[zaloguj się]
[pdf]

POMORDOWANY (23) part praet pass pf

pomordowany (20), pomordowan (3).

Wszystkie o jasne; w formach złożonych a jasne; w formach niezłożonych -ån, -an-.

Fleksja
sg
mNpomordowån nNpomordowan(e), pomordowano
Apomordowany A
pl
N m pers pomordowani
G pomordowanych
A m pers pomordowan(e)
subst pomordowan(e)
I m pomordowanémi
inne formy
pl N subst n - pomordowany

sg m N (praed) pomordowån (1). ◊ A pomordowany (1). ◊ n N (praed) pomordowan(e) (1) RejPos, pomordowano (1) RejAp. ◊ pl N m pers pomordowani (9). subst n (praed) pomordowany (1). ◊ G pomordowanych (2). ◊ A m pers pomordowan(e) (5). subst pomordowan(e) (1). ◊ I m pomordowanémi (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. pomordować.

Pozbawiony życia w gwałtowny, okrutny sposób (o wielu); interemtus Vulg; caesus PolAnt (23): [Eneasz] widząc ſye być w wielkiey nieprzeſzpiecznośći morſkiey na ſye nárzekał/ że przy Troiey gárdłá nie dał/ á one kthorzy przy niey pomordowáni byli/ wyſławiał LeovPrzep H4; Anyoł [...] zwoływa ptakow powietrznych áby ſie zlecieli ná wiecżerzą Bogá wielkiego/ á pożárli ciáłá pomordowáne krolow kſiążąt hetmánow y inych mocarzow ſwiátá tego RejAp 163; ſynowie iego [biskupa Heli] márnie pomordowáni byli/ y ludu niewinnego wiele przy tym poginęło było. RejPos 198v, 50v; RejZwierc 258; [krześcijanie] rzućili ſie do zbroie na ſie/ iákoby nie doſyć ſłowy náwrácáć/ ále miecżem lepiey przypędzáć [...] lepiey ſnać było y pobożniey/ áby ten Lud pomordowány/ ná nieprzyiaćielá Krześćiiáńſkiey wiáry obroćili byli/ á ſwoie z niewoley wyzwolili. BielSpr 61.

pomordowani dla czego [= z powodu czego] (3): iż ſie Ianowi ſwięthemu vkazał ołtarz ná niebie/ á pod ołtarzem duſze ſwięthych pomordowánych dla imienia Páńſkiego wołáiące/ cżemu ſie Pánie nie pomśćiſz krwie náſzey RejAp 126v; RejPos 6, 240v.

pomordowani prze co [= z powodu czego] (1): Przypomina też krzyż y przeſládowánye ktore w tym kroleſtwie iego ná wierne przypadáć miáło/ iż mieli być prze imię iego pomordowáni. LubPs Q3v.

W charakterystycznych połączeniach: pomordowani dla imienia Pańskiego (2), prze imię boże; pomordowani marnie.

Wyrażenia: »mieczem pomordowani« (2): A ták zwiodſzy bitwę/ porázeni ſą pogáni/ y rozegnáni po polu. Ci żáſię kthorzy z nich pozoſtáli/ byli miecżem pomordowáni [ceciderunt in gladio] BibRadz 1.Mach 4/15; BudBib 1.Mach 10/85.

»srodze pomordowan« (1): táka ſrogość zá nich bywáłá/ że y koſcioł z gruntu máło nie był wywrocon/ y ony koſztowne przypráwy iego były w pogáńſkie ręcze wynieſione/ y lud ták ſrodze pomordowan á wyniſzcżon/ że ich práwie było máło zoſtáło przed okrucieńſtwem onym. RejZwierc 258.

»trupy pomordowane« (1): Tákeś ſobie wáſzá kró:M. nie krwią ludzką/ áni trupy pomordowánémi ſłał drógę do nieśmiertelnośći OrzJan 94.

»pomordowany dla wiary« (1): [prorocy] pobići á pomordowáni ſą dla they wiáry á ſtałośći ſwoiey RejPos 240v.

Szeregi: »pobici a pomordowani« (3): ptaſzkowie domowi iego Apoſtołowie y Męcżennicy iego [...] práwie iáko zyarnki z właſney ręki iego/ ſłowy iego á náukámi ſwiętemi iego wychowáni á wypáſieni od niego/ tákże ſą pobići á pomordowáni RejPos 240v, 240v [2 r.].

»poginąć i pomordowan być« (1): wiele ludzi poginęło y pomordowano ieſt/ ktorzy ſie ſprzećiwili głoſom á ſrogim dekrethom tych obrázow. RejAp 114v.

»pomordowan a wyniszczon« (1): RejZwierc 258 cf »srodze pomordowan«.

a. W funkcji rzeczownika (4): Co ieſt ożywić pomordowáne. RejAp 94 marg [idem] Dd2v; Wżdy ten niewidźian/ by ſię vżałował Pomordowáne/ przed ptáſtwem pochował GrabowSet T4v.
Przen (1):
Wyrażenie: »wieczną śmiercią pomordowani« (1): Aby [Pan] vſłyſzał płácż onych ſrodze w grzechach związánych/ A rozwiązał ſyny wiecżną śmiercią pomordowánych [ut solveret filios interemtorum Vulg Ps 101/21]. LubPs X3v.

Synonimy: pobity, pogromiony, zabity, zamordowany.

Cf POMORDOWAĆ

JR