sycylyſkim álbo Neápolitáńſkim ći ſą Hołdownicy Papieſcy ktorzy niemáią być nigdy Ceſárzmi BielKron 194v, 201; CzechEp 404, 417, 418; zdobywáią ſię nowi Papieſcy pochlebnicy/ ſzperuiąc we wſzytkim piſmie cżymby tę ſwoię głowę zmyſloną/ przypſtrzyć y zálećić mogli NiemObr 40, 30, 49, 55, 58, 156.

W charakterystycznych połączeniach: papieski forytarz (2), hołdownik, pochlebca (pochlebnik) (7), przeciwnik.

c. Właściwy papieżowi, cechujący papieża i jego postępowanie (14): KrowObr 18v, 25v, 35, 36v; Luter odpiſał przećiw temu znácżąc mieyſcá v Dánielá Proroká okrućieńſtwo Papieſkie yáwnie náznácżone być BielKron 196, 386v marg; CzechEp 333, 419; Nie pokázowáłá ſię w Pietrze Papieſká hárdość/ y nádętość NiemObr 41; Ale oſobliwie świadcży o Papieſkiey pokorze/ oná żáłoſna Hiſtorya cżwartego Henryká Ceſárzá/ ktorego Papież Grzegorz 7. wyzuł z Ceſárſtwá NiemObr 167, 62, 64, 154, 168.

W charakterystycznych połączeniach: papieska(-ie) hardość, nieustawiczność, okrucieństwo, pokora (4), pycha (6), świątobliwość.

d. Należący do papieża, używany przez niego, przeznaczony dla niego (38): [cesarz Henryk VI] Tánkredá Apuliyſkie kſiążę/ ktory Papieſkie dobrá pobierał/ poráźił y zábił BielKron 182, 176v [3 r.], 188, 212, 378v; SkarŻyw 317, 473.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(e, -a) dobra, dochody, infuła, odzienie (3), płaszcz, trybut, ubior.

W przen (1): [Luter] Naprzod odpuſty Antykryſtowe/ [...] A potym y Cżyśćiec/ ogień on kuchien Papieſkich wodą słowá Bożego zgáśił GrzegRóżn F4.
α. Zamieszkiwany przez papieża, będący siedzibą papieża (21): Ná tłuſtey tedy górze (iáko X.K. mieſzkánie Papieſkie opiſuie) vśiadł Antychryſt NiemObr 173, 20.
Wyrażenia: »pałac, zamek papieski« [szyk 5:1] (5:1): Ná tymże mieyſcu [...] potym zá Krześćian zbudowano zamek Papieſki BielKron 25v; To ieſt za ieden dziw nápiſano/ iż tey godziny gdy vmárł [papież] zgorzał páłac Papieſki w Awinium/ gdzie mieſzkáli Papieżowie. BielKron 187; GórnDworz O4v; SkarŻyw 473; StryjKron 457; KochFr 123.

»stolec (a. stolica) [= siedziba] papieski(-a)« [szyk 10:3] (13): ábowiem [Karol Wielki] był wyiął ſtolec Papieſki iuż vpádły y ſkáżony w páńſtwach z mocy Longobárdow BielKron 170; W Armeniey ſą Krześćiánie napierwſzy/ [...] bo tám był S. Piotr napierwey ſtolec Papieſki záłożył w Antiochiey BielKron 269v, 142v marg, 181v, 185v [2 r.], 187 [2 r.], 269v marg, Llll2v; StryjKron 456, 457; NiemObr 164.

β. Będący we władzy papieża, podlegający papieżowi, rządzony przez papieża (7): SeklKat I3v; KrowObr 8, 23; Kośćioła Papieſkiego [...] niemáſz ná świećie żadnego/ my wyznawamy być iednę Swiętą powſzechną y Apoſtolſką Cerkieẃ OrzRozm F3; Trzymáli/ w ten cżás Fráncuzowie/ Pármę/ y Plácentią/ Miáſtá Papieſkie BielKron 197v, 181v, 189v.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(e, -a) kościoł, królestwo (2), miasto (2), państwa (2).

