[zaloguj się]
[pdf]

PRZEŚLADOWANY (23) part praet pass impf

prześladowany (15), prześladowan (8).

-ſ- (19), -ś- (4).

e, o oraz pierwsze a jasne; -any, -ån.

Fleksja
sg
mNprześladowån, prześladowany, -ån
Gprześladowan(e)go
pl
N m pers prześladowani
subst prześladowan(e)

sg m N (praed) prześladowån (8), prześladowany (2); -ån OpecŻyw, RejPs, BibRadz, RejPos, RejPosWstaw; -ån : -any LubPs (1:1), RejAp (2:1). ◊ G prześladowan(e)go (1). ◊ pl N m pers prześladowani (12). [subst prześladowan(e).]

Składnia dopełnienia sprawcy: prześladowan(y) od kogo (7), przez kogo (1); od kogo : przez kogo RejAp (2:1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. prześladować.

1. Któremu ktoś planowo i ustawicznie wyrządza zło; gnębiony, dręczony (bardzo często o prześladowaniu z powodów religijnych) (22): Rozmyſlay duſſo nábożná iakotz pán Iezus maluſki ieſſcże w pieluſkach leżący/ byl przeſladowán OpecŻyw 28; RejPs 80; WróbŻołt kk8v; że on [Chrystus Pan] będąc krolem wſzego ſwiátá/ sſtał ſie tu práwie iáko wygnáńcem ná nim/ á był dziwnie przeſládowan od ſrogich ſprzećiwnikow ſwoich. LubPs B2v; Tám Duch ſwięty opowiáda iáko oni náucżyciele prawdy ktore Pan będzie dáć racżył/ będą przeſládowáni od beſtiey ktora wyſtąpiłá s przepáśći. RejAp CC2, 93v, 98v, 110; Acż winnicá iego á koſcioł s. zebránia iego muśi być záwżdy przeſládowan do ſkońcżenia ſwiátá. RejPos 26v; RejPosWstaw [213].

prześladowany dla kogo, dla czego [w tym: dla kogo i dla czego (1)] (5): Iáko ſwięći przeſládowáni byli dla prawdy Páńſkiey. RejAp 10v marg, Dd4; że dla niego [tj. Chrytusa] ktory ieſt prawdą/ y dla iego Ewánieliey/ mieli być záwżdy vcżniowie iego prześládowáni CzechEp *2; KołakSzczęśl B4v.

prześladowan o co (1): Abowiem [...] zelżywoſći tych ktorzy ćiebie háńbią przypádły ná mię [Ps 68/10]. (marg) [Dawid] Okázuie iż nie o ſwą/ ále o Bożą krzywdę był przeſládowan. (–) BibRadz I 308d.

prześladowany czym [= cierpiąc co] (1): Ieśli wzgárdą bylibyśćie prześládowáni dla imienia mego/ Błogosłáwieni ieſteśćie. KołakSzczęśl B4v.

prześladowany czym [= z powodu czego] (1): Ktorzykolwiek chcą podobáć ſię wćiele/ ći was przymuſzáią obrzezowáć ſię/ áby tylko krzyżem Chriſtuſowym nie [byli] prześladowáni [tantum ut ne cruci Christi persecutionem patiantur]. BudNT Gal 6/14[12].

prześladowany w czym (1): powiedział Ceſarz: przetom ia dekret ſwoim poſłuſznym w wierze vcżynił/ áby w pokoiu byli/ ále gdzieby od was przeſládowáni w cżym byli/ chcemy ich bronić BielKron 209.

W połączeniach szeregowych (2): LubPs A4; [Pan przez apostoła opowiedać raczy] iáko przez cżártá [...]/ Koſcioł iego á oblubienicá iego wdzięcżna/ to ieſt zbior wiernych á przebránych iego ma być vdręcżon/ vćiſnion/ á przeſládowan RejAp 99.

W porównaniu (1): Narodowie [...] vćieką daleko/ y będą przeſládowáni [persecutionem patientur] po gorách iako plewy od wiáthru/ á iáko źdźbło przed wichrem. BibRadz Is 17/13.

W charakterystycznych połączeniach: prześladowan(y) barzo, dziwnie (3), rozlicznie, zawżdy (3); prześladowan(y) od bestyjej, od kacerzow, od poganow, od [fałszywych] prorokow, od srogich sprzeciwnikow; prześladowany dla Chrystusa, dla ewanjelijej, dla imienia [bożego], dla prawdy (2).

Wyrażenie: »srodze prześladowany« (1):á záwżdy [Kościół] od cżártowſkich ſrogośći y od okruthnych mocarzow ſwiátá tego/ dziwnie á ſrodze bywał vtrapiony/ vćiśniony/ á przeſládowány. LubPs A4.
Szeregi: »naigrawany i prześladowany« (1): Pſalm [Ps 2] pod figurą Dawidá/ opiſuie Páná Chriſtuſá/ náigrawánego/ y prześládowánego NiemObr 21.

»trapiony i prześladowany« (1): A przytym/ iż też przez cżás nie máły mieli być wierni trapieni y przeſládowáni? CzechRozm 185.

2. Doznający cierpień psychicznych; vexatus Vulg [czym] (1): I vmnieyſzyło ſie ich/ bo barzo ſą prżeſladowani ſmutkiem y żałoſcią rzecży cięſzkich. WróbŻołt 106/39.
3. [Tropiony, śledzony (o polowaniu na ptaki): tákże z ogniem po polu tám j ſám chodząc ptaki prześládowáne ku śieći nápędzáć Cresc 1571 630.]

Synonimy: 1. dręczon, męczony, trapiony, uciskany.

Cf NIEPRZEŚLADOWANY, PRZEŚLADOWAĆ

MC