[zaloguj się]
[pdf]

ROZWESELIĆ SIĘ (64) vb pf

sie (39), się (25).

o oraz oba e prawdopodobnie jasne (tak w rozweselać).

Fleksja
inf rozweselić się
praet
sg pl
3 m rozweselił się m pers rozweselili się
n rozweseliło się subst
plusq
sg
3 m był się rozweselił
imperativus
sg pl
1 niech się rozweselę
2 rozwesel się rozweselcie się
3 niechåj, niechże się rozweseli niech, niechåj, niechåć się rozweselą

inf rozweselić się (4). ◊ fut 1 sg rozweselę się (7). ◊ 2 sg rozweselisz się (2). ◊ 3 sg rozweseli się (11). ◊ 1 pl rozwesel(e)m się (1) Leop, rozwesel(e)my się (1) BibRadz, rozweselim się (1) BudBib. ◊ 2 pl rozweselicie się (1). ◊ 3 pl rozweselą się (8). ◊ praet 3 sg m rozweselił się (8). n rozweseliło się (6). ◊ 3 pl m pers rozweselili się (1). ◊ plusq 3 sg m był się rozweselił (1). ◊ imp 1 sg niech się rozweselę (1). ◊ 2 sg rozwesel się (2) [w tym: rozwesel się wszytek świat (1), wszytka ziemia (1) może 3 sg]. ◊ 3 sg niechåj, niechże się rozweseli (2). ◊ 2 pl rozweselcie się (2). ◊ 3 pl niech, niechåj, niechåć się rozweselą (5).

Sł stp: rozwiesielić się, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn) s.v. rozweselić.

Ucieszyć się, uradować się; laetari HistAl, Vulg, PolAnt, Cn; exsultare Vulg, PolAnt, Cn; gaudere PolAnt, Cn; collaetari PolAnt; gaudium a. laetitiam capere a. percipere, gaudio compleri, hilarari, hilarescere, indulgere gaudio, laetificari, laetitia efferri a. excitari, pergaudere, triumphare Cn (64): Alexander gdi ſie rozweſelił/ tym więcey picia pożądał. HistAl N; BudBib Ps 57/10.

rozweselić się z czego (2): BibRadz Iob 20/18; Iáko y Bog Ociec Abráámowi obiecał/ iż ſie miał zyáwić z narodu iego. Iáko ſie Abráám s tego był rozweſelił RejPos 86.

rozweselić się czym (2): Przydz/ będziem vżywáć miłośći aż do záránia/ rozweſelim ſię miłośćią. BudBib Prov 7/18. Cf Zwrot.

rozweselić się w kim (1): rozráduiemy y rozweſelem ſie w thobie/ pámiętáiąc ná pierſi twoie nád wino Leop Cant 1/3.

W przeciwstawieniu: »rozweselić się ... frasować się« (1): Záprawdę wam powiedam/ iż gdy ſie ſwiát nawięcey rozweſeli/ á będą ſie rádowáć/ tedy wy fráſowáć ſie nawięcey muśicie/ ále ten ſmętek obroći ſie wam w tákie weſele/ iż go od was żaden nigdy odiąć nie będzie mogł. RejPos 126v.

Zwrot: »rozweselić się radością« (1): rozweſeliło ſię rádośćią [exsultavit in gaudio Vulg Luc 1/44] dziećiątko w żywoćie moim. SkarKaz 576.
W przen (1):
Fraza: »serce [w czym] się rozweseliło« (1): Serce moie w niey [mądrości] ſię rozweſeliło [laetatum est cor meum]/ á nogá moiá proſtho chodźiłá/ y ſzukałem iey też z młodośći moiey. BibRadz Eccli 51/20.
a. Jako przeżycie religijne (47): Nyech ſie rozráduye narod Iákobá wyernego/ W ten cżás ſie też rozweſeli lud twoy Izráelſki/ Gdy okażeſz nam możność ſwą o Pánye nyebyeſki. LubPs D2; Rozweſelę ſie ku chwale Bogá wſzechmogącego/ Poki doſtawa mieſzkánia tu moiego nędznego LubPs ff2, L2, Q2; Leop Ps 106/42, Zach 10/7; BibRadz Ps 33/3; BudBib Ps 5/11[12], Zach 10/7, Tob 14/8; Iáko płynie woſk od ogniá/ niechay ták zniſzcżeią grzeſznicy od oblicża twego: á ia niech będę zákryty w ſkrytośći twarzy twoiey/ niech ſię rozweſelę z ſynámi twemi LatHar 589.

rozweselić się z czego (1): Bo ten dzyeń ktoryś ſpráwił mocą Boſtwá ſwego/ Słuſſnye ſye rozweſelić mamy wſſyſcy s thego. LubPs aa3v.

rozweselić się w kim, w czym (14): Rozweſelcyeſz ſie yuż wſſyſcy w łáſce Páná tego/ Ktorzyſcye ſą ſpráwyedliwi á ſercá práwego LubPs H4, I, hh6; á ty rozráduieſz ſię w Pánie/ y w ſwięthym Izráelu rozweſeliſz ſie. Leop Is 41/16; Ale duſzá moiá á niechay ſię rozráduie w Pánu/ á niechay ſię rozweſeli w wybáwieniu iego. BibRadz Ps 34/9, Ps 39/17, Is 65/18; BudBib Ps 149/5. Cf »rozweselić się w Panu (Bodze)«, »rozweselić się w radości«.