e. Związany z papieżem jakimś stosunkiem społecznym (111):
α. Podległy papieżowi jako zwierzchnikowi, pełnomocnikowi (106): KromRozm III P7v; RejFig Bb7; [papież Innocencjusz VIII] Bucáliná poráźił ktory łupił Papieſkie poddáne BielKron 189v; Po Ekkiulie oborzył ſie nań [na Lutra] mnich Sylweſter kácermiſtrz Papieſkiego dworu BielKron 193; bo tám [w Wenecji] ſą záwżdy Papieſcy ſtroże ktore zową/ Inkwizytores/ ktorzy thego ſtrzegą/ áby kto inákſzey wiáry niewyznawał/ iedno iáko w Rzymie BielKron 233v, 204v, 208 [2 r.], 212, 222v, 226v [2 r.] (17); Tymći obycżáiem w Kośćiele Powſzechnym ieſt vſtáwiono/ áby ćiężſze grzechy Biſkupiemu/ á naćiężſze Papieſkiemu ſądowi zoſtáwione bjły. WujJud 86; SkarJedn 139; NiemObr 62 [2 r.].

W połączeniu szeregowym (1): Bo gdy [moskiewski kniaź] poſłom Ceſárſkim/ Krolewſkim álbo Papieſkim dawa ręce ná przywitániu/ tákież ná odieżdzániu/ wnethmu potym wody dadzą vmyć ſie/ máiąc ie zá niecżyſte y odſzcżepieńce BielKron 429v.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(e, -a) dwor, historyk (2), kommissarz (2), lud (ludzie) (5), namiestnik, poborca, poddany, porucznik, przełożony nad okręty, sąd, sędzia (2), strona (3), stroż, wojsko.

Wyrażenia: »papieski kardynał« [szyk 1:1] (2): Ieſli piſmu ſwiętemu niewierzyſz/ y mnie/ wierz wżdy ſwoiemu właſnemu Apoſtołowi/ Papieſkiemu Kárdynałowi Kaietanowi KrowObr 225v; BielKron 304.

»poseł, legat papieski; poselstwo, legacyja papieska(-ie)« = legatus christianus; legatio papae Miech; legatus Apostolicus JanStat [szyk 64:13] (48:27;1:1): [posłowie papiescy] Przyli [!] potim do Chama wielkiego Czarza Thatarſkiego, v ktorego ſprawiwſzy legaciją Papieżſką, żądali aby on poznał y chwalił iedinego Boga MiechGlab 19, 19; MurzHist C2; Ceſarz po długich namowách z Legatem Papieſkim vcżynił decret ná ſpiſek Sáſkow álbo Luterow BielKron 208; gdy to poſelſtwo przyſzło do nich [luteranów] Papieſkie/ od piſáli przez liſty/ napirwey żáłuiąc ſie ná ſędzie nie ſpráwiedliwe duchowne BielKron 213; Koncilium w Trydenćie pocżęło ſie dniá śiodmego Stycżniá/ náktore ſie z iecháło nie máło Biſkupow/ poſłowie też Papieſcy przyiecháli BielKron 224v, 194, 199v, 200v, 207v, 211 (42); StryjWjaz A3v, Cv; Pod tymże cżáſem zá preſidencią tegoſz Legatá Papieſkiego/ był Synod w Hieruzálem SkarJedn 252, 175, 181 [2 r.], 198, 214, 251, 336, d8 [2 r.]; SkarŻyw 90 marg, 212 marg, 290, 318 [2 r.], 413, 473; StryjKron 647 [2 r.], 722 marg, 727 [2 r.]; NiemObr 172; KochFr 21 [2 r.]; KochProp 11; ActReg 68; Phil O4; SarnStat 1107 [2 r.].

»sługa papieski« [o duchownych katolickich] (4): A przeſto wſzyſcy Mſzarze/ nie ſą ſlugámi Kryſtuſá Syná Bożego/ áni przyiaćiele iego: Ale ſą ſlugámi Antykryſtowymi/ Papieſkimi KrowObr 199, B3v, 119v, 123.

