[zaloguj się]
[pdf]

BRZMIENIE (30) sb n

-en- (28), -ęn- MurzNT (2).

Pierwsze e jasne, drugie pochylone.

Fleksja
sg
N brzmienié
G brzmieniå
A brzmieni(e)
I brzmieni(e)m
L brzmieniu

sg N brzmienié (15); -é (2), -(e) (13). ◊ G brzmieniå (8). ◊ A brzmieni(e) (5). ◊ I brzmieni(e)m (1). ◊ L brzmieniu (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

1. Dźwięk, głos; sonitus, sonor, sonus Mącz, Cn; clangor, mugitus Mącz; canor, strepitus, tinnitus Cn (25): [srebro] Brzmienie z ſiebe [!] barzo wdzięcżne wypuſzcża/ [...] A dla tego Moyzeſz kazał mieć Thrąby lane z Srebra FalZioł III 34c; Mugitus nemorum, Brzmienie álbo ſzum w leſiéch. Mącz 235b, 35a, 55c, 68b, 298d, 402a [2 r.].

brzmienie czego (5): Pothym gdy vſlyſzáły rzekthánie wieprzow/ zwięk trąb/ y bębnow brzmienie/ [...] vciekáły HistAl I2v; BibRadz Hebr 12/19; BielKron 328v; GrochKal 28; WujNT Hebr 12/19.

a. W terminologii muzycznej (5):
Wyrażenia: »dobre brzmienie« (2): Concentus Náſtroyenie/ dobre brzmienie. Mącz 33d, 153b. Cf »strojne brzmienie«.

»strojne brzmienie« (2): Harmonia [...] Latine concentus Dobre ſtroyne brzmienie. Mącz 153b, 214d.

»wdzięczne brzmienie«: Euphonia, Latine, bona consonantia, Dobra zgodá á wdzięczne brzmienie. Mącz 109c.

»zgodne brzmienie«: Symphonia, lat. consonantia, vel concentus, Zgodne brzmienie/ ſtroyne náſtroyenie. Mącz 436d.

b. W terminologii lekarskiej (7): gdy go [sok z mrowich jajec] w vſzy wpuſzcza/ zátkánie y brzmienie wypądza. SienLek 72.
Wyrażenie: »brzmienie w uszu« (5): FalZioł I 72a; Też żołć záięcza z węgorzowym ſádłem/ puſzczána w vſzy głuchość y brzmienie w vſzu odpądza. SienLek 72, 71v marg, 72 żp, Sv. Cf »brzmienie albo piszczenie«.
Szeregi: »brzmienie albo dzwonienie«: O niedoſtátkoch vſznych/ iáko tych pozbywáć: iáko [...] brzmienie álbo dzwonienie SienLek 70v.

»brzmienie albo piszczenie«: Też oleiek Liliowy ieſth dobry tym ktorzi miewaią brzmienie albo piſzcżenie w vſzoch FalZioł I 72a.

2. Treść, zawartość pisma; tenor JanStat (3):

brzmienie czego (3): Státut náſz [...] przećiwko mężobóycóm vczyniony/ [...] we wſzyſtkich punktćiéch/ y we wſzyſtkim iego brzmieniu/ do mocy y władzéy piérwſzéy przywracamy SarnStat 607. Cf Szeregi.

Szeregi: »brzmienie albo opisanie«: LIſty dożywotné od nas dáné/ we wſzytkim wedle ich brzmienia álbo opiſánia przez nas będą chowáné. SarnStat 86.

»rozumienie i brzmienie«: á tych [statutów i porządków] rozumienié y brzmienié ieſt tákowé. SarnStat 369.

3. Znaczenie wyrazu (2):

brzmienie czego (2): Ile śię tycze brzmięnia słowa gréckiégo znaczy wſzchód słońca wſzakże iſz tym że słowem Zacharjáſz prorok powie w greckiem pana chriſtuſa MurzNT 166 marg, 218v marg.

Synonimy: 1. brzęk, dzwonienie; b. dzwonienie, piszczenie; 2. opisanie.

Cf BRZMIEĆ

BC