[zaloguj się]
[pdf]

PRZERZECZONY (1318) part praet pass pf

przerzeczony (1300), przerzeczon (1), przerzeczony a. przerzeczon (17).

Oba e jasne; -ony (935), -óny GrzepGeom (3); forma niezłożona z tekstu nieoznaczającego ó.

Fleksja
sg
mNprzerzeczony fNprzerzeczonå, przerzeczon(a) nNprzerzeczoné
Gprzerzeczonégo Gprzerzeczonéj Gprzerzeczonégo
Dprzerzeczonému Dprzerzeczonéj, przerzeczoné, przerzeczonyj, przerzeczony Dprzerzeczonému
Aprzerzeczony, przerzeczonégo Aprzerzeczoną, przerzeczonu Aprzerzeczoné
Iprzerzeczonym Iprzerzeczoną Iprzerzeczonym
Lprzerzeczonym, przerzeczon(e)m Lprzerzeczonéj, przerzeczoné, przerzecz(e)n(e)j, przerzeczony Lprzerzeczonym
pl
N m pers przerzeczeni, przerzeczoni
G przerzeczonych
D przerzeczonym, przerzeczon(e)m
A m pers przerzeczoné, przerzeczonych
subst przerzeczoné
I m przerzeczonémi, przerzeczonymi
f przerzeczonémi, przerzeczonymi
n przerzeczonémi
L przerzeczonych
inne formy
pl N subst m - przerzeczoné, przerzeczony; pl N subst f i n - przerzeczoné

sg m N przerzeczony (137). ◊ G przerzeczonégo (119); -égo (82), -(e)go (37). ◊ D przerzeczonému (36); -ému (24), -(e)mu (12). ◊ A przerzeczony (25), przerzeczonégo (25); -égo (18), -(e)go (7). ◊ I przerzeczonym (37). ◊ L przerzeczonym (12), przerzeczon(e)m (1) ZapWar. ◊ f N przerzeczonå (15), przerzeczon(a) (17). ◊ G przerzeczonéj (79); -éj (58), -(e)j (21). ◊ D przerzeczonéj (21), przerzeczoné (1) OpecŻyw, przerzeczonyj (1) MurzNT, przerzeczony (1) ZapKościer; -éj (11), -(e)j (10). ◊ A przerzeczoną (27), [rus. przerzeczonu]. ◊ I przerzeczoną (4). ◊ L przerzeczonéj (16), przerzeczoné (1) OpecŻyw, przerzecz(e)n(e)j (1) MetrKor, [przerzeczony]; -éj (12), -(e)j (4). ◊ n N przerzeczoné (16), [przerzeczono (4) cf PRZERZEC impers praet]; -é (4), -(e) (12). ◊ G przerzeczonégo (52); -égo (39), -(e)go (13). ◊ D przerzeczonému (8); -ému (6), -(e)mu (2). ◊ A przerzeczoné (21); -é (17), -(e) (4). ◊ I przerzeczonym (8). ◊ L przerzeczonym (11). ◊ pl N m pers przerzeczeni (71), przerzeczoni (7); -oni ZapWar (4), LeovPrzep; -eni : -oni LibMal (1:1), ZapKościer (1:1). subst m (attrib) przerzeczoné (7), przerzeczony (1) ZapWar; -é (4), -(e) (3). f i n przerzeczoné (41); -é (26), -(e) (15). ◊ G przerzeczonych (213). ◊ D przerzeczonym (40), przerzeczon(e)m (1); -ym : -(e)m FalZioł (7:1). ◊ A m pers przerzeczoné (19), przerzeczonych (2); -é : -ych SarnStat (16:2); ~ -é (16), -(e) (3). subst przerzeczoné (106); -é (70), -(e) (36). ◊ I m przerzeczonémi (15), przerzeczonymi (8); -émi FalZioł (2), MetrKor (2), SarnStat (10); -ymi LibMal (3), MiechGlab, BielKron, StryjKron, LatHar; -émi : -ymi ZapWar (1:1); ~ -émi (10), -(e)mi (5). f przerzeczonémi (12), przerzeczonymi (1) BielKron; -émi (10), -ęmi (1) MurzNT, -(e)mi (1). n przerzeczonémi (5); -émi (4), -(e)mi (1). ◊ L przerzeczonych (67).

Sł stp s.v. przerzec, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn) s.v. przerzec.

