[zaloguj się]
[pdf]

CUCHNĄĆ (28) vb impf

cuchnąć (13), czuchnąć (12), cuchnąć a. czuchnąć (3); cuchnąć FalZioł, GlabGad, GliczKsiąż (3), RejWiz (3), Calag, MWilkHist, WujNT, KlonFlis (2); czuchnąć Mącz (11), SienLek.

Fleksja
inf cuchnąć
indicativus
praes
sg pl
1 cuchnę
3 cuchnie cuchną
fut
sg
3 f cuchnąć będzie
n cuchnąć będzie
conditionalis
sg
3 n by cuchnęło

inf cuchnąć (4). ◊ praes 1 sg cuchnę (8) [w tym: -e (1)]. ◊ 3 sg cuchnie (10). ◊ 3 pl cuchną (2). ◊ fut 3 sg f cuchnąć będzie (2). n cuchnąć będzie (1). ◊ con 3 sg n by cuchnęło (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Wydawać odrażającą woń, śmierdzieć; obolere Mącz, Calep, Cn; redolere Mącz, Calep; foetere, putere, redolere foetorem a. situm Mącz, Cn; sordere Calag, Cn; cariem sentire, olere, putescere, rancere, sentire Mącz; perolere Calep; exhalere mephitim, exsordescere, male olere, marcescere, obsolescere, odorem gravem exspirare, sordescere Cn (28): gdy yágnyę do kozy przypuſſcżą/ álbo ono koźim mlekyem odchowywa/ wełná na yágnyęcyu ſkoźleye álbo cuchnąć á twárdzyeć będzye. GliczKsiąż D4, D6; Putesco, Poczinam czuchnąć/ prziśmierdáć. Mącz 333c; máśći nácżynimy Ktorymi ćiáło nátrzemy. Iżby w grobie niecuchnęło MWilkHist C2; Calep 787a; WujNT Ioann 11/39; Możeſz nieboże od chłoſty nie puchnąć/ Lecż nie przyrzekam/ żebyś nie miał cuchnąć. KlonFlis H.

cuchnąć czym (4): Y cżáplá [...] Wyćiąga mnoſtwo ryb do ſwoiey kuchnie Aż nimi cuchnie. KlonFlis B4v. Cf »wstęchliną cuchnąć«.

Zwroty: »z ust, z gęby cuchnąć« [w tym w zdaniu bezpodmiotowym: komu (4)] (3 : 2): Dziąſla pothwierdza y wonią vſtam daie przyiemną gdy komu z vſt czuchnie. FalZioł II 11a; Komu z vſt żadnie czuchnie znamio. chorobę płuc albo wątroby GlabGad O2; Ręce drżą/ łeb ſie trzęſie/ á nogi zápuchną/ Ony wdzyęcżne wonnośći z gęby z noſá cuchną. RejWiz 30v, 66v; SienLek 103.

»wstęchliną (a. wstęchniną) cuchnąć« [szyk zmienny] (3): Situm redolet, Wſtęchniną czuchnie. Mącz 262c; Cariem sentit, Czuchnie wſtęchliną. Mącz 382c, 345d.

Szeregi: »śmierdzieć, (i) cuchnąć« [szyk 6 : 3] (9): przedſyę y po ſámey ſmyerći ſmyerdzyeć y cuchnąć będzye. GliczKsiąż B2; Foeteo, Smierdzieć/ Czuchnąć. Mącz 133b, 261c, 262b, c, 333c; Calag 467b; Calep 715b, 902b.

»cuchnąć, trącić« (2): Sentio, Czuyę/ też czuchnę/ trącę. Mącz 382c, 404a.

W przen [czym] (1): A cokolwiek ſwąwolą á złą myſlą cuchnie/ Wnet ocży podśinieią/ wnet s tego brzuch puchnie. RejWiz 48v.

Synonimy: śmierdnąć, śmierdzieć, trącić.

Formacje pochodne: cuchnieć; przycuchiwać.

Cf CUCHNIENIE, CZUCHNĄCY

ZZa