[zaloguj się]
[pdf]

DZWONIENIE (45) sb n

dzwonienie (9), zwonienie (6); dzwonienie GlabGad, WujJud, SkarŻyw, ActReg, LatHar (2); zwonienie Mącz (4); dzwonienie : zwonienie SienLek (3 : 2).

o oraz pierwsze e jasne; końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N dzwonieni(e)
G dzwonieniå
A dzwonienie

sg N dzwonieni(e) (8). ◊ G dzwonieniå (3). ◊ A dzwonienie (4); -é (1), -(e) (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

1. Bicie w dzwon celem wywołania dźwięku; pulsus (campanarum), pulsatio Mącz; pulsus aeris Cn (7): Pulsatio, Bicie/ Stós/ Kołátánie/ Zwonienie Mącz 287a, 287a [2 r.].
a. Towarzyszące nabożeństwom i ceremoniom religijnym (4): WujJud 200v; Vmrze Zagrodnik Sługa, wzdyczecheł kupią od dzwonienia zapłacą ActReg 23; LatHar 55.
Wyrażenie: »dzwonienie poranne, południowe i wieczorne« = bicie w dzwon na Anioł Pański o godz. 6, 12 i 18 (1): Dzwonienia poránnego/ południowego/ y wiecżornego przycżyny LatHar [749].
2. Dźwięczenie, brzmienie (8):
a. Wydawane przez dzwon lub dzwonek; tinnimentum Mącz (3): Takież gdy kto dzwonienie abo gomon nieiaki ſłyſzy przez ſen [...] tedy mu ſie we ſnie widzi nie Czo ktemu podobnego. GlabGad L7; Mącz 456b; lecż on dzwonek ták dzwonił/ aſz nákoniec niemogąc dzwonienia onego zbyć/ złodzieyſtwo ſwoie ſąśiádom oznaymił. SkarŻyw 527.
b. Wywołane zaburzeniem narządu słuchu (5): Vſzny ból/ dzwonienié/ y iną głuchotę léczyć SienLek T2.
Wyrażenie »dzwonienie w uszu« (3): Zwonienie w vſzu czym léczyc SienLek T3, 15, S2.
Szereg: »brzmienie albo dzwonienie« (1): O niedoſtátkoch vſznych/ [...] iáko bolenie/ wrzod/ śmierdźienie/ zálężenie robakow/ brzmienie álbo dzwonienie/ głuchotá/ álbo zátkánie SienLek 70v.

Synonimy: 1. bicie, kołatanie, stos, stosowanie, tłuczenie; 2. a. brzęk, brzmienie, dźwięki b. brzmienie.

Cf DZWONIĆ

BO