1. Wyżej wymieniony, przytoczony, wspomniany, omówiony, zacytowany, o którym była mowa wcześniej; praedictus HistAl, Mącz, JanStat, Cn; supradictus HistAl, JanStat, Cn; praefatus JanStat, Cn; dictus, praenominatus HistAl; praetextus Mącz; praemissus JanStat; antedictus, suprapositus, suprascriptus Cn (1316): Iako ya o thym wyem ysz themv mynala dzeszyacz lath przed kthora dzeszyacza lath przerzeczona hanna nyepozywala o przerzeczone ymyenye rvsszayacze thako my bog pomosz y szwyathy crzysz. ZapWar 1527 nr 2377, 1507 nr 2038, b.r. nr 2085, 1525 nr 2345, 1526 nr 2304, 1527 nr 2383 (50); Na kaſzdy rok szeym na szwyatho swyathey a nyeroſdzyelney troycze na Brzegv rzeky dnyeſtra przeczyw szamku choczymowy Item drugy szeym ma bywacz nakolaczynye thak rzeczonemu myesczv po przerzeczonym szeymye wedwye nyedzyely MetrKor 34/134, 34/133, 135, 40/811, 813, 57/115v (22); Potym od Iána ſwiętego ijdątz/ dróga ijch doſtoynoſci byla przez podworzé Zachariáſſa ij Elzbiety rodzitzow przerzecżonégo Iana/ krzciciela bożego. OpecŻyw 31, 8v, 26v, 28v, [34], 43v, 54; Wezmi kopytniku/ kminu, korzenia miecżykowego, [...] warz że to [...] piy ten ſirop po ranu y w wiecżor. [...] y też ten ſirop przerzecżony wypądza boleſci s cżłonkow y denną boleſć FalZioł I 11c, I 4b, 5a, 8c, 36b, 41a (62); BielŻyw 103; Bacżącz tedy mężowie ſkładnoſć płci panienſkiey iż ieſt barzo ſubtilna, á rozum ich ku nauce y wyrozumieniu wſzelkiey rzeczy oſtry á prętki więczey niż otroczy (iakoż ſie to iawno vkazuie w dziadkach [!] z młodu, gdyż dziewecżki rychley ſie imuią mowić niżli chłopecżkowie, to wſzytko ſprawuie przycżyna przerzecżona. GlabGad A2v, B6, B6v, D7, D7v, E4v (12); tedy Thatarzy iako pſi głodni pierwey przebieżawſzy ziemię Lublinſką, potym ku Sendomirzowi y ku Krakowowi iako mrowie przyciągnęli [...]. Także złupiwſzy te ziemie przerzecone [!], dzieci/ ſtarce/ y kapłany pobiwſzy, z wielkim plonem ludu y bydła odiechali. MiechGlab 34, *2v, 7, 12, 26, 27 (9); poſzel naſſ Mikolay Nypſzycz poſzdrovy y nawyedzi ymyenyem naſzym pana Markrabya [...] A thak przerzeczony poſzel naſch bandzie zandal ymyenyem naſzym pana Markrabye aby thego themv Miſtrzowy czynycz vyanczey zakazal LibLeg 7/69, 6/78v, 160; Kxiężycz też ma ſiedm wieku ſwego y poſtawy odmiennoſći/ Bowiem naprzod ſie vkazuie sklęcżony iako obłąk/ potym poł iaſny/ zatym przez połowiczę oſwieczony/ we ſrzodku prawie zupełnie ſwiatły/ zathym ku pirwſzym trzem przerzecżonym poſthawam wſpak ſie wracza. KłosAlg A3, Gv; ConPiotr 35 [2 r.]; Ludycie wieſne Na ten nowy Rok. 1544. Przez chwalebnego pana Macieia Zaiczowicza w Byſinie podgornego Proroka ſlożone. [...] O Niewiaſtach pan Maciey przerzecżony ty Kxięgi zamyka. LudWieś B3; Wtemże koſciele prawdziwym/ [...] wierzę iż ieſt ſpołne poſpolitowanie/ iednei prawdziwei wiary. Wierzę też wtymże koſciele przerzecżonym być odpuſzcżenie grzechow SeklWyzn B2, 2v, b2 [2 r.]; Zeznal yſch spawlem