»siedzieć, stać, stojący na prawicy boskiej« [szyk zmienny] (4): widzę niebo otworzone/ á Páná ſwego Kriſtuſá ſtoiącego ná práwicy Boſkiey. [bibl. Act 7/55], RejPos 136; śiedźieć ná práwicy boſkiey nie rozumie fie to ćieleſne náſze ſiedzenie. WujJud 70v marg, Nn3; LatHar 188.

»wzywać, wzywanie imienia boskiego« [szyk zmienny] (5): Carmen, Modlitwá/ álbo yáko yne wżywánie ymienia boskiego/ ktore pewnemi słowy v ſtárych bywáło. Mącz 38d, 452b; náleży wzywac onego Boſkiego Imieniá/ ktore ſámo tylko ieſt pod niebem ludźiom dano KuczbKat 384; SkarŻyw 278 [2 r.].

»arka boska« = w Biblii skrzynia do przechowywania tablic Mojżeszowych: [Dawid] prośił poddánych/ áby mu ſłużby Bożey pomogli/ żeby oná Arká Bozka vczćiwſze mieyſce y cześc więtſzą niźli pierwey miáłá. SkarKazSej 679a.

»błogosławieństwo boskie« (5): Dobroć błogoſłáwyeńſtw Boſkich ták cye ogárnęłá LubPs M2v; SkarŻyw 408; KołakCath Bv; Błogoſłáwieńſtwo Bozkie więtſzą ma moc niżli náturá SkarKaz 159b, 159b marg.

»bojaźń boska; boska bojaźń« = timor Dei Vulg (11 : 1): A zaż by mnię tak młodo ſthraćić wſtyd przyſtało Boiazń Boską y wiarę RejJóz F7; RejWiz 129v; Doſkonáłość boiáźni boſkiey/ ieſt mądrość y rozum. Leop Eccli 21/13; [Jozafat rozkazał sędziom] áby ſie záchowawáli w ſpráwach dobrych á w boiáźni Boſkiey BielKron [84²], 97v, 98; Mącz 166a; SkarŻyw 478, 484, 558; SkarKaz 457a; SkarKazSej 692a. Cf »miłość boska«.

»chwała boska; boska chwała« = cultus Dei, religio Mącz; gloria Domini, gloria Dei Vulg [w tym: ku chwale boskiej (7), cześć i chwała boska (5)] (46 : 6): Oni vcżyniwſſy chwálę boſką panu Iezuſowi/ do nieba z wielką radoſcią wſtąpili. OpecŻyw 38v, [161²]v, 167, 171; PatKaz II 50v, 83, 83v; My záſię przećiwnoſć temu cżyniem y miłuiem/ ábyſmy po ſmierći boskiey chwały pożywáli. HistAl K; MurzHist B2; MurzNT 31; GliczKsiąż E7v; Izaſz nam niebioſá nieopowiádaią chwały Boſkiey? KrowObr 116v, 32, 53v, 94, 118v, 191v; Leop Eccli 42/16; BibRadz I *2v, 6c marg, 136a marg; Tám Sámuel ofiárę vcżynił ku chwale Boſkiey BielKron 63v, 62, 97v, 141v, 206, 330v, 465; Mącz 60a, 351b; KuczbKat 425; WujJud 4v, 54; WujJudConf 54, 71; CzechRozm 195; SkarŻyw 306, 363, 532, 583; CzechEp 200; ArtKanc K4v; RybGęśli C3; Reliquiae S. cudá czynią bez vbliżenia czći y chwały Bozkiey. WujNT 477 marg, 16 marg, Yyyyy; KlonKr D2; PowodPr 52; SkarKaz 120a; SkarKazSej 686a, 698b, 700b.

»cud(o) boski(-e); boski cud« (7 : 2): RejPos 158; Przetoſz Chryzoſtom ś. temuſz ſię dziwuiąc/ y tę trwałość zá Boſki cud znáiąc mowi SkarJedn 22; ſłyſzeli wſzyſcy iſz ſię gárniec zgruchotał: ále oglądawſzy/ cáły a nienáruſzony vyrzeli/ y cudo ono Boſkie poználi. SkarŻyw 354, 354, 452, 500, 520, 535; StryjKron 145.

»cześć boska; boska cześć« = honor Dei, honor Domini Vulg (33 : 6): OpecŻyw 154v; RejKup r8v; Diar 49; Abowiem thá przyſięgá/ nic ſię nie śćiąga ku ćći Boſkiey/ [...] iedno tylko ku ćći [...] Papieżá Rzymſkiego. KrowObr 33, 32, 118v, 153; BielKron 141v; Boſka cżeść nie ma być żadnemu ſtworzeniu wyrządzaná. WujJud Ll2, 53v marg; SkarŻyw 50, 115, 293, 482 marg, 500 (17); LatHar +4, 195; WujNT 445, 470 [2 r.], 477 marg, 699, Yyyyy; Godny ieſt báránek ktory zábity ieſt/ áby wźiął moc y boſtwo (to ieſt cześć Bozką) [bibl. Apoc 5/12] SkarKaz 244a; SkarKazSej 698b, 699a, 703b.

»dar boski; boski dar« = donum Dei, gratia Dei, munus Dei Vulg [w tym: z daru boskiego (5)] (39 : 22): A napelnienij ſą duchem ſwiętym/ ktory ié napelnil darow boſkich OpecŻyw 175v, 177; PatKaz II 28v, 49v [2 r.], 77v; PatKaz III 105; RejPs 67v; SeklWyzn f2v; RejKup h3; KromRozm II e2; Nie pomogą tobye lane woſki/ Ieſt káżdey dar obyecány boſki BielKom G5, C, C6v, E; Ieſliś ná co przełożon vżywayże miáry/ Abyś mądrze ſzáfował ony Boſkie dáry. RejWiz 50v, 2, 11, 56, 99; RejZwierz 20; Pothym ſzoſtego dniá Lipcá z dáru Boſkiego vyrzeliſmy brzegi Arabiey BielKron 453, 14, 51v, 60, 123, 142 (8); KochSat B4; GórnDworz D3v; KuczbKat 250; RejZwierc 76, 266; WujJud 39v, 258v; WujJudConf 91v; SkarJedn 270; SkarŻyw A4v, 30, 235, 262, 332 (12); ArtKanc H7, H17v; GórnTroas 73; LatHar 19, 110, 187, 475; mieścá święte/ dárem iákim Bozkim nádáne/ náwiedzáć [...] rzecz ieſt chwálebna SkarKaz 41a, 347a, 516a; SkarKazSej 666b.

»dekret boski; boski dekret« (4 : 1): Tám wnet Pan [...] vcżynił doſyć boſkiemu dekretowi ſwoiemu/ ktory ſie nigdy zmienić áni omylić może RejPos 101; Dekret Boſki ná ſkaranie świátá. SkarŻyw 269; WerGośc 212; PowodPr 11 marg; SkarKazSej 707a.

»domy boskie« = świątynie (pogańskie): [król polski] takież y laſſi, rycerſthwu ſwemu kazał porębać kthore Zmodz w wielkiey czci miała, iako domy Boſkie MiechGlab 89.

»dopuszczenie boskie; boskie dopuszczenie« [w tym: z boskiego dopuszczenia (4), za dopuszczeniem boskim (2)] (5 : 4): LibMal 1544/84y; LibLeg 11/169v; miał kościoł Rzymſki wielkie przeſládowánie/ áż (przez dopuſzcżenie Boſkie) ſłyſzan był głos w nocy od Anyołá BielKron 146; WujJud 231; SkarŻyw 251; wiele chorob/ ktore ſię zdádzą być przyrodzone/ pochodzą od ſzátáná z Bozkiego dopuſzczenia WujNT 252; SarnStat 121; PowodPr 25; SkarKaz 45a.

»duch boski; boski duch« = spiritus Dei Vulg (1 : 1): Oto wezwáł Pan imieniem Beſeleelá ſyná Vry [...] y nápełnił go duchem Boſkim/ mądrośćią y rozumem Leop Ex 35/31; ReszPrz 12.

