[zaloguj się]
[pdf]

POCHOD (10) sb m

Pierwsze o jasne; -od; -od- z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
sg pl
N pochód
G pochodu
D pochodowi
A pochód pochody
I pochod(e)m

sg N pochód (5). ◊ G pochodu (1). ◊ [D pochodowi.] ◊ A pochód (2). ◊ I pochod(e)m (2). ◊ [pl A pochody.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XIX w.

1. Krok, chód, sposób chodzenia; incessus Modrz (7): ták téż záśie wolność w człowieku myśl mnoży/ ſerce podnośi/ twarz weſołą/ śmiáłé oko/ pozór y pochód ochotny w nim czyni. OrzQuin R4v; RejAp 29.

W połączeniach szeregowych (4): RejRozm 392; RejWiz 4; Ktorzi ſię cżapką/ kámykiem drogim/ poſtáwą/ pochodem/ y inſzemi tákowemi fráſzkámi pyſznią/ ći ſwoię nikcżemność wyiawiáią ModrzBaz 57v, 53v; [Krol znaiąc z twarzi, zpostawi i zpochodu czos zacnego, pital iei czoby zac bila PlutMKoch 261].

[Wyrażenie: »pochod nog«: bÿch doſtapÿeł radoſczÿ zÿwÿaczÿch raczÿſz rządzÿcz pochodÿ nog moÿch TekstyPol 140.]
Szereg: »nogi albo pochod« (1): Powieda też iż nogi álbo pochod iego [Syna Bożego] iáko moſiądz. RejAp 29.
2. Posuwanie się naprzód; kierunek (1): Processio. Vortgang. Pochod. Mymer1 34; [ku miáſtu tákowemu powiewáią wiátry ſubtelne/ ktore tám ſłońce przeſyła ſámo więc zá nimi wſchodząc/ á z ich pochodem śię zgadzáiąc Cresc 1571 16].
3. Początek, pochodzenie, źródło; exstantia Mącz (2): Extantia, Bytność/ Pochód/ Powód. Mącz 112b.

[pochod od kogo: Zá ſtałośćią trzeći dowod/ [...] że tákie klęſki dobre ſą/ ieśli ná źrzodło y koniec wzgląd mieć będzieſz/ pochod máią od Bogá LipsPiotr 99.]

[W przeciwstawieniu: »pochod ... koniec«: POchodem tedy te ſzkody ſą dobre: twierdzę że y końcem/ bo záwſze nákierowáne ku dobremu y ná zdrowie. LipsPiotr 101, 100.]

Szereg: »pochod ani wychod« (1): Ktory rzekł: Pánie Boże moy/ ia ieſtem máły iáko dzyecię/ pochodu ſwego áni wychodu nie znam áni wiem BielKron 76.

Synonimy: 1. chod, krok, stąpanie, ście; 2. iście, stąpanie, ście; 3. początek, źrzodło.

Cf POCHODZENIE

EW, AL