zlawicze oſſm kony zabill na myeyſczach tych yako przerzeczony pawel nan zeznal LibMal 1545/108, 1546/110v [3 r.], 121v, 123, 1547/129v, 1548/138 (39); SeklKat L3v; Drugiego tedi dniá przyiecháli ku iedney rzece/ [...] A ták Alexander iádąc nád brzegiem przerzecżoney rzeki z zaſtępem ſwym/ á około oſmey godziny ná dzień doſzli iednego zamku HistAl H5, A8v, H5, H5v, [I3]; nie nawiedził pán tem gniewem ſwoiem leda kogo/ ale człowieka mądrego bogatego [...]. Ktoremu Franciſzek Spiéra imię było. [...] Wtem miaſteczku [Citadelli]/ przerzeczony Franciſzek Spiéra/ przed ſwą miſerną przygodą/ był człowiekiem zácnem i wźiętem MurzHist B4, D2v, G2v, L3, L4v, P2v, P4, S4v; MurzNT 56 [2 r.], 73v, 111; Bo co by tu niektorzy miaſto i/ położyli y/ tedy wiédzmy że /y/ inſzy má dźwięk niſz i/ iako to każdy ſłyſzy/ gdy mowi ty ſłowa/ tedy/ wiédzmy/ inſzy/ ſłyſzy/ każdy/ gdy rć. [...] A gdy to /i/ trafi śię miedzy dwięmá zwokaliſzów przerzeczonych/ ſpoślednim má być wymáwiáno/ iako wſłowách/ mdleię/ leię/ pieię/ śieię/ wieię MurzOrt B2; KromRozm III F5v; [persony od męki wolne] Młodſzy niż czternaſćie lat/ [...] Stárzy/ ná pámięći y ná rozumie zeſzli/ niewiáſty brzemienne [...] Wſzákże ſą tákie wyſtępy/ zá ktorymi áni Perſony Przerzeczone od męki bywáią wolne/ iáko ieſt wyſtęp przećiw Krolowi/ przećiw poſpolitey rzeczy GroicPorz ii; KrowObr 128; Leop 4.Esdr 4/37, 12 arg, 3.Mach 6/33; A ty dobrá zyemſkie/ ktore teraz mieſzczánie trzymáią/ ty do czterech lat máią záprzedáć ſláchćie/ pod ſtráceniem ich do nas. A to tym obyczáiem/ iżby bliżſzy od ktorych przerzeczone dobrá wyſzły mogą [!] w teyże ſummie wykupić niż rok wynidzye. UstPraw F4, A3v, G, Iv; Nabuzárdan Hetman ktory był ſługą Krola Bábilońſkiego przyechał [!] do Ieruzálem. [...] A wſzythko woyſko Káldeycżykow ktore było z przerzecżonym Hetmanem/ rozmiotáli wſzytky mury około Ieruzálem. BibRadz Ier 52/14, I 436b marg, 446a marg, 451a marg, 4.Esdr 9/8, II 141a marg; IOnaſz Prorok był cżáſu Amázyaſzá krolá Iudá/ ſyn wdowy iedney w Sárepcie/ ktorego Heliaſz wſkrześił od śmierći wdowie przerzecżoney BielKron 91v, 9, 96, 108v, 139v, 162v [2 r.] (46); Flamen Quirinatis, Pop Romuluſów. Flaminica, Zona przerzeczonego Popu. Mącz 130d, 89c, 130d, 142a [2 r.], 190b, d (17); A to będzie oſme obiáwienie/ ktore Ozeaſzowym będziem zwáli/ ktore tym lepiey pámiętaymy/ ponieważ s ſłowy przerzecżonemi Ezáiaſzowemi pięknie ſie conformuie. SarnUzn E3v, B6, C4v; SienLek 39v; Potym ták dziewięćdzieſiąt lat y pięć záćmienie ſłoneczne było w Ráku známieniu niebieſkim/ po ktorym niedługo odięto im było Morawſką/ Sląſką/ y Luzytańſką ziemię. Ná oſtátek záćmienie Słoneczne było w przerzeczonym známieniu niebieſkim LeovPrzep B2, Av, A2, A3v, A4, B2v [2 r.] (24); GórnDworz Ff8; GrzepGeom H, Hv, L2v; RejPos 260v; [Pan Krystus] opozywiániu [!] ciáłá y krwie ſwoiey/ zwolenniki ſwe vcżył. Toż potym dopiro [...] ſwiętość ciáłá ſwoiego/ y