[zaloguj się]
[pdf]

BLUŹNIERSKI (43) ai

bluźnierski (32), bluźnirski (10), bluźnierzski (1); bluźnierski KrowObr (4), BibRadz, Mącz, RejZwierc, SkarŻyw (11), NiemObr, WujNT (9), PowodPr, SkarKazSej; bluźnirski LubPs; bluźnierski: bluźnirski RejAp (1 : 9); bluźnierski: bluźnierzski CzechEp (1 : 1).

-ź- (21), -z- (22).

Teksty nie oznaczają é; prawdopodobnie e pochylone (tak w bluźnierz).

Fleksja
sg
mNbluźniérski fNbluźniérskå nNbluźniérski(e)
Gbluźniérski(e)go Gbluźniérski(e)j G
D Dbluźniérski(e)j Dbluźniérski(e)mu
Abluźniérski Abluźniérską Abluźnirski(e)
Ibluźnirskim I I
pl
N m an bluźnirski(e)
subst bluźniérski(e)
G bluźniérskich
D bluźniérskim
A m an bluźniérski(e)
subst bluźniérski(e)
I m bluźniérskimi
f bluźnirski(e)mi, bluźniérskimi
n bluźniérskimi
L bluźniérskich

sg m N bluźniérski (3). ◊ G bluźniérski(e)go (7). ◊ A bluźniérski (1). ◊ I bluźnirskim (1). ◊ f N bluźniérskå (4). ◊ G bluźniérski(e)j (1). ◊ D bluźniérski(e)j (1). ◊ A bluźniérską (4). ◊ n N bluźniérski(e) (2). ◊ D bluźniérski(e)mu (1). ◊ A bluźnirski(e) (1). ◊ pl N m an bluźnirski(e) (1). subst bluźniérski(e) (6). ◊ G bluźniérskich (2). ◊ D bluźniérskim (1). ◊ A m an bluźniérski(e) (2). subst bluźniérski(e) (2). ◊ I m bluźniérskimi (1) WujNT, f bluźnirski(e)mi RejAp (2); bluźniérskimi (1) SkarŻyw. n bluźniérskimi (1) NiemObr. ◊ L bluźniérskich (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Bluźniący Bogu lub świętym, a także rzeczom dotyczącym wiary i religii; kacerski, heretycki; diabolicus Mącz; blasphemus Cn (31): KrowObr 159 marg, 159v marg, [257], [257v]; Diabolicus, Dyabelski/ Bluźnierski Mącz 84b; RejAp 38v, 106, Ff2; RejZwierc 200v; SkarŻyw 290 [2 r.], 291, 293, 294, 389 (7); Ian [...] ná oſtátku po wſzytkich piſał Ewángelią/ [...] náprzećiw Cherintowi y innym haeretykom; á nawięcey przećiw bluznierſkiey náuce Ebionitow WujNT 299, 2 przedm, s. 81, 183 marg, 837; SkarKazSej 699a.

W charakterystycznych połączeniach: bluźnierski (-a, -e) duch (3), pokusa (4), rozgrzeszenie (2), spowiedź (2), tytuł (2).

bluźnierski przeciw komu, czemu (2): Ten człowiek nie przeſtawa mowić ſłow bluznierskich przećiw temu mieyſcu świętemu/ y zakonowi. WujNT Act 6/13, 11. Cf »bluźnierskie słowo«.

bluźnierski na kogo (3): Myśli bluznierſkie ná Páná Bogá y ſákrámentá. SkarŻyw 581 marg, 293, 581.

Wyrażenia: »mowa bluźnierska« (2): Bluźnirſkim yęzykyem ſwym złośćiwye mowili LubPs I3v; ále to/ żebym pokazał iż ták nie ieſt wedle ſłowá Bożego: vćiáiąc plácu mowam y gadkam bluźnierſkim niepobożnym CzechEp 77.

»sekta bluźnierska«: możemy rozumieć [...] przez zbluźnienie świętego/ rozmáitè kácerſtwá y ſekty bluźnierſkie ich PowodPr 29.

»bluźnierskie słowo« (3): NiemObr 156; Tedy nápráwili męże powiádáiące/ iżeſmy go ſłyſzeli mowiącego ſłowá bluźnierskie przećiw Moyzeſzowi y Bogu. WujNT Act 6/11, 13.

Szereg: »bluźnierski i sprosny« (2): przychodziłymu ná myſli/ bluznierſkie y ſproſne rzecży o Pánu Bogu SkarŻyw 290, 581.
W przen (7):
Wyrażenia: »gora bluźnirska«: Oto náſtáwiáłá [bestia] rozlicżnych koſciołow/ rozlicżnych báłwánow po gorach ſwoich/ ktore Apoſtoł zowie gorámi bluźnirſkiemi. RejAp 111.

»głowa bluźnirska« (2): beſtia vkazáłá ſie z morzá/ máiąc ſiedḿ głow bluźnirſkich/ y dzieſięć rogow s koronámi. RejAp 105v, 105v.

»usta bluźnirskie« (4): Iż dáne ſą tey beſtiey vſtá bluźnirſkie. RejAp 108 [2 r.], Ddv, Ff2v.

2. Obelżywy, uwłaczający komu lub czemu, oszczerczy, złorzeczący (poza stosunkiem do Boga i rzeczy świętych) (4):
Wyrażenie:»sąd bluźnierski« (4): Gdyż ſámi Aniołowie kthorzy śiłą y mocą więczſzy ſą/ nie cżynią bluźnierſkiego ſądu przećiwko im [przełożonym] v Páná. BibRadz 2.Petr 2/11 [idem WujNT]; CzechEp 99; WujNT 2.Petr 2/11, Iud 9.

Cf BLUŹNIWY, BLUŹNY

BZ