Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CHYLIĆ SIĘ

Następne hasło: [CHYŁBOTAĆ SIĘ] »

CHYŁ (5) sb m

chył (4), cheł (1); chył SienLek (3), GórnDworz; cheł Calep.

e z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja

	sg
A	chył
I	chyłem

sg [A chył]. ◊ I chyłem (5) [cf też SCHEŁ]; -em (3), -(e)m (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.: chyłem.

Znaczenia

1. Pochylenie się, zgarbienie się (3)
- a. W funkcji przysłówka: »chyłem« = w pozycji pochylonej (3)
2. W funkcji przysłówka: »chyłem« = ukradkiem, po kryjomu (2)

1. Pochylenie się, zgarbienie się (3): [Fortunat vważáiąc v śiebie poſługi y powolność ſtárcá ſwego Lypolitá/ [...] bacżąc też iuż iego chył g źiemi/ á iż mu iuż wcżeſność ſłodnęłá: [...] rzekł k nie^mu HistFort H2v.]

a. W funkcji przysłówka: »chyłem« = w pozycji pochylonej (3): kłádźże mu go ná iákié niecki ná źiemi/ áby chyłem iadł SienLek 183v; náchylże mu głowę nádeń [= nad garniec] áby chyłem ſtał SienLek 168v, 183v.

2. W funkcji przysłówka: »chyłem« = ukradkiem, po kryjomu (2): Evado ‒ Zhełem, chełem vchodzę. Calep 375a.

Szereg: »chyłem burą« (1): á ſam s kápłuny chyłem burą w onę ſie ciáſną vlicżkę wemknął GórnDworz T7.

Synonimy: 2. kryjomką, kryjomkiem, kryjomko, kryjomo, ukradkiem.

Cf CHYŁKIEM