ſwiętość krwie ſwoiey/ vſtáwić á poſtánowić racżył. [...] Pan iuż dał nam przykład/ iż on pirwey o pożywániu ciáłá ſwoiego/ y o piciu krwie ſwey náucżał zwolenniki ſwoie/ á potym ty rzecży przerzecżone/ to ieſt ſwiątośći przydał. RejPosWiecz2 90v, 91 [2 r.], 91v, 94; GrzegŚm 27 marg; BudBib 4.Esdr 9/8; ModrzBaz 6v; SkarJedn 106, 290, 315, 316, 319; [Jakub Zaczek] vwaſzywſzy a na poczywe poſlugi vcziwi Iagneſky pamyetayąncz, tedi to dobro wſzytko ſwoyę. [...] Iagneſcze przerzeczony to wſzytko zoſtawuye y opiſzuye. ZapKościer 1583/54, 1580/11v, 13, 13v [2 r.], 1582/27 [2 r.], 1583/42 (17); Przetoż tu po Ringolcie Algimuntowicu wielkim Xiędzu Litewſkim/ Zmodźkim/ y Ruſkim/ muśimy położyć Kronikę Pruſką ſtároſwiecką/ [...] A tę przerzeczoną Kronikę Pruſką ſtároſwieckimi literámi ku wyczytániu trudnymi piſſáną/ nálazł sławney pámięći Pan Ian Chodkiewic ná Zamku Rumborku w Koſćiele StryjKron 288, 81, 95, 115, 161, 288 (18); CzechEp 165; KochPhaen 14, 21, 22; WerGośc 216, 218; Ná końcu Olbrycht klęczy w kśiążęcym vbierze/ A od królá chorągiew rozpuſzczoną bierze. Ná niéy ſkrzydłá roſtoczył czarny orzeł śmiáły/ [...] Málowánim/ Proporzec/ tákim ozdobiony/ Wźiął ná ten czás/ od królá/ Olbrycht przerzeczony KochProp 14; LatHar +11, 57, 239, 356, 429 (8); my ktorzyſmy ſię ná tę oſtátnią poſługę temu oświeconemu Kśiążęćiu zeſzli/ przypátrzmy ſię temu to ſądowi Páńſkiemu/ do cżego nas Duch ś. w przerzecżonych ná pocżątku ſłowách/ w oſobie vmárłego/ vpomina mowiąc: [...] WysKaz 2; O Szkołę Krákowſką/ Poznáńſką/ y Półtowſką/ iáko Poſłowie proſzą áby reformowáné były. [...] Studentóm/ Piſárzóm/ Drukárzóm/ Bibliopolóm/ Bedelluſóm/ y ich towárzyſzóm wſzyſtkim/ którzy ſie iedno dla náuki do miáſtá przerzeczonégo Krákowſkiégo vdádzą/ y tám mieſzkáć będą/ Artykuły ſpiſáné á ná tym Cyrográphie wyrażoné niezgwałcenié chowáć obiecuiemy SarnStat 201; Item, w Wieliczce Kárbnikowi śiedm groſzy: Száfárzowi w Wieliczce śiedm groſzy/ [...] Száfárzowi w Bochni ſześć groſzy [ma być dano]: [...] Téż vſtáwiamy wſzyſtkim przerzeczonym Vrzędnikóm ná kożdy rok dwoiákié ſzáty/ to ieſt Letnié y ná Zimę SarnStat 377, 9, 14, 28 [2 r.], 35, 40 (877); PowodPr 38; A przeto poſłuchayćie/ pewnego lekárſtwá/ ktore ieſt wypiſane z zacnych kśiąg Doktorſtwá. Głowkę iednę álbo dwie/ oſtu koſmátego/ [...] Iák naylepiey w vśćiech ſwych w kąſki máſtykuiąc/ Możeſzli też tym lepſza połknąć/ nic nie żuiąc. Y ták to przerzecżone/ lekárſtwo w żołądku/ Wſzelákie nápuſzenia/ vſkromi do ſzcżątku. PaxLiz E4, D2v, E3; [ZapWpolActCon 1547 13/264; ZapWpolKob 1549 1/33; BielKron 1551 8, 17v, 238v; WerSposób 9].
Wyrażenia: »dopiero przerzeczony« (1): wſzakże ieſli powtoręm i tudźiéſz idźie iaki inſzy wokáliſz/ tedy wedle mało wyſzſzyi przeſzłego napominięniá/ má to /i/ ku poślednięmu nie ku tęmu ktory przeſzedł wokaliſzowy być przyłączono/ iako wſłowách pieię/ śieię/ wieię/ dopiero przerzeczonych. MurzOrt B2.