β. Pozostający do papieża w stosunku rodzinnym (5): KrowObr 39v; Hendrykus ſyn krolá Fráncuſkiego/ młodzieniec w 15. lat/ wſtąpił w małżeńſki ſtan z wnucżką Papieſką Káthárzyną BielKron [211]v; Alexándrá ſpłodził/ ſyn Papieſki Petrus Aloizius bękárt/ á Aſkániuſá vrodziłá iego corká Konſtáncia też bękártká. BielKron 212v, 236; ActReg 24.
f. Należący do papieża jako część składowa jego organizmu (8): BielKron 167v marg; Papieſkie nogi napierwſzy Ceſarz Iuſtynian cáłował. SkarJedn d8; WujNT Xxxxx3v.

W połączeniu z nazwami części ciała w użyciu metonimicznym (4): Po Przyśiędze pothym [król Zygmunt August]/ Koronę/ Miecz/ Sceptrum/ Stolec Krolewſki/ z rąk Papieſkich wźiął. OrzRozm F4, D2v; OrzQuin K2; iż [król etiopski] nie bárziey nie prágnie/ iedno áby ſię Ethyopiánie z Rzymiány ziednocżyli: á żeby ſię pod nogi Papieſkie poddał SkarJedn 310.

α. Stanowiący część wizerunku papieża (1): potym [kardynałowie] ſie rzućili ná iego [papieża] Inſygnia/ to ieſt Herby/ y ná ſłup [...] (ktory on ſam ſobie ná pámiątkę dał vcżynić) áby żadney pámiąthki po nim niebyło/ głowę y z koroną zerwáli z onego ſłupa Papieſką BielKron 238v.
2. Katolicki (zwykle z pozycji innowierców i wyznawców Kościoła wschodniego) (316): Modlitwá Papieska nád Báránkiem Woſkowym. KrowObr 67, Ss3.

W połączeniu z rzeczownikiem nacechowanym pejoratywnie (1): Doſyć też y ná tym máiąc z ſtrony Fáryzeuſzow/ Sádukeuſzow/ y inſzych obłędliwych náucżyćielow Kátholiki Zydowſkiey/ (ná ktorey mieyſce Papieſka náſtąpiłá [...]) CzechEp 29.

W przeciwstawieniach: »grecki, luterski, pogański ... papieski« (3): tám że ten Myncarz na pyrwey kazał y náucżał/ nietylko przećiw Papieżowi/ ále y przećiw Luterowi/ ieſzcże więcey gánił Luterſką náukę niż Papieſką. BielKron 202; CzechEpPOrz **; ktorzy [przodkowie] rázem wielkim hurmem przenieśli ſię z pogáńſkiego báłwochwálſtwá/ do Papieſkiego rzkomo nabożeńſtwá NiemObr 15.

Wyrażenia: »kościoł papieski« [szyk 9:2] (11): KrowObr 115v, 188v, Rr4; OrzRozm F3; iż nie inácżéy [uczyli]/ iedno iáko y my w kośćiele powſzechnym/ kthóry Papieſkim Herȩtykowie zową/ teraz trzymamy/ o prawdźiwégo Ciáłá páná Chryſtuſowégo w Sákrámenćie bytnośći. BiałKat 279; CzechEp 253; iż iáko wſzyſcy ludźie [...] ták nie mniey Papieżowie Rzymſcy/ ále owſzem więcey grzeſzyli/ y błądźili: zá ktorymi też/ iáko zá głową ſwą/ kośćioł powſzechny Papieſki/ błędźić/ y vpádáć muśi. NiemObr 179, 180; ReszPrz 52, 57, 91.

»nauka papieska« (1): MurzHist V; Ale podzmy dáley do drugiey tzęśći do náuki Páná Kryſtuſowey y iego zwolennikow. A potym do náuki Papieżá Rzymſkiego y náuki twoiey/ y obatzemy/ ieſliże ſie náuká Papieſka y wáſzá zgadza z náuką Páná Kryſtuſową. KrowObr 42v, 70v, Tt; BielKron 202; CzechRozm 210; był/ nieiáki Antonius Pistor Szkotyſtá/ we Fryburgu/ ktory z náuki ſzkolney Papieſkiey/ trzech Bogow pokázował. NiemObr 141.