»głos boski; boski głos« ‒ vox Domini, Dei vox Vulg (4 : 1): Tedy zaſię glos boſki w koſciele wſſytcy vſlyſſeli OpecŻyw 4v; Ták wſzyſtki vſtáwy Apoſtolſkiéy ſtholice máią być przyimowáne/ iákoby theż Boſkim głoſem od Piotrá ſwiętego były vtwierdzone. KrowObr 25v; RejPos 157; A on głos Boſki vcżuł w ſercu y w vſzu y nieumiał ſię wymowić SkarŻyw 383, 596.

»gniew boski; boski gniew« = ira Dei Vulg (15 : 6): BierEz II; RejPs 116v; Bo to káżdy widzi proſćie Iż zroſtyrku gniew vroſćie A boſki gniew znienawiſći RejRozpr C2, K3; RejKup h3; MurzHist A3v, Q4; Tego cżáſu był iáwny gniew Boſki po wſzytkim ſwiecie BielKron 152v, 60 [3 r.], 64v, 89; Occursare numinibus, Boski gniew wprzedźić/ Przeyednáć. Mącz 74d, 196a; BielSat G4; KochPs 35; SkarŻyw 483, 493; SkarKaz 610b; iedny ſą pogrożki Bozkie/ ktore ſię odmienić mogą gdy ludźie pokutuią/ á wypraſzáią ſię z gniewu bozkiego. SkarKazSej 706b.

»(święte) imię boskie; boskie imię« = nomen Dei, nomen Domini Vulg, [w tym: imieniem boskim (3)] (18 : 3): Iezu ktorys [...] dla vcżliwoſci gimienia Boſkiego biſkupowi prawdę powiedział. TarDuch C2v; Yáko y Ezáiaſz dawno o tym prorokował/ imyenim boſkim KromRozm III G4v; KrowObr 74, 159v; RejPos 252; KuczbKat 385 [3 r.]; SkarJedn A6v; SkarŻyw 502; NiemObr 111, 127; chwalćie święte á ſtráſzliwe imię Boſkie LatHar 425; SkarKaz 2; SkarKazSej 701a. Cf Zwroty.

»is(tot)ność, istota boska; boska istność« (16 : 12): Przeto mowić nie vmiem o Boſkiey Iſtnosći/ Dla ktorey miedzy námi niemáſz iuż miłosći. Prot B3; [św. Paweł] iednégo Bogá być práwégo záwżdy vczył/ którégo tu wedle Iſtoty Boſkiey Oycem y Synem być wyznawa BiałKat 6, 4, 330; KuczbKat 9, 100 [4 r.], 125; RejZwierc 10; BiałKaz F [4 r.], F2 [3 r.]; Bog oćiec ieſt ſam prawdziwym Bogiem y Boſką iſtnośćią CzechRozm 20, 18v; SkarJedn 279, 314; CzechEp 145, 174; NiemObr 92; ReszPrz 86; W trzech oſobách iſtnośći iedney Boſkiey cżćiemy Oycá [...] Syná [...] Duchá GrabowSet X3; WujNT 349.

»jedność boska; boska jedność« (3 : 2): SarnUzn D8v; RejZwierc 266v; CzechRozm 14v; CzechEp 247; BLogoſłáwiony bądź Boże w troiákośći/ y w Boſkiey iednośći ArtKanc I6.

»karanie, skaranie boskie; boskie karanie, skaranie« (11 : 3): Widząc Mágnecyus ſkaránie Boſkie zá ſwoy wyſtępek/ wpadł w roſpácż y obieśił ſie ſam. BielKron 156v; KuczbKat 225; WujJud 4v, Mm7; ták złość oná wielka/ tákim vpominánim y karániem Boſkim przemoc ſię niedáłá SkarŻyw 480, 294, 490, 557; Bezecny człek z Ithaki ón boſkié ſkaránié Ku nam obráca kroki GórnTroas 39; PowodPr 6; SkarKaz 2b marg, 610b; SkarKazSej 686b, 703b. Cf »nawiedzenie boskie«.

»kaźń boska; boska kaźń« (2 : 2): MurzHist Q4; ArtKanc P20v; Ieſt też znácżna kaźń Boſka s ſtrony złamánia przyſięgi Phil O4; Boſkiéy kaźni miecz zábija niewinnie SarnStat 898.

»boskie księgi; księgi boskie« = Pismo św. (3 : 1): [Kacerze] káżdemu tfirdzenyu ſwemu ſwyádectwá nyektore z boſkich kſyąg przyſádźili KromRozm I M2v; KromRozm II ov; BudNT dv; WujNT 471.

»lud boski« (2): W tákiey niewoli też [...] náyduią ſię one nieſzcżęśćia/ ktore Ieremiaſz w Bábilońſkim więźieniu z ludem Boſkim opłákuie PowodPr 9, 19.

»łaska boska; boska łaska« [w tym: z łaski boskiej (8), za łaską boską (9); łaska i miłosierdzie (3), łaska i moc (3) ] (55 : 7): mocz y laſka boſka byla zwyecznoſzczy przy they myley pannye PatKaz II 62v, 28v, 49v, 66 [2 r.], 67 [2 r.], 68 (11); PatKaz III 109v; Ia aczem za laską boską, ſzablia moyą wzial bil Kroleſtwo wegierſkie tak yz yeſt moye LibLeg 10/69, 95, 114v, 147, 147v, 148; Diar 67; GliczKsiąż D3v; BibRadz I *3a marg; HistRzym 65v; RejPos A6v, 114, 140, 147v; BiałKat 321; WujJud B; KarnNap C4v; SkarŻyw 82, 102, 168, 200, 234 (17); wyzwol nas z mocy Szátáńſkiey/ vcżyń to z ſwey łáſki Boſkiey. ArtKanc L7v, K20v, N15, P7; ZawJeft 25; BOſkiey łáſki Pánie/ Boſkiey łáſki prágnę/ Boſkiey łáſki żebrzę/ poki w grob nie wpádnę GrabowSet K3v; LatHar 35, 236, 320, 518, 636; SkarKaz 487b. Cf w formułach dyplomatycznych.

»majestat boski; boski majestat« = maiestas Dei Vulg (20 : 15): Anieli ſwięcij przed maieſtatem boſkym vpádaiątz na ſwé oblicżé ſie modlili OpecŻyw 1, 1; OpecŻywSandR 2; [duch święty] przyuodzyl gloſy placzlyue przeth uſzy boſkyego mayeſtatu PatKaz II 54v; PatKaz III 97; RejPs 126; KrowObr 169v; BibRadz I *4; SarnUzn B4v; RejAp 72; Jan s. w táiemnicach ziáwienia ſwoiego widzyał [Chrystusa] ná práwicy Máyeſtatu Boſkiego/ iáko báránká zábitego RejPos 158v; KuczbKat 285; WujJudConf 71; RejPosRozpr b3v [2 r.]; SkarJedn 313; SkarŻyw 358; proſzę Boſkiego máieſtatu twego/ rácż ſerce moie ſplugáwione grzechámi ocżyśćic LatHar 14, 11, 41, 107, 110, 143 (8); WujNT 16, 564; SarnStat 901, 904; PowodPr 12, 33, 36, 84; SkarKaz 277b, 609b.

»mądrość boska; boska mądrośc« = sapientia Dei Vulg (26 : 14): Ián pierſi potzalowál ſ ktorych boſką mądroſtz cżyrpál/ ſlzami ié obléwál. OpecŻyw 156, 4v, 40; PatKaz I 11; uyelykye rzeczy mądroſzcz boſka przeſz tą panną udzyela PatKaz II 32, 32 [2 r.], 42 [2 r.], 49 [2 r.], 52, 66; PatKaz III 88, 90, 98v, 121v, 133v; HistAl G; LubPs dd5; BibRadz I 336a marg; BielKron 76v; GórnDworz Mm6; RejPos 352; KuczbKat 145, 395; [Cesarz] wten cżás Kośćioł Zophiey/ to ieſt/ mądrośći Boſkiey budował SkarŻyw 593, 203, 500, 595; ArtKanc A11v; LatHar 511, 639, 665; SkarKaz 42a, 277b, 518a [3 r.]; SkarKazSej 691b.