»już przerzeczony« (1): Item zeznala yſch perli kthore przi czerwonym zlotym yuſch przerzeczonym, naſchnurcze bili Cerno Grzegorzs zaſtawyl we 3 groſchi v Maruſchi LibMal 1547/134.

»wy(s)szej przerzeczony« [szyk 2:1] (3): atak wtey prozbie proſſimi á by naz bronić á zachować racził od tich nieprziyacieli/ ábyſmy przeznie niebyli zwiedzieny [...] wktore [złe rzeczy duszne i cielesne] nas przerzeczeny wyſſey nieprzyaciele/ dla grzechow naſzich prziwodzą y zawodzą. SeklKat T2; ZapKościer 1587/74; tákże y do Stężyce/ podług dawnégo zwyczáiu/ ſoli Krákowſkiéy dodáwáć będźie powinien co potrzebá/ Zupnik náſz wysſzéy przerzeczony. SarnStat 394; [ZapWpolKob 1548 1/29].

Szeregi: [»przerzeczony i niży ominiony«: kthorą tho przyyaczielſką vgodą przerzeczone y nyſzy omynone ſthrony maią myedzy ſzobą mocznye y wyecznymy czaſzy dzierzecz pod zakladem ſtha grzywien. ZapWpolKośc 1547 9/41.]

»przerzeczony, wyszej opisany« (1): Czo ssye dothycze skrzinki they w ktorey byly prawa schovany okthorą przerzeczony Chleviensczy obvinili przerzeczoną Annę Russieczką przeth przerzeczonymy Iednaczmi wyssey opisanymi tha Anna thy prawa przeth nymy polozyla ZapWar 1550 nr 2655.

α. W funkcji rzeczownika (13): FalZioł IV 20a; B oy [lege: bo i] Aſſur prziſzedł ſnimi j ſtał ſie na pomoc ſinom Lotowym [Ps 82/9] (koment) [...] Sinom Lotowym, to ieſt Moabitom y inſzym przerzecżonym ktorzy poſzli od Lota. WróbŻołt cc7; RejPosWiecz2 94v; [gdyby oskarżony uciekł] tedy ten vćiekáiący przed Naywielebnieyſzym w Pánu Kryſtuśie Oycem/ Biſkupem Krákowſkim/ [...] álbo Sędomiérſkim Woiewodą/ będźie świadczył/ [...] á ći przerzeczeni álbo Woiewodá náſz inéy źiemie temu vćiekáiącému może dáć Gléyt do dwu Mieśięcy SarnStat 156; A Ieſliby żak álbo Student/ álbo inny z przerzeczonych ná Mándat Rektorów nic nie chćiał dbáć/ y nie był mu poſłuſzen: tedy ná żądánié tegóż Rektorá Wóytowie y Ráyce miaſt pomięnionych będą winni ſwé ſługi poſłáć ku pohámowániu vporu onégo niepoſłuſznégo. SarnStat 204; Miſtrzowi y Zakonowi iego/ álbo innym przerzeczonym żadna trudność [...] niech nie będźie zádána. SarnStat 1078; Y my téż wſzyſcy y kożdy z oſobná przerzeczeni będźiemy ſtrzédz/ pilnowáć/ chowáć/ wypełniáć [pokój]/ we wſzyſtkich iego ſpoſobiéch/ ártykułách y punktćiéch. SarnStat 1106, 156, 203, 221, 685, 888, 1249.
2. Niżej wymieniony; praedictus JanStat (2): przed śię v przes kropki kładą na początku ſłów/ choc ſamo a nie zdrugą literą má być wymáwiáno iako wprzerzeczonych ſłowach vmié vczeń rć. MurzOrt B3; któré ſkrzynie z témiż kśięgámi wiernie będą chowáné ná Ratuſzach miaſt/ pod trzemi kluczámi przerzeczonémi: to ieſt/ Woiewody/ y Sędźiégo onéy źiemie/ y Stároſty zá czáſem będącégo. SarnStat 538.

Synonimy: 1. mianowany, namieniony, omieniony, opisany, opowiedziany, przypomniany, przypomniony, przytoczony, przywiedziony, wspomniany, wymieniony.

Cf PRZERZEC

MN