»papieska(-ie) wiara, nabożeństwo, reliija« [szyk 14:13] (17:9:1): KrowObr 55 [3 r.], Vu2; Ná dzień tedy 12. mieſiącá Liſtopádá złożyli Syem w Angliey wálny/ ná ktory też przyiechał Polus Kárdynał/ ktorego był wygnał Henrykus Krol dla Papieſkiey wiáry. BielKron 238v, 238v; SkarŻyw A3v; Aco też o odſtąpieniu/ od ſtárożytney wiáry X.K. duma/ rozumieiąc przez ſtárożytną wiárę/ ſwoię wiárę Papieſką: tedy ſię ná tym ſzkárádźie myli. CzechEp 357; ktory [historyk Platyna] też tego ſobie, będąc Papieskiey religiey cżłowiek, [...] nie zmyślił: ále to, iáko y inſzych wiele rzecży, z przodkow ſwych dawnieyſzych zebrał CzechEp 418, 86 marg, 87, 99, 173, 223 marg (15); CzechEpPOrz **; A ktho ieſt świádom onych ſtárych nałogow/ y zwycżáiow Rzymſkich/ obacży/ iáko ná kſztałt/ onego Pogáńſkiego/ Rzymſkiego nabożeńſtwá/ máło nie wſzytko Pápieſkie nabożeńſtwo vformowáne ieſt. NiemObr 159, 15, 174, 175.

Szereg: »katolicki abo papieski« (1): Ztych przodkow wiárá twoiá Kotolicka [!]/ ábo chceſzli mowić Papieſka y kośćiołá Rzymſkiego dziwnie ſie wtobie vtwierdzi SkarŻyw A3v.
a. Którego katolicy są podmiotem: wykonawcami, autorami, uczestnikami (47): KrowObr 17, 119v, 192; bo ich [tych słów] w poſpolitym ſtárym Papieſkim przekłádzie/ nie maſz CzechRozm 39v; iż choćiażby ſię X.K. niewiem iáką Loiką ſwą y práwy też Papieſkimi w tym twoim nie chriſtyáńſkim poſtępku bronić chćiał: zda mi ſię iż [...] CzechEp 101, 75, 346; Papieſkáć to dumá/ domy poświęcać/ ábo rácżey nád nimi kuglárſtwá ſtroić. NiemObr 22, 51, 174.

W połączeniu z rzeczownikiem nacechowanym pejoratywnie (27): KromRozm I A4, G3v; KrowObr 85 marg, 85v marg, 93, 93v marg, 168 [2 r.] (10); BielKron 213v; WujJud 89v; Stára to Papieſka brednia [...] mowić o wćieleniu ſie Syná Bożego/ y o vcżynieniu ſobie ćiáłá CzechRozm 34, 67v, 223 [2 r.]; SkarŻyw 278, 279; rácż pánie Boże [...] dáć [...] wſzytkich Antychriſtowſkich Papieſkich wynalaſkow odrzucenie CzechEp 427, 31 marg, 97, 117, 246 marg; zabobony też Papieſkie bárzo podobne ſą/ onym pogáńſkim/ Rzymſkim. NiemObr 159; ReszPrz 22.

W przeciwstawieniu: »krześcijański ... papieski« (1): I mowię to beſpietznie/ iż tá náuká iego [papieża]/ nie ieſt [...] áni náuká Apoſtolſka/ áni náuká krześćijáńſka/ ále ieſt náuká Papieſka KrowObr B[3]v.

W charakterystycznych połączeniach: papieska(-i. -ie) duma, księgi (3), mniemanie (5), mowa, nauka, prawa, przekład, ustawy, wykład (2), wyrozumienie (2), wywod; papieska(-i, -ie) bajka, bałwochwalstwo (2), baśń, bluźnirstwa (6), błąd (2), brednia, kłamstwo, mordy, obłuda, potwarz, szyderstwa, wymowka (6), wymysl(y) (6), wynalazek, zabobon, zmamienie.

Szeregi: »papieski i luterski« (7): Mniemánie Papieſkie y Luterſkie o ćiele Chriſtuſowym [...] nie zgadza ſie z właſnośćią inſzych Sákrámentow CzechRozm **2, 263 marg, 264v marg, 265 marg, **v, **2v, **6.