»miłosierdzie boskie; boskie miłosierdzie« = misericordia Dei, misericordia Domini Vulg [w tym: z miłosierdzia boskiego (11)] (27 : 27): doſtąpyſch boſzkyego myloſzyerdzya. PowUrb Iv; PatKaz II 33, 50 [3 r.], 74v; WróbŻołt 106/42; RejPs 67, 151v, 212; RejKup X; LubPs P4; proſſę ćie przez miłoſierdzie Boſkie/ myſl ſwą zmiękcz á odmień Leop A3v; RejAp 31v; A on chudziná/ im dáley tym bárziey płákał/ á wzywał miłoſierdzia Boſkiego GórnDworz T3, S7; rácżyſz z miłoſierdzia Boſkiego ſwoiego ták ſam ſpráwowáć thy krewkie ſercá y myſli náſze RejPos 148, 87v, 172, 202v, 247v, 337 (24); KarnNap A4v, C4v; SkarŻyw 173, 319; ReszPrz 105; mam vfność w miłośierdźiu Boſkim WerGośc 270, 248; LatHar 646; WujNT 430, 435, 489, 552; SkarKaz 7b, 351a. Cf »święty i boski«.

»miłość boska; boska miłość« = miłość ludzi ku Bogu; caritas Dei, dilectio Dei, pietas Vulg (15 : 7): [duch św.] matką bozą zwyecznoſzczy vybral [Maryję] y roſzwyeczyl wnyey ogyen boſkyey myloſzczy PatKaz I 43v, 27v, 42, 53v, 56v, 83v; LubPs V5v; KuczbKat 5; PaprPan Vv; KarnNap E4; SkarŻyw 58, 114, 293, 528, 542, 582; rácż dáć ſercom náſzym nieodmienną ſkłonność y chęć ku (Boſkiey) miłośći twey LatHar 617, 201, 219, 232, 636; [święci] ſercá ſwe boiáźnią y miłośćią Bozką/ y miłośćią bliźnich [...] nápełnili SkarKaz 457a.

»boska miłość; miłość boska« = miłość Boga ku ludziom; caritas Dei Vulg [w tym: z boskiej miłości (13)] (31 : 10): BierRaj 21v; a ieſt wolá iego boſkié miloſci/ by iego wybránij w tey nędzy tu nietrwali OpecŻyw 49, 45, 82, 146, [161²]v; HistAl E6; miłosć tá/ kthorą pan Bog wlał w rodzice ku plodu ſwemu/ yeſt yákoby ſwyádectwo á kſtałt łáſki y miłosći Boſkyey przećiw koscyołowi ſwemu. GliczKsiąż D3v; Rácżże myę wyſłucháć Pánye z ſwey boſkiey miłośći. LubPs Q, B5, H2, H3v, Q2, S2v (9); BibRadz I *2; Dziwna miłość boſka ku cżłowieku. RejPos 146 marg; KuczbKat 280 [2 r.], 375, 400; RejZwierc 273; WujJud 220v; KarnNap A3v; SkarŻyw 290; O niezmierzonażeś ty Boſka miłośći żeś ták przebacżyłá náſzych wſzetecżnośći ArtKanc B20, C3v, C14, D8, D9, D17 (8); LatHar 45, 258, 263, 396; nie ieſt vczeſtnikiem Bozkiey miłośći/ ktory ieſt nieprzyiaćielem iednośći. WujNT 678; SkarKaz 487b.

»moc boska; boska moc« = numen Mącz, Calep [w tym: mocą boską (41), z mocy boskiej; divinitus Mącz (ó)] (91 : 50): Iużby to byłá Boſka moc/ Ták vdziałáć przez iednę noc. BierEz G2v; VTen cżas apoſtoli po wſſytkim ſwiecie kázali/ dlá tego motzą boſką zſtąpil na nie oblok biály OpecŻyw 178, 40, 51v, 54v, 163, 171; yuſz to mocz boſka ſrządzyla yſz anyely tey pannye ſluzycz myely PatKaz II 52, 27, 41, 45v, 56v, 66v (15); RejPs 169, 223; RejRozpr B3v; LibMal 1544/84, 1554/190v; Poruczay go boſkiey moczy. RejKup f8, k6, o2v, r3v; HistAl F4v, K8v, M5; LubPs L2v, L4, R3, Z2v, gg2 (6); KrowObr 8v, 159v; RejWiz 110v, 120v, 182v; BibRadz I 303c marg, Ps 76 arg, s. 468c marg, 4.Esdr 6/42; BielKron [332²]; Numen [...] Boſtwo/ boska moc. Mącz 253a, 91a, c; SarnUzn B4v; SienLek 108v; RejPos 2, 7, 10v, 49, 56v (8); RejPosWiecz² 91 [3 r.], 91v [3 r.], 95 [2 r.]; BiałKat 313v [2 r.], 321, 383v; KuczbKat 110, 115 [2 r.], 120, 195, 280 (6); BiałKaz C4v; PaprPan Dd3; KarnNap Bv, B2; SkarJedn 23, 34; SkarŻyw 69, 126, 151, 152, 408 (20); CzechEp 182, 184, 311; NiemObr 109; day/ iżbyſmy też z twey BOſkiey mocy/ mogli w wierze ſtałymi być ArtKanc H7, E14, K3v, K4, N15, S17v; Calep 707b; LatHar 90, 312, 536, 665; KołakCath B3; WujNT 88, 2.Petr 1/3; SiebRozmyśl H4; PowodPr 53; SkarKaz 42a, 154b, 160a, 205a, 243b (10); GosłCast 68; Krolowie moc máią bozką. SkarKazSej 698b marg, 698b. Cf »łaska boska«.

»boska możność, wielmożność; możność, wielmożność boska« (43 : 15): OpecŻyw 26v, 174v; [anieli] padaly na oblycza [...] dayącz czeſzcz y chwalą boſkyey uyelmoznoſzczy PatKaz II 51v, 32, 78v, 82; wſſytko ieſt wmożnoſći boſkiey co ſie kolwiek dzieie ná ziemi. RejPs 85v, 47v marg, 70, 110, 131, 134v; RejJóz O7; A tyś też Pánye bacżąc tákye me ſtátecżnośći/ Sciągnąłeś ku mnię rękę twey Boſkiey wielmożnośći LubPs R2, B2v, D4, Q3, aa4v, bbv (24); Kto wiernie Boſtwu twemu dufa á w ſtałośći/ Porucża ſwoie ſpráwy twey Boſkiey możnośći. RejWiz 2v, 10; BielKron 24; RejPos 200, 204, 213, 231v, 234 (10); wznieśmyſz ſercá k máieſtatu Boſkiey wielmożnośći ArtKanc L8v, I6v, Q, Q3v; GórnTroas 33; WujNT 386; SkarKaz 518a; Tylko ćię pokornie proſzę/ Niech duchá twego odnoſzę. Aby mię w mey wątpliwośći/ Bronił z ſwey Boſki możnośći CzahTr H3v.

»boski narod« = ludzie szlachetni (4): BielKom E7; BielKron 441; Boſki narod był tych: ktorzy [...] ſprzećiwili ſię złym ſkłonnośćiom ćieleſnym/ y świeckim SkarŻyw 268, 268. Cf »boski i duchowny«.

»boskie natchnienie; natchnienie boskie« = instinctus (divinus) Mącz, Calep, Cn; afflatus divinus, inflatus Mącz, Cn; entusiasmus Mącz (8 : 6): RejPs 76v; Instinctu diuino afflatuque futura praedicere, Zá nádchnieniem boskim prorokowáć. Mącz 415b, 104a, 130d; RejPos 140; Gdy ſię cżás ześćia iey [...] przybliżał [...] znátchnienia Boſkiego/ obráłá ſobie mieyſce dwie mili z támtąd gdzie mieſzkáłá SkarŻyw 582, 321, 569, 597; Calep 545b; PRośimy ćię Pánie Boże náſz/ ábyś ſpráwy náſze Boſkim twoim nátchnieniem vprzedzał LatHar 344, 13, 183, 634.

