[zaloguj się]
[pdf]

POSSESSOR (39) sb m

poſs-, poſſ- (39); -ſsor, -ſſor (37), -ſor (2).

Oba o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N possessor possessorowie
G possessora possessorów
D possessorowi possessoróm
A possessora possessory
I possessor(e)m possessormi

sg N possessor (5). ◊ G possessora (5). ◊ D possessorowi (5). ◊ A possessora (2). ◊ I possessor(e)m (1). ◊ pl N possessorowie (7). ◊ G possessorów (5). ◊ D possessoróm (2). ◊ A possessory (7). ◊ [I possessormi.]

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu: posesor.

Ten, kto coś posiada jako własność, dzierżawę, nadanie lub sprawuje coś z nadania, nominacji; possessor JanStat [possessores – uczęśnicy BartBydg; possessor – dzierżawca, dziedzic Mącz 314c; – ten, ktory posiadł Calep; dzierżawca wszelaki – possessor Cn] (39):
a. Właściciel czegoś; ten, kto ma prawo do posiadania czegoś lub dysponowania czymś (21): By też dobrze kto rzekł/ iż to imienie ieſt mnie bliżſze niż tobie co ie trzymaſz: ábowiem ten co ie tobie przedał był mi pierwey niżeś ty v niego kupił: My w tákowey rzeczy poſſeſſorowi dzyerżenie imienia iáko ie kupił/ ſkázuiemy. UstPraw G4v; Alienácie dóbr kościelnych nie ſą wazné, od ſucceſſorów mogą bydz rekuperowáné: iednák od Poſſeſſorów kſięzéy mogą bydź dáné do ſwégo zywotá SarnStat 210; ANaty/ któré Séymową Conſtitucią ſą pozwoloné ná obronę potoczną: támże máią bydź oddawáné od Poſseſsorá [...] pod winą duplicis Annatae. SarnStat 362; A wſzákże on piérwſzy poſseſsor/ práwnie będźie mógł ſzukáć y repetowáć ſwéy ſpráwiedliwośći/ ná onym który ſie wwiązał w przerzeczoné dźiedźictwo/ podług poſtępku práwá SarnStat 1167, 91, 94, 175, 178, 759 (12).

possessor czyj (1): A one [rzeczy przemijające na świecie] ledwo dźiś doſtąpione/ záraz poſſeſſory ſwoie opuſzcżáią. WysKaz 1.

Wyrażenia: »possessor dobr« (5): Prowizia Pánny do ſzćia zá mąż/ z częśći iéy należącéy/ cále zoſtáwáć ma/ którą wſzyſcy poſseſsorowie dóbr onych dawáć máią SarnStat 637; á iednák oná dániná/ y pozew onému Szláchćicowi poſseſsorowi dawnému tych dóbr/ nie ſzkodźić niema SarnStat 1199, 591 [2 r.], 636.

»possessor imienia« (2): (nagł) O wydániu dróg. (–) Wſzelki poſſeſſor imięnia/ przez imięnié y dźiedźictwo ſwé/ powinien z zwyczáiu ſtárégo té drógi wydáć ſąśiádom ſwym y inym ludźiom/ [...] gdźieby potrzebá byłá SarnStat 1164, 1165.

[Przen: O Chrystusie:
Wyrażenie: »possessor niebieskich wiecznych dobr«: Druga [cząstka kazania] powiáda/ Ze [Krystus] był poſseſsorem/ dzierzawcą y vſługuiącym nie ninieyſzych cieleſnych/ ále przyſzłych niebieſkich wiecżnych dobr GilPos 63.
Szereg: »possessor, dzierżawca«: GilPos 63 cf Wyrażenie.]
b. Dzierżawca, najemca (8): Cżęſto ſie odmieniáią dzierżáwce Koronni/ cżęſto przypadáią rzecży do ſtołu Páńſkiego/ á záwżdy może być świeży Rewizor/ á pánu záwżdy wolno trádijukowáć z nowym poſſeſorem wedle woley ſwoiey. RejZwierc 195; ARendy dożywotné/ dożywoćia gołé/ y podwysſzenié árend/ z których poſseſsorowie/ według Conſtituciy przeſzłych/ nieco poſtąpić byli powinni/ ták decláruiemy: [...] SarnStat 89; Záczym ná któréyby dźierżáwie po Conſtituciiéy było czworo dożywoćie wytrzymáné/ tedy piąty poſſeſſor iuż powinien Quártę płáćić y reſpondować do ſkárbu SarnStat 367, 101, 104.

possessor czego (3): (nagł) Incorporátia młynów Poznańskich. (–) Przeto té młyny wysſzéy miánowáné z trzećią miárą ſkupiwſzy poſseſsory ich iuxta formam iuris, ieſli dożywoćia nie záſzły/ cum eorum pertinentiis temu to miáſtu náſzému Poznániowi/ álbo communitati miáſtá tego/ in merum dominium czáſy wiecznémi incorporuiemy. SarnStat 976; [Item czynsze viderkufowe ktore czi braczia [Jordanowie] przerzeczony zdecrethu naszego possessormi viderkufof zapissanich na ymyenyu ich nazessy opissane povynnibili zaplaczicz thedi [...] ZapKrakBiec 9/321]. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »possessor dobr« (2): A Ieſliż my poſseſsorowi którému dóbr ſwoich łáſkę iáką vczynić chćieć będźiemy: tedy to z ſwych trzech częśći vczynić będźiem mogli. SarnStat 79, 357.
c. Ten, kto sprawuje jakiś urząd piastuje jakąś godność, dostojeństwo lub posiada przywilej (10): Wſpowniſz [!] ná wſzytki ſtany/ doſtoieńſtwá/ y ná wſzytki zacnośći domow onych wielkich/ ktorych poſſeſorowie chodzili iáko lwi/ [...] w iákie tuż przed ocżymá náſzymi odmiennośći przyſzli RejZwierc 184v; przeto po zeſzćiu teráznieyſzych poſseſsorów [urzędów i dostojeństw]/ nie mamy tych vrzędów żadnému Dignitarzowi dawáć. SarnStat 78, 61, 77, 232, 335, 1201, 1203.

possessor czego (2): tákże téż weſpółek té vrzędy z Dignitárſtwy bywáły: tedy poſseſsory ich teráznieyſzé przy doſtoieńſtwách zoſtáwiamy. SarnStat 335, 78.

Synonimy: a. dziedzic, pan; b. arendarz, arendator, dzierżawca.

SBu