»papieski, (i) pogański« [szyk 1:1] (2): CzechRozm 223; v ktorego [pobożnego człowieka] y iedno namnieyſze świádectwo ſłowá Bożego ważnieyſze ieſt niż tyśiąc tyśięcy Papieſkich Pogáńſkich wywodow CzechEp 282.

W przen (1): A przeſto żadny wierny y wybrány Boży/ niema tákowey mſzey wáſzey zwáć mſzą Kriſtuſową/ álbo Mſzą Apoſtolſką: ále Trágedyą Papieſką KrowObr 199.
b. Będący katolikiem (katolikami) (73): W zadnym ſtanie niemaſz więcey cudzołoznikow y gámratow iáko wſtanie kápłáńſkim papieſkim. KrowObr 228v marg; Pallace – Słuzebnica prelatow papieskich. Calep [747]b.

W połączeniu z rzeczownikiem nacechowanym pejoratywnie (3): mogłćibym tu y z ſtárych y nowych Doktorow to pokázáć/ á náwet y ſámych Papieſkich popow/ co ſie duchownymi zową/ iż ſie Chriſtianom duchownym/ walcżyć nie godźi. CzechRozm 252v; iż zápalcżywa miłość Chriſtuſowá domu Bożego/ żadnemu Papieſkiemu Kápłáńcowi nie ſłuży CzechEp 51; tákli ſię Apoſtołowie rządźili/ iáko ſię rządzą Papieſcy przegoleńcy/ Apoſtolſkim ſię zákłádáiąc imieniem? CzechEp 362.

Wyrażenia: »biskup papieski« [szyk 8:5] (13): Dziewięćkroć klękáią przed Oleiem Papieſcy Biſkupi y Kxięza. KrowObr 84v marg; Iáko bierzmuią ludzi Biſkupi papieſcy álbo ſuffrágánowie. KrowObr Rr4, 126 żp, 128v marg, 129v marg, 130v marg [2 r.], Qq4v (12); NiemObr 42.

»papiescy duchowni« (1): Papieſcy duchowni chćieli/ áby byli od dzieleni Kſiążętá od miaſt dla iákiey zgody BielKron 205v.

»papieski kapłan« [szyk 9:6] (15): Przytzyná tzemu kapłani Papieſcy pod dwiemá oſobámi przyimuią. KrowObr 200v marg, 118, 119 żp, 123v, Rrv, Ssv (12); Co ſie tycże ſpraw ſądownych/ ktore ſie tocżyły miedzy Papieſkimi Kápłany á miedzy Lutery/ záwieſzamy to do Seymu głownego BielKron 217, 203v, 205v.

»księża papiescy (a. papieska); ksiądz papieski« [szyk 23:6] (26;3): Wiátyk Kxiężey papieskiey/ w ktorym Páná Bogá y iego ſyná miłego bluznią przes wſzyſtek rok ná kożdy dzień. KrowObr 161; ktorzy [mnisi] w páńſtwách/ w obżerſtwách/ w cudzołoſtwách/ y w gámráctwách leżą/ iáko ieſt wſzyſthka ordá kxiężey Papieſkiey. KrowObr 186v, 77v marg, 84v marg, 118v marg, 124v marg, 129v marg (19); á ták odwiodł groźbą ſwą y namową kſiędzá Papieſkiego y Ormiáńſkiego od ich wiáry. CzechRozm 67v, 67v, 68; CzechEp 50, 52, 91 [2 r.], 100 marg, 172, 251 marg.

»papieski(-a) mnich, mniszka« [szyk 3:1] (3:1): O Swięceniu Mniſzek Papieskich. KrowObr 148 żp; O Papieſkich Mnichach/ ich Regułach/ y przyſięgach. KrowObr Ttv, 133, 133v żp.

Szeregi: »krześcijanski abo papieski« (1): [król] kazał ſobie przywieść żydá iednego/ tákże kſiędzá Ormiáńſkiego/ y kſiędzá też Krześćiáńſkiego/ ábo Papieſkiego: á tám [...] pocżął káżdego od wiáry odwodzić CzechRozm 67v.