»natura boska; boska natura« (45 : 21): PatKaz II 31; SeklKat O3v; BibRadz I *6c marg; GrzegRóżn H2v, Iv, K4v, L [2 r.], N2v; BiałKat c3v, 86, 118v, 328v [3 r.]; á sſtawſzy śie vcżeſtniki Boſkiey nátury/ y zowiemy śie ſynmi Bożymi/ y prawdźiwie iemi ieſteſmy. KuczbKat 70, 9; RejZwierc 266v; NAturá BOſka nieogárniona/ obrázem niemoże być wyrażona. WujJud 44 marg; WujJudConf 254v; CzechRozm 20, 20v; SkarJedn Axxv, 315 [3 r.]; Náthánáel wyznał náturę Boſką w P. lezuśie. SkarŻyw 384 marg, 278, 318, 320, 337, 383; CzechEp 77 [2 r.], 142, 148, 176, 220 (9); NiemObr 92, 116 [2 r.], 139, 142; Pan Chryſtus po zmartwychwſtániu nie miał więcey ná ſobie cżłowiecżey nátury/ ktora ſię iuż wſzyſtká byłá w Boſką náturę odmieniłá. ReszPrz 84, 86; WerKaz 286; GostGosp 6; LatHar 377; WujNT 121, 314, 349, 620, 687, Aaaaaa3; SkarKaz 85b, 117b [2 r.], 242b, 488b, 515b (9). Cf »boski i człowieczy«.

»nauka boska; boska nauka« (7 : 8): SWyatloſcy nyewimowna boze raczi my dac ſerce ſkruſſone ktorebi latwye przijalo boſką nauka BierRaj 19; BielŻyw 142; KromRozm I H2; KromRozm II pv; SWięty Ian Ewángeliſtá/ był od ſtárych Grekow Ianem Theologiem przezwan/ dla iego Boſkiey náuki Leop VVv; BibRadz II 54d marg; RejPos 69v; SkarJedn 131, 156; SkarŻyw 384, 392, 534; Bozka Duchá ś. náuká/ [...] o ſłowá nie dba SkarKaz 122a, 80b, 455b.

»nawiedzenie [= kara] boskie« = plaga Mącz (3): Plaga [...] Szkodá/ Roczne plagi/ Náwiedzenie boskie. Mącz 302c; Nád to/ niech ſobie [człek] onych myſli ſzkárádych zá grzech żaden niepocżyta: ále zá oſobliwe náwiedzenie/ karánie/ y doświádcżenie Boſkie. SkarŻyw 294; PowodPr 6 marg.

»boskie nawiedzenie, widzenie [= wizja]; nawiedzenie, widzenie boskie« (4 : 2): dár boſkié^go widzeniá/ przychodzi z wiary OpecŻyw 187; PatKaz III 93; w ćiáſnjm á ſmrodliwjm więzieniu/ dłu^go głodem morzeni byli: ále nocj iedney náwiedzenie mieli Boſkie dziwne SkarŻyw 353, 172; WujNT 259, 440.

»obietnica, obiecanie boskie (-a); boska (-e) obietnica, obiecanie« = praedictiones divinae Mącz; promissio Dei, reppromissio Dei Vulg (26 : 19): RejPs 121v; kazánya poſpolite/ nyemyáły by nic inego być/ yedno wykłády mſſey/ to yeſt obyáśnyenya obyetnice boſkyey KromRozm I Iv; LubPs bb2v marg; BibRadz I *6d marg; [Izaak] miał nádzyeię w obietnicy Boskiey/ iż miał iego potomſtwo rozmnożyć iáko piaſek w morzu BielKron 14, 13v, 20, 27, 56v, 60v (10); Fataliter. Przes boskie obiecánie/ Náznáczenie. Mącz 118c, 87d, 118c [2 r.], 369a; Prot A4v; RejPos 102, 106v, 114, 235, 272v (9); WujJud 139v; KarnNap A4, E3, E4; SkarŻyw A5v, [282], 285, 347, 500; ArtKanc N14v; Pogáni przez Chriſtuſá sſtáli ſię vczeſtnikámi obletnic [!] Bozkich. WujNT 672, 530, 540, 552; PowodPr 5; SkarKaz 351a. Cf »pański a boski«.

»objawienie boskie; boskie objawienie« = oraculum Calep; revelatio Vulg [w tym: z objawienia boskiego (10)] (20 : 7): KromRozm II t2v, t3; [Daniel prorok] przez obiáwienie Boſkie tráfił Krolowi Nábchodnozorowi sen álbo widzenie BielKron 93, 9v, 76v, 124v, 202, 299v (10); ták Korneliuſzá obiáwienie Boſkie do Piotrá prowádziło. SkarŻyw 213, 118, 396, 581, 597; Calep 736a; LatHar 284 [2 r.], 287; Piotr napirwſzy z Bozkiego obiáwienia poznał dwie naywyżſze táiemnice wiáry náſzey WujNT 67, 259, 440, 552; SkarKaz 275b, 515a.

»oblicze, obliczność boska (-e); boskie oblicze« = conspectus, facies Dei Vulg (17 : 3): A tedy myloſyerdzye ktore zwyecznoſzczy przed bogyem yeſth Przyſtąpylo przed oblycznoſzcz boſką PatKaz II 32v, 46v, 50v, 52v [2 r.], 53; RejPs 89, 221v; LubPs Mv, ee; KrowObr 125; Y virzałem ſiedḿ Anyołow ktorzy ſtali przed oblicżnoſcią Boſką RejAp 70v; duſze zmárłych ludźi/ przed zmartwychwſtániem do niebá nie przychodzą/ áni Boſkiego oblicża widzą ReszPrz 90; LatHar 19, 136, 155; obróć dźiś ſwoie boſkié oblicżé do mnie/ przez zaſługę niewinnéy męki twoiéy SiebRozmyśl Fv; SkarKaz 40b, 456a [2 r.].

»oko boskie« (8): PatKaz II 33, 33v; niechay [ludzie] naydą przed okiem twoim Boſkim hoyne miłoſierdzie SkarJedn 330; Y wroćił ſię [św. Benedykt] ná pierwſze ſwoie mieyſce ná puſtynią: ſam z ſobą tylo pod ocżymá Boſkiemi mieſzkáiąc SkarŻyw 250; PowodPr 54; SkarKaz 4a, 316a, 456a.

»boska opatrzność; opatrzność boska« [w tym: z boskiej opatrzności (8)] (18 : 16): PatKaz II 66; záſię ſtych zwycięſtw kthorych nam opatrznoſć boska vżycża/ żadnim obycżáiem ſie nie podnoſimy w pychę HistAl E6v, E, E8, F5, I6v; RejAp 70, 117v; RejPos 115v, 127 marg, 260v, 325v, 335; Iuż ſie mocnie porucżam Boſkiey opátrznośći PaprPan Ggv; SkarJedn 259, 374; gdy vieżdżał Dunſtanus/ wſzetecżnica zá nim poſłáłá/ áby iey głowę iego przynieśiono: ále z opátrznośći Boſkiey/ iuſz był w okręt wśiadł/ y ná morze ſię puśćił. SkarŻyw 509, 15, 452 marg, 501; KochProp 16; LatHar 44, 629, 674; WujNT 249, 439, 447, 460, 639 (7); WysKaz 9; SkarKaz Oooo2a; SkarKazSej 657a.

»boska opieka; opieka boska« (3 : 1): Abowiem w Boſkey o piecze Ieſt kazde Sercze Cżłowiecje RejKup y4; RejWiz 119; SkarŻyw 283; ták długie wieki/ Niemáłym znákiem przećiw wam ſą Boſkiey opieki. KlonŻal A2.

»osoba, persona boska; boska osoba, persona« (11 : 22): [natura człowiecza] ſyą myala zlączycz zbogyem a myala bycz przyyąta ſpanny wyednoſzcz perſony boſkyey PatKaz III 98; RejPs 23; RejPos 136; KuczbKat 125; Izráelcżycy złoſliwi nic o troiákośći Boſkich oſob/ áni o iednośći Boſtwá nie wiedzieli CzechRozm 17v, 17v; SkarJedn 281; SkarŻyw 2, 484; CzechEp 142, 343; Chwałá Kryſte tobie w boſkiej twey oſobie ArtKanc A12; oſobliwy filar Kośćiołá Bożego/ Athánázyuſz. Naprzod tego nas vcży/ iż trzy ſą Boſkie perſony/ álbo oſoby. LatHar 376, 165, 262, 322, 329, 376 [3 r.] (13); RybGęśli D2v; WujNT 307, 582, 827 [2 r.]; SkarKaz 161a, 204b, 579a.

»pismo boskie; boskie pismo« = Pismo święte (3 : 3): KrowObr 127; boiaźń boża/ y boſkie^go piſmá ſpołeczna nauká iednoczy á ſpáia. Leop B2; RejPos 230; SkarŻyw 491; ſámo Boſkie piſmo z ducha ś. podáne/ było rozeznawcą ktoryby przą rozwadzał CzechEp 134; PowodPr 63.