Zwroty: bibl. »rozweselić się w Panu (a. Panie) (Bodze), Bogu, Panu, przed Jehową« = exsultare in Domino, laetari coram Domino PolAnt [szyk zmienny] (5:1:1:1): Ale duſſycżká moyá wywyzſſona będzye/ A w Pánu ſwym dziwnye ſie rozweſeli wſſędzye LubPs I3; Rozweſelcie ſie Bogu wſpomożycielowi ſwemu/ A záſpyewaycie Pánu á Bogu Iákobowemu LubPs S4, P3, hh2; BibRadz 1.Reg 2/1; RejPos 303, 304; BudBib Deut 27/7.

»rozweselić się radością, w radości« = exsultatione exsultare Vulg [szyk zmienny] (1:1): ROzweſel ſie wſzythek ſwiát Pánu w ſwey rádośći/ A day chwałę imieniu iego wielmożnośći LubPs P3; Kápłany iego oblokę w zbáwienie: á ſwięći iego rádośćią ſie rozweſelą. Leop Ps 131/16.

»rozweselić się wdzięcznie« (1): W tym ſie záwżdy rozweſeli ſerce náſſe wdzyęcżnye/ Gdy w imyenyu yego ſwyęthym vfamy ſpołecżnye LubPs I.

»rozweselić się jako winem« (1): Y będzie Efraim iáko mocarz/ á rozweſeli ſię ſerce iych iáko winem [laetabitur cor eorum sicut bibentis vinum] BudBib Zach 10/7.

Szereg: »rozweselić się i (a) (roz)radować się« = exsultare, (et) gaudere Vulg, PolAnt; exsultare et laetari Vulg; gaudere a. laudare et laetari PolAnt [szyk 7:4] (11): Leop Cant 1/3, Act 2/26; A ći wſzyſcy co vfáią w tobie/ niechać ſie rozweſelą y wiecżnie rozráduią [laetabuntur omnes ... in saeculum] BibRadz Ps 5/12; Náſyćże nas z poránku twym miłoſierdźiem/ y rozráduiemy ſię/ á rozweſelemy po wſzytki cżáſy náſze. BibRadz Ps 89/14, Ps 34/9, 39/17, Is 65/18; RejAp 17; RejPos 126v; Niechay ſię rozráduią y rozweſelą wſzyścy/ ktorzy ćię ſzukáią. LatHar 179; WujNT Act 2/26.
W przen (14): Gdyż ſam daſz rádość z weſelem moyemu ſłyſſenyu/ Rozweſelą ſie kośći me w ſtrwożonym ſumnyenyu LubPs N4.
Frazy: »duch, dusza (a. duszyczka) się rozweseli (a. rozweselić się może)« = anima exultabit PolAnt [szyk zmienny] (3:3): Iedno w tobie moy pánie á Abráámow Boże/ Duſzycżká moiá záwżdy rozweſelić ſie może LubPs hh6, I3; BibRadz Ps 34/9; Iuż wielbi duſzo moiá Páná. Abowiem ſie rozweſelił duch moy w Pánie Bodze zbáwicielu moim [Vulg Luc 1/47] RejPos 304, 303, 306v.

»rozweseli się serce« = laetabitur cor Vulg, PolAnt (7): Rácżże ſam być łáſkáwym tu obrońcą moim. Wyelce ſie rozweſeli nędzne ſerce moye LubPs D, I, hh2; A przetoſz rozweſeliło ſie ſerce moie/ y rozrádował ſie ięzyk moy Leop Act 2/26; BibRadz 1.Reg 2/1; BudBib Zach 10/7; WujNT Act 2/26.

Przen (8): Philiſtea ſie zemną rozweſeli wdzyęcżnye. LubPs O5v, Nv.
Zwroty: »rozweselić się Panu« (1): ROzweſel ſie á wykrzykay Pánu wſſyſtká ziemiá [Iubilate Deo, omnis terra]/ day chwałę imieniu iego: cżyńćie cżeść chwale iego. Leop Ps 65/1.

»rozweselić się w radości« (1): A ſłuſznie ſie rozweſelić iuż ma zyemiá w rádośći LubPs V5v.

Szereg: »rozweselić się, i (a) rozradować się« = exultare, (et) laetari PolAnt, Vulg [szyk 2:2] (4): I Iehowa kroluie/ niech ſię rozráduie ziemiá/ niech ſię rozweſelą oſtrowy mnogie. BudBib Ps 96/1; Vsłyſzał á rozweſelił ſię Cyion/ y rozrádowáły ſię cory Iehudſkie/ dla ſądow twoich Iehowo. BudBib Ps 96/8 [przekład tego samego tekstu LatHar], Is 35/1; LatHar 369.
b. O Bogu (8): oto ſyą dzyſz roſzweſelyl oczyecz bog zeſlawſſy panną maryą naſzwyath PatKaz II 74; Rzekł Bog ná myeyſcu ſwym ſwyętym że ſie rozweſelę LubPs O5v, Y6v; Leop Ps 107/8; BibRadz Ps 59/8.

rozweselić się w kim [= z kogo] (2): Y rozráduię ſie w Ieruzálem/ y rozweſelę ſie w ludu moim Leop Is 65/19; BibRadz Is 65/19.

Zwrot: »rozweselić się weselim« (1): othoſz dzyſz z yey począczya roſzueſelyl ſyą nouem ueſelym wboſthwye ſwym PatKaz II 74v.
Szereg: »rozweselić się a (i) rozradować się« = exsultare et gaudere Vulg, PolAnt [szyk 1:1] (2): Leop Is 65/19; Rozweſelę ſię w Ieruzálem/ á rozráduię ſię nád ludem moim BibRadz Is 65/19.

Synonimy: pocieszyć się, rozkochać się, rozradować się, ucieszyć się, uradować się.

Formacje współrdzenne cf WESELIĆ.

Cf ROZWESELENIE, ROZWESELONY

RS, ALKa