»(tak) luterski i (jako) papieski« (2): ſtey przycżyny/ ſtał ſie poſwarek Luterſkich y Papieſkich kápłanow o mſzą y o ine rzecży BielKron 205v, 230.

W przen (1): Nielza bráćia/ iedno ſye nam tą krwią Papieſką nieſzláchetną wżdy kiedy w Polſzce pokropić. OrzRozm M3.
α. W funkcji rzeczownika (3): ále ná ten cżás poſłowie [...] odſtąpili od Koleńſkich/ od Sáſkich/ Brándeburſkich Woiewod/ á do Papieſkich ſie przyłącżyli BielKron 225v, 213.

W przeciwstawieniu: »papieski ... luter« (1): Senat mieſcki wezwał k ſobie vcżone ludzi z zobu [!] ſtron/ [...] á gdy niechćieli Papieſcy/ roſkazał im Senat milcżenie w kośćiele/ á Luterom roſkazano ſłowo boże powiádáć BielKron 205v.

β. Złożony z katolików (1): Gdyż między wſzytkim poſpolſtwem Papieſkim niemáſz nic poſpolitſzego/ iáko to iż Bog wſzytko przez ſyná ſtworzył CzechEp 183.
c. Charakteryzujący katolików, cechujący ich postępowanie (12): KrowObr B3v, 18; A zaz to nie Papieſká ieſt hárdość/ ſwoie rzecży ſpráwiedliwić á w drugich thoż pothępiáć? GrzegRóżn B4v; CzechEp 15, 387 marg.
Wyrażenie przyimkowe: »po papiesku« (7): powiáda ten Grecżyn/ iż iuż po Papieſku/ to ieſt Láćinſkimi obrządkámi Mſzey álbo Liturgiey w Cárogrodzie nimieli SkarJedn 265; CzechEp 101, 129, 250, 405, 426.

~ W przeciwstawieniu: »po krześcijańsku ... po papiesku« (1): Też piſzeſz/ iż teraz krzćiſz po krzeſćiáńſku/ coś pezcd [!] tym czynił po Papieſku. OrzList b. ~

d. Zajmujący się zasadami religii katolickiej lub zasadami wiary z pozycji katolickiej (20): KrowObr 35v, Rr3, Tt2v; wezwawſſy Ceſarz wſſytek ſenat/ kazał przed nim cżyść ſpiſek wyznánia wiáry Sáſkow/ ktorego doktorowie Papieſcy popráwiáli BielKron 208, 232v; CzechRozm 52v; CzechEp 35, 76 [2 r.], 77 marg, 227, 366; Wykręt to tedy ieſt Papieſkich Zofiſtow/ áby [...] Papież na mieyſcu Piotrowym vśieść miał. NiemObr 48, 141.

W połączeniu z rzeczownikiem nacechowanym pejoratywnie (1): Niechayże ſię tedy wſtydzą wſzyſcy wykrętácże Papieſcy/ ktorzy [...] ludźi proſte [...] zwodzą NiemObr 179.

W przeciwstawieniu: »apostolski ... papieski« (1): Opuſzcżę wiárę/ y ono proſte wyznánie Apoſtolſkie/ ktore ſię w ich piſmie náyduie/ rożne od wiela dźiwnego wyznánia Papieſkiego CzechEp 361.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(-a) doktor (4), mowa (2), ociec, pisarz (3), scholastyk, skotysta, szkoła, zofista.

