[zaloguj się]
[pdf]

DALA (9) sb f

dala (8), dal (1); dala GórnDworz, Calep, GrabowSet; dala : dal Mącz (5 : 1).

dål, dal-; drugie a pochylone (Cn w dal a pochylone, w dala oba jαsne).

Fleksja
sg
N dala
A dalą, dål

sg N dala (1). ◊ A dalą (7), dål (1); dalą GórnDworz, GrabowSet; dalą : dål Mącz (5 : 1).

Z wyjątkiem Calep występuje wyłącznie w wyrażeniach przyimkowych.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Odległość w przestrzeni; longinquitas, longinquum Cn (7):
Wyrażenia przyimkowe: »na dalą« (5): Profugio, Vciekam precz/ Mknę ná dálią. Mącz 138d; Prolabor. Ciekę dáley álbo na dálą/ Dáleko pádam álbo wpádam. Mącz 180d, 12a; dobry málarz/ cienięm/ wyſádzi rzecż/ y vcżyni ią oblą: á iáſnoſcią poda ná dalą/ ná głębią/ zniży/ ſkroći/ podług potrzeby. GórnDworz I5v; prędka y lękliwa Lánia/ przed páznokćiámi Srogimi [...] Zbiega ná dálą GrabowSet P3.

»na dal« (1): Mącz 438b cf Szereg.

Szereg: »na dal i na szerz« (1): Tabulata in arboribus, Ná dal y na ſzerz rozłożone gáłęźi. Mącz 438b.
2. Odległość w czasie; longitudo Mącz (2):
Wyrażenie przyimkowe: »na dalą« = na przyszłość; na dłuższy okres czasu (2): Ne in infinitum procedat nostra disputatio, Aby ſie ná dálą nie zaniosło náſze gadánie. Mącz 44c; In longitudinem consulere, Opátrowáć ſie ná dálą. Mącz 63c.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Distantia ‒ Roznosć, dalią Calep 334b.

Cf [DALECZE], DALEKOŚĆ

TK