»pomoc boska; boska pomoc« = adiutorium Dei Vulg [w tym: (z, za) pomocą boską; auxilio Dei, auxilio Domini Vulg (20)] (27 : 10): yeno gdi pan Voyewoda Valaſky czo przeczywko prziyazny naſchey y zachowanya Samſzyeczkyego poczadz chczyal thediſz mv thego za pomoczam boſkam bronyly akrziwd poddanich naſich ſzye mſczyly. LibLeg 11/158, 11/186v; HistAl F2; A ták gdyż ták rozumieſz iż nikt o ſwey mocy/ Nie może nic dobrego bez Boſkiey pomocy. RejWiz 133v; [Nikanor] Odtych ktore ſobie lekce pocżytał/ ſtrapion iefth zá pomocą Boſką BibRadz 2.Mach 8/35, 12/11; Ile włádáć będę mogł/ Boſką pomocą podpárt y poćiechą/ obiecuię wſzykto [!] wiernie ſkutecżnie vcżynić. BielKron 329v, 387v; Neque diis iuuantibus ante brumam expectabis, S pomocą boską nádzieway ſie mnie przed zimą. Mącz 179c; SienLek 139; BudBib 2.Mach 12/11; HistHel C3v; ModrzBaz 85v; SkarŻyw 56, 211, 250, 306, 318 (12); LatHar 352; SarnStat 9; SkarKaz 5b, 240b, 274b, 347b, 349b, 633b; Myśl moiá ćiężko ieſt ztąd vtrapiona/ Wątpiąc o bozkiéy pomocy śćiśniona. GosłCast 69; SkarKazSej 657a, 678b, 696a.

»pomsta boska; boska pomsta« (15 : 1): Bo kto przyiaćielá zdrádzi/ Ná potym mu to záwádzi: Choćiaż vydzie pomſty ludzkiey/ Wżdyć śię nie vchroni Boſkiey. BierEz H3; KromRozm III o6v; KrowObr 167; BibRadz I *7d marg; BielKron 152v; CzechRozm 243v; tá ſektá [...] nie znoſnemi bluźnierſtwy oſtátnią pomſtę Boſką ná Koronę przywodźi PowodPr 36, 36, 49, 50; Obácz iáko kreẃ niewinna niekarána/ wſzytkę źiemię y kroleſtwo plugáwi/ y do pomſty bozkiey pobudza. SkarKazSej 704a, 703a [2 r.], b [2 r.], 706b.

»postanowienie boskie; boskie postanowienie« = Dei ordinatio, propositum Dei Vulg (3 : 2): SkarJedn 62, 202; á iáko ten ktory tárga Ceſarſtwo twoie/ Boſkiemu ſię poſtánowieniu ſprzećiwiá: ták ſię y ty ſtrzeſz grzechu wielkiego SkarŻyw 394, 319; ReszPrz 108.

»prawo boskie; boskie prawo« = lex divina Mącz (18 : 5): panna przenaſzwyąthſza yuſz oth dawna byla wboſthwye y przet wſzemy prauy boſkyemy uyyąta od grzechu pyeruorodnego. PatKaz II 69v; KwiatOpis Bv; Boſkie práwá/ wedle roznośći rzecży vkrádźionych [...] karały. ModrzBaz 78, 27v, 74v [2 r.], 78; WerKaz 290; LatHar 127 [2 r.]; SarnStat 1118; PowodPr 36 [2 r.], 68; SkarKazSej 696b, 697a, 698a marg, 701a, 702a (9); Cf »przyrodzony i boski«.

»przeźrzenie boskie; boskie przeźrzenie« = praedestinatio, praestitio Cn [w tym: z boskiego przeźrzenia; divinitus Mącz (15)] (24 : 22): O gdyſzczy ta myla panna bądącz wprzeſrzenyu boſkyem byla w uyelkym doſtoyenſthwye PatKaz II 77, 22v [2 r.], 24, 36, 42v, 49v (13); PatKaz III 87v; MurzHist Q4v; BielKom G5v; [papież Grzegorz] Rządził ten kościoł krześćiáńſki nád ine dobrze z Boſkiego przeźrzenia BielKron 164, 16v, 17, 86v, 104v, 316v (9) Diuinitus constituta literarum studia, Z Boskiego przeyźrzenia zrzádzone [!] nauki. Mącz 413b; RejPos 35v, 170; WujJudConf 69; SkarŻyw 362, 598; GórnTroas 39; Płácz/ álbo nie płácz/ z drógi ſwéy nie zydźie Bozkié przeyźrzenié KochFrag 18; LatHar 79; KołakCath B4; WujNT 552, 566; Bozkie przeyrzenie ludzkiey wolney woley nie przeſzkadza SkarKaz Ooooa, 81a, Oooo2b; SkarKazSej 707a marg. Cf W formułach dyplomatycznych.

»boskie przykazanie; przykazanie boskie« = mandatum Dei, praeceptum Dei Vulg (12 : 10): RejKup z5v; ći kthorzy dla ſwego brzuchá Boſkie przykazánie przeſthępuią/ nigdy y krolewſkim roſkazániam nie mogą być wierni. Leop 3.Mach 7/9; KuczbKat 265, 410; WujJud 98v; LatHar 112, 127, 165, 231; Nie ſámą wiárą/ ále y záchowánim Bozkiego przykazánia mamy doſtáć żywotá wiecznego WujNT 237, 61, 148, 151, 193 [2 r.], 266 (9); Przećiw cżwartemu Przykazániu Boſkiemu/ ktore obrázy ſą ćiężſze. PowodPr 58 marg, 49, 70; SkarKaz Oooo2b. Cf »boski i kościelny«.

»boska rada; rada boska« = consilium Domini Vulg (12 : 10): BOg wſſechmogąci [...] z ſwé boſkié rady/ chciál nam zeſlatz ſweé wielebneé ſlowo/ to ieſt ſyna ſwé^go iedynego. OpecŻyw 7; panna marya pyeruey ſtworzona wradzye boſkyey nyſzly anyely wſzytczy PatKaz II 23v, 22, 27, 30 [2 r.], 30v, 31v (11); MurzHist Ev; KromRozm III B3v; BielKron 134v; Responsum, Rádá boska/ słowo a odpowiedzenie boże. Mącz 410c; WujJudConf 244; Widząc S. Bernat iſz iuſz ludzkiey rády niezſtáie: do Boſkiey ſię vćiekł. SkarŻyw 164; NiemObr 21; WujNT 430; SiebRozmyśl K4; KlonFlis B4.

»ręka boska; boska ręka« = moc, opatrzność; manus Dei, manus Domini Vulg (18 : 11): OpecŻyw 177; LubPs ee; wiecey [się] tym rzetzam dziwuiemy ktore ręká ludzka ſpráwiłá [...] á niſſli tym ktore ręká Boſka ſtworzyłá KrowObr 116v; Mam ia dobrego ſtrożá cżyſtośći mey/ duſze y ćiáłá mego/ ktory mię mocną ręką Boſką obroni SkarŻyw 69, 403, 481, 502, 508, 557 (11); Zgubiſz nas prędko wiekuiſty Pánie/ Ieſli nád námi ſtánie Twa ćięſzka Boſka ręká KochTr 19; ArtKanc L4v, T14v; LatHar 219; Iákoż/ gdyś iuż duſzę ſwą w ręce boſkié dáłá/ A z tym to nędznym świátem/ iuż ſię rozſtawáłá: Oni twé święté ćiáło vczćiwie ſchowáli SiebRozmyśl K4; PowodPr 7 [2 r.], 12; SkarKaz 241b [3 r.], 455a; GosłCast 26; SkarKazSej 699a; SapEpit B4.

»rozkazanie boskie; boskie rozkazanie« [w tym: z boskiego rozkazania (10)] (12 : 8): Abraham ociecz wiele narodow z roſkazania Boſkiego chciał offiarować y zabić ſina ſwego Iſaaka MiechGlab 21; GliczKsiąż F7; Tedy wodá niema y bez duſze ná roſkazánie Boſkie [quae Dei nutu iubebantur] zrodziłá zwierzętá BibRadz 4.Esdr 6/48; BielKron 15v, 202v; ModrzBaz 69; SkarJedn 202; Iozef záchował wćięſzkośći ſwey roſkazánie Boſkie. SkarŻyw A4v, 283, 482, 536; [kapłani] z Bozkiego roſkazánia grzechy odpuſzcżaią WujNT 38, 39, 151, 337; SarnStat 580; SkarKaz 119a, 314b, 453a, 515a.