Wyrażenie: »papieskie wyznanie [= wyznanie wiary]« [szyk 2:2] (4): CzechEp 361; ktorego [Justyna] wyznánie/ iáko z piſmem świętym nie zgodne ieſt/ ták też Papieſkiemu wyznániu przypodobáć ſię nie może NiemObr 125, 126, 135.
W przen (1): ia też dziſia tymże obytzáiem wſzyſtkim kxiążętom Kápłáńſkim/ Papieſkim odpowiedam KrowObr B4.
e. Będący wymysłem religii katolickiej, nie występujący w innych wyznaniach (120): SeklKat Y2v [2 r.], Y3 [4 r.]; O Papieskim poſwiącániu kościołow Káplic/ y Ołtarzow. KrowObr 100; Skąd Mſza Papieſka vroſlá/ ieſli ią Kryſtus/ Iakub/ Piotr/ álbo Marek ſwięty poſtánowił. KrowObr Vuv, 61 marg, 61v marg, 70, 70v żp, 72 (55); WujJudConf 199v; Niechay to ták będźie/ że ſie Papieſkie wzywánie świętych pomárłych/ wzywánim Chriſtuſá żywego/ wprowádźić áni vtwierdźić nie może CzechRozm 194v; Iuż ſie áni opłátkámi Papieſkimi báwić będźiemy/ ále ná prawdźiwym chlebie przeſtániemy CzechRozm 268, 15, 72v, 193v [2 r.], **4; CzechEp 44 marg, 241, 246, 286, 363; ktory [papież Klemens] [...] miłośćiwe láto Papieſkie/ od ſetnego/ ná pięćdźieśiąty rok przemknął NiemObr 153, 145, 149.

W połączeniu z rzeczownikiem nacechowanym pejoratywnie (2): KrowObr 89; Od Circumcellionow [Luter się nauczył]: Iż żywot zakonnicży/ y wotá/ ktore BOgu cżynią/ ſą Papieſkie cżáry. ReszPrz 41.

W przeciwstawieniu: »papieski ... krześcijański« (4): Krzeſt ten ktorym ſie pokrzćiło Krzeſćiáńſtwo/ [Krowicki] Papieſkim Krztem nie Krzeſćiáńſkim nazywa. OrzList d3v, b, e2, f2v.

W charakterystycznych połączeniach: papieski(e, -a) adwent, akolita (3), bębny, czytelnik (czytacz) (4), dobre uczynki (4), (sub)dyjakon (6), dyjurnał, egzorcysta, egzorcyzmy, grzechy, kazanie (4), krzest (chrzest) (dziecinny, z olejem) (8), krzyże (2), krzyżmo (3), miłościwe lato (2), msza (16), mszał (2), odpusty, ogień (2), opłatki, poświącanie kościołow (kaplic, ołtarzow) (5), relikwije, rozgrzeszenie (2), sol (3), spowiedź (2), surmy, świeca woskowa (krzcilna) (3), święcenie biskupow (kapłanow) (3), trojca, wielkanoc (4), wijatyki, woda (wielkanocna) (4), wzywanie umarłych (pomarłych) świętych (4), zaklinacz, źrzodło (2).

W przen (6): A Cheſz [!] wiedzieć/ kthore ſą ieſztze waſze Kryſtnſy [!]? [...] poſluchay powiem? Báránki Wielkonocne/ Pthaki/ Kołátze/ Mięſo/ Słoniná [...]. Otoſz maſz twoie Kryſtuſy? ktorym dufaſz y przypiſuieſz obfite błogoſláwieńſtwo (marg) Kryſtuſy Papieſkie. (–) KrowObr 98, Ssv; CzechRozm 6 [2 r.], **3v.

W przeciwstawieniu: »pogański ... papieski« (1): Ci [bogowie] ktorzy ſą od ludzi zmyſleni y vcżynieni nád wolą y roſkazánie Boże/ ſą rozmáići. Iedni/ dawni Pogáńſcy: Drudzy nowi Pápieſcy CzechRozm 6.

α. Według katolików, zgodnie z ich interpretacją (3): Konie Papieſkie będą zbáwione, liſt. 95. [Cf Abowiem tu powiedaćie/ iż owies tzárowány dáie zwierzętom y ludziom zdrowie ćieleſne/ y lekárſthwo duſzam wietzne. A gdyſz owies tákowey mocy ieſt/ y coſz po Kryſtuſie Synu Bożym? [...] poniewaſz owies mógł dáć lekárſtwo wietzne duſzam/ nietylko ludziom/ ále theſz y niemym Zwierzętom? 95v.] KrowObr Ssv, 87 marg, Tt.
[[Granica między znacz. 1. i 2. często płynna.]

Synonim: 2. katolicki.

Cf PAPIEŻOW

LWil