[zaloguj się]
[pdf]

CEWKA (19) sb f

-é- (3), -e- (1); -é- SienLek (2); -é- : -e- Mącz (1 : 1); a jasne.

Fleksja
sg pl
N céwka céwki
G céwek
A céwkę céwki
I céwką

sg N céwka (10). ◊ A céwkę (2) [w tymi -(ǫ) (1)]. ◊ I céwką (2). ◊ pl N céwki (1). ◊ G céwek (2). ◊ A céwki (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVIII w.

1. Szpulka do nawijania nici używana głównie w tkactwie; szpulka z nićmi; rhombus Murm, Mymer1, BartBydg, Cn; panus Mącz, Cn; fusus, panuela, panuellium, panulia, torques, turbo Cn (9): Murm 145; Mymer1 [292]; BartBydg 133; A mowią iſz gęſte cewki Wychodzą ná ty liſtewki RejRozpr H3; Item Themuſz Zidowy oſzobliwye przedal 16 czewek zlotha czyagnyonego za 16 groſſy LibMal 1551/159v, 1547/135 [2 r.], 1551/158v; Panus, Céwká ná którą tkacze przędźiwo wiyą. Mącz 276b.
2. Rurka; carita, salicia BartBydg (6): BartBydg 23b, 135b; iedno miáłá złote cewki ktoremi potráwy tákież picie sſáłá. BielKron 178; á przykryy dźiuráwą pokrywką/ w kthorąbyś mogł cewkę wpráwić SienLek 76; tę piánę zbiéray/ á vſuſz ią/ potym ią ſtárſzy/ w ránę céwką wdmuchuy. SienLek 127, 127.
3. Otwor, ujście, którym wypuszcza się wodę, kran; sipho Mącz, Cn; modulus, cantharus, papila, salientes, siphunculus, silanus, tubus Cn (1): Sipho, sive siphon, Cewká álbo rurká z miedźi/ z żeláza álbo z yney máteriey v wodnych rur którą wodá wycieka też ſikawká. Mącz 395d.
4. Kolanko w źdźble; genicula Murm, BartBydg (2): Genicula, culmi seu stipulae intermedia. [...] Kolánká wzblye álbo właſnyey iáko poſpolyćye myánuyemy cewká. Murm 120; BartBydg 64.
5. lek. Przełyk (1): Canna, dr. arundo, czewka, vel est canna gulae BartBydg 22.
[W przen: ále Miniſter przeſtroną cżewką/ y toby połknąc mogł. ŚmiglŁup E.]

Synonimy: 2. rurka; 3. cycek; 4. kolanko.

KW