»rzeczy boskie; boskie rzeczy« = divina Mącz (80 : 38): PatKaz II 78v; PatKaz III 97; [Plotinus] Też ſobie mieſce pokoyne oblubił, aby ſie wſzech nierządnoſci vwarować mogł, ale tilko o boſkich rzeczach rozmyſlał aby wſzem żądzam tego ſwiata odpierał BielŻyw 95, 88, 103; KłosAlg A4; MurzHist R2v; może pán Bóg ſerce ludzkié odwrocic od miłości bogaſtw/ a zapalić ié taką miłością rzeczy boſkich/ że maiętności im nic niezawadzą MurzNT 93v; KromRozm II iv; KromRozm III A6, P4; KrowObr 166 [2 r.], 207, 207v; BibRadz I *4, 104a marg, 161a marg, 346, II 135d marg; OrzRozm A2v, A3; Rzekł Iozeph/ Boſkieć to ſą rzecży wiedzyeć ſny/ wſzákże powiedaycie ie á ia będę wykłádał. [bibl Gen 40/8] BielKron 16v, 46, 133, 133v; KwiatKsiąż D2v [2 r.], D3; Mącz 224b; RejPosWiecz³ 98v; BiałKat 41; Boſkich rzecży rozum ludzki ogárnąć niemoże. KuczbKat 1 marg, 1 [2 r.], 180, 295 [2 r.]; WujJud 47v, 229; RejPosRozpr cv; RejPosWstaw [110]²v; CzechRozm 2v, 15, 27, 49, 146 (10); KarnNap A2v; ModrzBaz 2, 129; SkarJedn A5v, 17, 324; SkarŻyw A3, 14, 28, 36, 52 (20); prawdźiwe ſłowo Boże [...] ieſt/ iáko probierny kámień ná złoto/ ku rozeznániu rzecży Boſkich od rzecży ludzkich CzechEp 233, 133, 233 [3 r.], 234 [3 r.], 370; NiemObr 67, 82, 85; ArtKanc O4v; LatHar 2, 113, 114, 190, 191 (8); WujNT 333, 580, 582 [5 r.], 735, Xxxxx3; SkarKaz 42a, 82a marg, 277a, 278b, 350b (7); SkarKazSej 684a, b. Cf »niebieski i boski«.

»rzeczy boskie« = naczynia sakralne: ći co kośćioły y rzeczy Bozkie połupili/ y P. Bogá odſtąpili/ łupieni y karáni być máią. SkarKazSej 686a.

»(święty) boski sakrament« (3): KuczbKat 165, 300; NIechże nas/ Pánie Boże/ ocżyśći y obroni/ Boſkie^go Sákrámentu twego ofiárá LatHar 104.

»sąd boski; boski sąd« (10 : 5): RejKup f6; KuczbKat 335; Sąd łáſkáwy Boſki z Iádámem y Iáwą. SkarŻyw 262 marg, 166, 251, 445; ActReg 75; GórnTroas 14; według Proroká/ Sądy y drogi Boſkie od ludzkich ſą/ iáko niebo od źiemie dálekie y rozne PowodPr 40; SkarKaz 2a, b, 3a, 8a, 347b, 383a.

»serce boskie; boskie serce« (11 : 7): O gdyſzczy byla zwyecznoſzczy zamknyona w tayemnyczach ſercza boſkyego ta myla panna. PatKaz II 46v, 27, 28v, 29, 29v, 35 (14); Rácż do mnie Boſkie ſerce twoie ſkłonić LatHar 154, 99, 289, 294.

»słowo boskie; boskie słowo« = nauka, objawienie, proroctwo; oraculum Mącz (17 : 9): duchownie mámy żytz/ a ſlowa boſkié niemaią nám bytz przykré/ iako onym glupim ktorzy odſtąpili od pana Iezuſa OpecŻyw 56; RejKup o3v; Diar 70; Gdzieſz twe dawne miłoſierdzie o dobrotliwy Pánie/ Coś poprzyſiągł Dawidowi twym boſkim ſłowem ná nie LubPs T5v, ff3v; KrowObr 111v; Leop VVv; Oraculum [...] Práktiká/ Proroctwo/ Słówo/ Odpowiedzenie álbo oznaymienie boskie Mącz 267b; Prophetarum libri mera continent oracula, Xięgi prorockie ſą śczére boskie słowá. Mącz 267b, 267b; RejPos 87v, 88; SkarJedn 395; SkarŻyw A5v, 285, 373, 484; ArtKanc O; LatHar 661; PowodPr 14, 39, 58; vgęſzczaymy do Sákrámentow/ pámiętaymy ſłowá Bozkie ktoremi ſię ná onę godźinę [śmierci] pośiláć. SkarKaz 423a, 160a, 485b; SkarKazSej 706b.

»Słowo boskie; boskie Słowo« = Chrystus jako druga osoba Trójcy św. (2 : 1): SkarŻyw 363; o iednym tylko Synu Bogá żywego/ piſmo zmiánkę cżyni: y iedno ſłowo Boſkie przedwiecżne wſpomina. LatHar 380; To tedy Bozkie Słowo było ná początku wſzytkiego ſtworzenia WujNT 304.

»służba boska; boska służba« = religio Mącz (10 : 4): Exemplar antiquae religionis, Przikład ſtárádawnego nábożeńſtwá/ y Boskiey służby. Mącz 351b, 91c; Kápłani y Dyákoni ſłuſzbę Boſką ſpráwuią SkarŻyw 363, [237], 334, 403, 482, 492 (9); Abowiem nápiſano ieſt: Pánu Bogu twemu kłániáć ſię/ á iemu ſámemu Bozką ſłużbę oddáwáć będźieſz. [Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies] WujNT Matth 4/10, s. 16; SkarKaz 157b.

»sprawa boska; boska sprawa« = opus Dei Vulg [w tym: sprawą boską (12)] (37 : 35): Wtem pſálmie lud wierny wyznawa dziwne ſpráwy boſkie RejPs 172v; RejJóz B6v marg, O7v, O8 [2 r.], P4v; RejKup e5v; HistAl I6v; HistAlHUng A3v; KromRozm II y2; KromRozm III A6; LubPs Cv marg; RejWiz 10 marg, 87v, 107, 142; Leop Tob 12/7, Eccli 42/15; Ten przeſtrách ná vmyſlech/ ich nic inego nieokázuie iedno ſpráwę Boſką/ od ktorego były ſny tákowe. BibRadz I 23d marg; O cżłowiecże poznay Páná ſwego/ Przidzie prorok dla zbáwienie twego [...] Boſką ſpráwą s pánny ſie národzi/ Swoim wiernym ſwe ſercá ochłodzi. BielKron 133, 27v, 31, 110v, 137 [2 r.], 263 (14); OrzQuin Iv, L4v, Ov; RejAp 130; GórnDworz Dd8v; Iż dzyękuię tobie Boże Oycże/ iżeś zákrył á odiąłeś ty táiemnice Boſkich ſpraw ſwoich od mędrkow á od chytrcow ſwiátá tego RejPos 287v, 206v, 270v, 297, 308; BiałKat 33v; WujJud 188v; WujJudConf 163v, 181; RejPosRozpr c3v; BudBib Bar 5[6]/50; BiałKaz F [5 r.], Fv [3 r.]; CzechRozm 178v, 237; SkarJedn 270, 326; SkarŻyw 15, 290, 504, 527, 543; NiemObr 111; GórnTroas 30; LatHar 114, 366; SkarKaz 347a, 578a. Cf »ludzki i boski«.

»sprawiedliwość boska; boska sprawiedliwość« = iustitia Dei Vulg (16 : 3): WróbŻołt L5v; A ieſliſz więc niepráwość náſzá/ ſpráwiedliwość Boſką záleca/ coſz rzecżemy? Leop Rom 3/5, 2.Mach 8/13; RejPos 56v; cżyſtym y pokornym ſercem Páńſki Zakon prziymowáć mamy: á ieſlibyſmy go zániedbáli/ iż od ſpráwiedliwośći Boſkiey zá to męki gotowe mamy. KuczbKat 265; CzechRozm 206v, 217 [2 r.]; CzechEp 176; WujNT 559 marg, Cccccc; Lecż co ſię tknie obowiąſku karánia/ tu ſię coś náyduie/ gdźie ſie ſpráwiedliwość Boſka pięknie pokázuie. WysKaz 23; PowodPr 6, 30, 43; SkarKaz 384a, b, 634b; SkarKazSej 691b.

