[zaloguj się]
[pdf]

BARBARUS (9) sb m

Barbarus (2) n-pers; barbar a. barbarus (7).

Oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N Barbarus barbarowie, barbary
D barbar(o)m
A Barbarusa barbary
I barbar(e)m
inne pl A a. I - barbary

sg N Barbarus (1). ◊ A Barbarusa (1). ◊ I barbar(e)m (1). ◊ pl N barbarowie (1) WujNT, barbary (1) BielKron. D barbar(o)m (2). ◊ A barbary (1). ◊ A a. I barbary (1) BielSpr.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z tych samych przykładów).

1. W starożytności człowiek nie należący do cywilizacji grecko-rzymskiej, barbarzyńca, cudzoziemiec [Barbari etiam dicuntur, Którzy nie są żydowskiego, greckiego i łacińskiego języka umiętni; Barbaricus, Fere idem quod Barbarus, Graeci olim omnes alios populos barbaros vocabant, Et, item Romani, qui non essent Latini Mącz 23b] [barbarus Łac śr] (4): GliczKsiąż F5; A thák ſłuſzniey nam iáko ſláchetnieyſzego rodzáiu/ niżli wy nam iáko bękárći właſnym ſynom á Grecy Bárbárom/ roſkázowáć będzye. BielKron 101v; BielSpr 28v; A oni obcy (marg) bárbárowie. L. G. ták zwali Graekowie wſzyſtki inne narody, ktorzy nie ſą Graekowie. (‒) ludźie okázowáli nam nie ledá ludzkość. WujNT Act 28/1.
2. Nie mający kultury, nieokrzesany; poganin (3): Cżemuſcie ſercá ſtráſzliwego/ zaſz z liſtu nie rozumiecie iż ći Bárbáry ſtráſzą BielKron 124.
Wyrażenie: »gruby barbarus«: Gdzye [na Podolu albo Ukrainie] yáko we dnye y wnocy z wyelką pilnoſcyą dla dobrá rzecży poſpolitey krzesćiyáńſkyey [...] nie prziyacyele Tátáry grube Bárbáry/ y inſſe tłumyą a vpądzáyą GliczKsiąż K7v.
Szereg: »barbarus a Tatarzyn; Tatarzyn, barbarus« (1 : 1) GliczKsiąż K7v; Niemáſz w tym to kośćiele rożnice żadney/ miedźy Krolem á poddánym/ miedzy Pánem á vbogim/ miedzy żydem á Grekiem/ miedzy Bárbárem á Tátárzynem ReszPrz 28. Cf »gruby barbarus«.
3. n-pers (2): I takieſz miał [św. Franciszek] dwánaśćie Apoſtołow/ ktorym tákowe imioná były właſne. Piotr Kátánáyſki/ Ian s Káſtelle/ Filip długi/ Bráth Bárbárus KrowObr 145; BielKron 312.

Synonim: 2. poganin.

Cf BARBARZYNIEC

BC