»boska stolica; stolica boska« (1 : 1): Piſarz liſtu do Hebreow [...] przycżyta Pánu náſzemu Iezuſowi/ á zwłaſzcżá ſtolicę krolewſką/ práwie Boſką CzechRozm 17; A gdy oſądźi biſkup y kápłan Boży/ nawyżſza ná źiemi bozka ſtolicá [...] exekucyey nie ma/ ſkutku nie ma/ powagi nie ma/ wzgárdę ma/ w ktorey ſam Pan Bog wzgárdę ćierpi SkarKazSej 700b.

»boski stoł« = sakrament Ciała i Krwi pańskiej: prze toż y ia ſam dla niegodnośći moiey/ y rozlicznośći á wielkośći grzechow moich/ boiáźnią świętą przeráżony/ y wſtydem odwiedźiony/ nieśmiem iść do Bozkiego ſtołu twego LatHar 212.

»stworzenie boskie« (7): Ale ijż blogoſlawioná dziewitza Mariá/ nade wſſytko ſtworzenijé boſkié byla nácżyſtſſá/ tako iż po bodze więtſſá cżyſtoſtz niemogla bytz naleziona. OpecŻyw 189; PatKaz II 22v, 23, 25v, 49; KrowObr 116v; cżęſto á gęſto podnoś ſerce y myśl twoię we dnie ku Pánu BOgu twemu: álbo przez kroćiuchną modlitwę/ ábo przez iákie nabożne rozmyślánie/ ktoregoć káżde ſtworzenie boſkie doda LatHar 3.

»Syn Boski« = Chrystus; filius Dei Vulg (2): y ſzwolyla troycza ſzwyąta yſz ſyn boſky obral ſobye o yeſzcze z wyecznoſcy dzyeuyczą marya bycz matką czloueczenſtwa yego PatKaz II 30v, 30.

»syn boski; boski syn« = człowiek oddany Bogu; filius Dei Vulg (2 : 2): ZGotuycieſz ſie wſzyſcy wy Boſcy ſynowye/ Myeycie wdzyęcżne dáry Pánu pogotowie LubPs G4; Leop Ps 28/1; ArtKanc M4v; Sſtał ſię Syn Boży ſynem ludzkim/ áby człowiek sſtał ſię ſynem Bozkim. SkarKaz 489a.

»światłość boska; boska światłość« (2 : 1): nye telko duſſa ale y czyalo yey boſkyey ſzwyatloſzczy yaſnoſzczyą oſzwyeczylo ſyą PatKaz III 97; LibLeg 8/133; WujNT 460.

»tajemnica, tajemność boska; boska tajemnica« = misterium Calep (50 : 19) : Tácyć ſą co ſie gadáią/ Táiemnic Boſkich bádáią BierEz Rv; [anieli] uznawſzy thą tayemnyczą boſką otey myley pannye padaly na oblycza ſwe anyelſkye PatKaz II 51v, 22v [2 r.], 27, 28, 29, 31v (15); PatKaz III 113, 128; theologia, navka bosskich tayemnycz, bogomyslnych rzeczi BartBydg 158; RejPs 36v, 62; Cżemu piſmá ſwiętego nieukażeſz/ gdzie Duch Swięty ſlugom kośćielnym/ y ſzafárzom táiemnic Boſkich/ máłżeńſtwá zákazał? KrowObr 225, 16; A pánn go będzye miáłá. Swemi pierſiámi żywiłá/ Táiemność Boſka ſpráwiłá. BielKron 132v, 46 [2 r.]; Mącz 118c; RejAp 1, 86; RejPos 5v, 117v, 136, 137v [2 r.], 290 (7); GrzegŚm 41; KuczbKat 115; Nie dármo Apoſtołowie vſtáwili/ áby przy ſpráwowániu táiemnic Boſkich (to ieſt ná Mſzy) byłá pámiątká cżynioná tych ktorzy z tego świátá zeſzli. WujJud 239; SkarŻyw A2, 317, 452, 454, 583; CzechEp 71, 219; NiemObr 125, 182; Niech rozumem ſtánowią Rzeczypoſpolité/ Y wykłádáią Boſkie táiemnice ſkryté PudłFr [3], 5; Fatidicus – Boskich taiemnic wykładacz. Calep 410b, 686b; LatHar 323, 487, 503; WujNT 564 [2 r.], 672; KlonKr B; SkarKaz 43b, 80b, 277b [2 r.], 278b, 576a (8); SkarKazSej 680b, 684a.

»Testament boski« = Pismo święte: y v Páwłá cżłonki niepráwośći ſłużące/ ná cnotliwe poſtępki y ſpráwy obrácáć w obudwu Teſtámenćiech Boſkich roſkazano. LatHar 110.

»trybunał boski« (2): Ktorym ſędziom kto nie chce ábo nie śmie wſzytkiey ſwey náuki y ſpraw ſwoich poddáć; ten doſyć pokázuie/ iż prawdzie nie vfa/ y vćieka przed ſwiátłośćią/ y przed Trybunałem Bozkim. WujNT 460; SkarKaz 2a.

»ustawa boska; boska ustawa« (11 : 2): PatKaz I 3v; KromRozm III Cv; MIeyćieſz chwałę wſſythcy tácy wy ktorzy w nim trwaćie/ Ponieważ vſtáwy Boſkiey lekce nieważyćie MrowPieś A4v; KrowObr B2, 25v, 126v; Ale potym [Saul] był okrutny nád ludem/ nieſpráwiedliwy/ vſtáwámi Boſkiemi gárdził BielKron 64v, 3v; WujJudConf 5v; SkarŻyw 501 marg; ArtKanc N12; ZawJeft 35; Bo tym tylo rożne ſą vſtáwy Bożé od ludzkich: iż Bozkie ſą trwáłe y wieczne SkarKazSej 698a.

»wola boska; boska wola« = numen Mącz, Calep; voluntas Dei Vulg [w tym: z boskiej woli (4)] (24 : 15): OpecŻyw 1; PatKaz II 51v; PatKaz III 128v; Bez woley boskiei nic ſie ſtac niemoze. RejPs 194v marg, 178; thak tho prziymowacz raczi yako bila volya boſka. LibLeg 11/180v, 11/12v; RejJóz Q4 marg; RejKup c7v, o6; RejWiz 38, 48v; Abowiem gdym był przy was zá wolą Boſką byłem [per voluntatem Dei eram] Leop Tob 12/18; Tu Moiżeſz/ nád ine rzecży ſtworzone/ ktore ſie z Boſkiey woley przyrodzenim ſwym ſpráwuią/ náznácżył dwie rzecży cżłowieku napotrzebnieyſze wiedzyeć BielKron 4, 28, 80, 246; KwiatKsiąż D3; Mącz 91a, 323d, 326c; WujJud 205; CzechRozm 210v; SkarJedn 316; á iáko ia ziemiá y popioł iego/ ſprzećiwiáć ſię woley iego Boſkiey mam? SkarŻyw 286, 333, 412, 480, 503, 544, 598; ArtKanc S3v; Calep 707b; KAżdy cżłowiek/ záwżdy naprzod powinien Pánu Bogu cżeść y chwałę dáć/ á iemu ſie porucżyć/ chceli áby iego ſpráwy dobrze ſzły/ kthore ſie máią zgadzáć z wolą Boſką iego. GostGosp 1; LatHar 122; WujNT 556, 685 marg; SkarKaz 2v, 119b.

»boskie wspomożenie; wspomożenie boskie« = adiutorium Dei Vulg (5 : 5): Chceſz tzyſtośći y trzezwośći/ zá Boſkim wſpomożenim ſthrzec y vtzyć? KrowObr 127; A ſam záſię wźiąwſzy kſięgi święte/ cżytał/ y dawſzy znák Boſkiego wſpomożenia/ ſam był Hetmánem hufu pierwſzego/ y ztocżył bitwę z Nikánorem. BibRadz 2.Mach 8/23; HistRzym 65v; RejPos 78, 117, 211v, 260v, 266; WujJud 62; ModrzBaz 9v.

»wszechmocność boska; boska wszechmocność« = omnipotentia Divina, omnipotentia Dei Vulg (10 : 7): O wſzechmocnoſzczy boſka raczy ſyą yuſch ſmylouacz nad ſwem ſthworzenyem ktore oto czyerpy czyąſkye mąky. PatKaz II 33v, 26v, 35v, 41v, 47, 53v (7); Leop Iob 9 arg; Wodę łyſzką mierzą ktorzy wſzechmocność Boſką rozumem ogárnąć chcą RejAp Ff3; BiałKat 313v; WujJudConf 71; SkarŻyw 56, 384 [2 r.]; ReszPrz 86; ArtKanc H7; Phil N2.

»na wyobrażenie (i podobieństwo) boskie stworzony« (2): RejPosWiecz² 93; Dałći ćiáło zupełne/ zdrowie dobre: dał y duſzę ná ſwoie wyobráżenie y podobieńſtwo Boſkie ſtworzoną. LatHar 673.

»wyrok boski; boski wyrok« = fatum, oraculum Cn (5 : 2): LubPs Y5; Y dla tego Iezus ieſt mu imię dáne: któré wykłáda śię zbáwićiel/ z boſkiego wyroku: przycżyná: ábyſmy wſzyſtko vfánie o zbáwieniu w nim pokłádáli. BiałKat 81; Gdy tedy z tey gory wyrokow Boſkich/ głębiey w twe ſpráwy wglądam/ zacny narodzie Polſki/ muſzę choć nierad mowić do ćiebie z drugim Prorokiem PowodPr 5, 8, 12, 37, 54.

»zakon boski« = lex Dei Vulg (9): BibRadz I *2v; BielKron 141, 348v; Stuprum [...] Wſzelákie nierządu płodzenie przećiwko zákazániu a zakonowi boskiemu/ kurewſtwo/ nierząd/ niecziſtość. Mącz 424a; Przetoſz potáiemnie ofiáry ſpráwowáli ſynowie ludzi ſwiętych/ y zgodnie zakon Boſki poſtánowili BudBib Sap 18/9; CzechRozm 89; LatHar 110, 446; SkarKaz 208b.

»znak boski; boski znak« (4 : 1): Ieſt znák Boſki/ iż nie máſz thák wielkiego grzechu ná ſwiecie/ ktorego Pan Bog nie odpuśći/ gdy ſie mu kto z niego winien dawa. BielKron 176, 27, 46, 88, 104v.

»boskie zrządzenie, narządzenie; (z)rządzenie boskie« = fatum Calep, Cn; ordinatio, divina dispositio Cn [w tym: z boskiego zrządzenia; fataliter Calep (8), (za) zrządzeniem boskim; divinitus, divino numine Cn (9)] (16 : 13): Toż tho mądrego płácenie/ Skłádáć ná Boſkie zrządzenie: Co ſam rozum okázuie/ Iż to náturá ſpráwuie. BierEz Cv, C; [Maria] z rządzenim boſkim/ Iozefowi za oblubienicę była poſlubiona. OpecŻyw 7, 13; PatKaz II 21, 72; PatKaz III 98v; TarDuch A8v; boskie zrządzenie nas dobrowolnie wybáwiło y ſtworzyło HistAl I7; BielKom G5; BielKron 141v; HistRzym 30; KuczbKat 16; WujJud 84v, 128v; SkarŻyw 27, 243, 317, 472, 537, 553; Fatum – Boskie zrządzenie ktote [!] odmienione bic niemoze. Calep 410b, 410b; WujNT 463; SarnStat 195, 196, 953, 1067; PowodPr 40.

»święte Boſkie Ewanjelije« (2): KuczbKat 285; Ták mi Boże pomagay/ y té święté boſkié Ewányelie. SarnStat 124.

»Matka Boska« (4): zDrowas gwiázdo morſká Swiętá matko boſká OpecŻyw 190, 20v; obacż ſzcżeśćie y doſtoyność Iozephá ś. iſz go mátká Boſka y krolowa niebieſka/ nád ſię przekłada/ y iáko ſtárſzego ſwoiego cżći SkarŻyw 244; LatHar 405.

»dziesięcioro przykazanie boskie«: [Mojżesz] ná znák rozmowy ſwey z Pánem/ wziął im od Bogá nápiſanę [!] dzieśięćioro przykazánie Boſkie/ ná dwu tablicách kamiennych SkarŻyw 481.

»duchowny i (abo) boski; boski i duchowny« (4 : 2): CzechRozm 56v, 162v; [Adam] wypuśćił z śiebie dwoy narod/ ieden świecki ábo ludzki/ á drugi duchowny ábo Boſki. SkarŻyw 268, 372, 542; CzechEp 163.

»boski i (abo) kościelny« (5): A iż nie káżdy wie z cżego ſię ſpowiádáć ma/ położy ſię tu Boſkie y Kośćielne przykazánie/ z kroćiuchnym obiáśnieniem y wykłádem LatHar 112, 116, 253; WujNT 64; SkarKazSej 702a.

»boski i krolewski; krolewski i boski« (1 : 1): NiemObr 127; Nákoniec vpominki oddáli Bozkie y krolewſkie y odkupićielowi świátá godne. SkarKaz 520a.

»(nie itp.) boski i (ale itp.) ludzki; (nie) ludzki i (ale) boski« (28 : 11): Skonał ieſt Plato za cżaſu Philipa krola Macedonſkiego [...] zawſze ſie vcżąc á nigdi nie prożnuiąc y z tego go gwiazdarze naziwali więcey boſkiego niż ludzſkiego przyrodzenia BielŻyw 85; KłosAlg A4; KromRozm II y2; BibRadz II 54d marg; OrzRozm A2v; BielKron 141; Mącz 224b, 323d; OrzQuin L4v; KuczbKat 335; RejPosRozpr c3v; PaprPan Vv; ModrzBaz 27v, 78, 129; To nie ſą ludzkie ſpráwy/ ále Boſkie dziwne. SkarJedn 326, [A*3]v, 315 [2 r.], 324; SkarŻyw 290, 318, 320, 337; CzechEp 316, 321, 370; WerKaz 290; ZawJeft 35; WujNT 440 marg, 592, Bbbbbb; PowodPr 36; SkarKaz 2a; SkarKazSej 659a, 698a marg, 701a [2 r.], 702b.

»niebieski a (i) boski; boski, (a, i) niebieski« (4 : 5): ludzki rozum nyebyeſkich á boſkich rzeczy y ſpraw doſyęgnąć nye może KromRozm III A6; RejPos 69v; RejPosWiecz³ 98v; RejPosWstaw [110²]v; CzechRozm 27v; SkarŻyw 234; CzechEp 163; NiemObr 85; SkarKaz 154b.

»pański a boski« (2): Diar 70; [Bóg] y teraz też według Páńſkiey á Boſkiey obietnice ſwey/ w tym dziećiątku [łaskę swą] obffićie pokázowáć racży. KarnNap A4.

»przyrodzony i (a) boski; (ani) boski, (ani) przyrodzony« (7 : 2): RejPs 102; Gdyż ani [prawem] boskiem, ani przyrodzonym, ani ziemskiem naszym koronnem tego uczynić nie mogą. Diar 46; CzechRozm 89, 90; ModrzBaz 78; LatHar 127 [3 r.]; tákowé rzeczy ſą przyrodzonym y Boſkim práwem y dekrétem Stolice Apoſtolſkiéy iáko okrutné y nieſpráwiedliwé opowiedźiáné SarnStat 1118.

»święty i (a) boski; boski i (a) święty« (4 : 3): LubPs P4; BibRadz I 104a marg; ábychmy ni w cżym inym nádzyeie ſwey nie pokłádáli/ iedno w ſwiętym á Boſkim miłoſierdziu twoim. RejPos 311; KuczbKat 115, 295; WujJudConf 181; CzechEp 132; SkarKaz 313b.

»boski poeta; poeta boski« (2 : 1) = Nie ożeleięmy ćię IANIE KOCHANOVVSKI, Poki ćię tu cżytamy o Póéta Boſki. KlonŻal B2; ZLotopromienny Phoebe [...] we wſzytkiem podobienći Boſki Póétá Polſki. KlonŻal D4v, C.