[zaloguj się]

DOBA (30) sb f

doba (29), do (1); doba : do BielKron (1 : 1; 12).

Fleksja
sg pl
G doby d(o)b
A dobę, do
I dobą
L dobie

sg G doby (11).A dobę (1), do (1).I dobą (1).L dobie (15).pl G d(o)b (1).

stp, Cn notuje, Linde XVIXVIII w.

Znaczenia
Pora; chwila, moment; intercapedo, intervallum, tempestas, articulus a. spatium temporis, tempus, tempus interceptum Cn (30): tákowych ograżek rozmáitość/ nie iednákiey ſye doby dźierżą SienLek 139; Spráwę mi dáłá o tym/ którémi ſpoſoby/ Niepewny żywot ludzki zchodźi z któréy doby. GosłCast 31.
Zwrot: »na dobie być« = dojrzeć, dorosnąć do wydania plonu (o roślinach) [szyk zmienny] (2): Pubeo [...] Transfertur etiam ad herbas, Podráſtáć/ Vzróść dobrze ná wyſzſzą/ práwie ná dobie być niektórzy mówią. Mącz 329b; [o bluszczu] A gdy dorośćieſz/ gdy będźieſz ná dobie/ Nie ſtoy iáłowo/ záwieſzay po ſobie Wdźięcżne bluſzcżowki KlonŻal Dv.
Wyrażenia: »doba drugoroczna« = okres obejmujący cały następny rok (1): Dla tego więc przydáią/ ábo Excluſiué Práwni ludźie: ábo więc piſzą Incluſiué. Excluſiué kończy rok gdy go piſáć pocżną: Incluſiué zámyka dobę drugorocżną/ Aż pocżną ſześćſetnego y pierwſzego piſáć KlonWor 80.

»niefortunna doba« = niewłaściwy, zły czas (1): Człowiek ſie ná świát rodźi: w niefortunnéy dobie. GosłCast 43.

»pogodna doba« (1): Kiedy więc flagá pod pogodną dobą Vćichnie ſzumna KlonFlis E4.

»pułnocna doba« (1): Y vkrádli go nam w grobie Práwie o pułnocney dobie. MWilkHist D3.

Wyrażenia przyimkowe: »do tej doby« = do tej pory; adhuc Vulg (10): Polutuy ſtworzyciela tweégo/ do téy doby od wiecżora począwſſy ſie modlącégo. OpecŻyw 54; y zaſz on nie vmyſlił aby nam był łaskawſzy niż był do tych dob WróbŻołt 76/8; BibRadz I *2; BielKron 200v; Y polá do tey doby puſtyniámi ſtoią KochOdpr B4, B4v, C, C2v; KochCz A4; boſmy do téy doby [...] záſzćia żadnégo znikim nie mieli. KochFrag 48.

»na dobie« = w porę (1): Smokowie widząc ſwe złe rádźili o ſobie/ Gdźieby temu nieſzcżeśćiu vbieżeć ná dobie. CzahTr E2v.

»o tej dobie« = o tej porze (5): A wierz mi już otey dobie Barzo zlię było otobie RejKup ſ3; MWilkHist A3v; KochPhaen 22; GrabowSet Yv; A ieśliś młodo za mąż poſzłá/ y młodego Ieſzcze o tey dobie maſz małżonká ſwoiego [...] pámiętay ZbylPrzyg B.

»o tę dob’« = o tej porze (1): wrocę ſie przez rok o tę do BielKron 12.

»w jednej dobie« = pewnego czasu (1): Cżłowiek ſtáry w iedney dobie/ Nioſł drew brzemię z łáſá [!] ná ſobie BierEz I3v.

»w każdej dobie« = zawsze, w każdej chwili (3): KochPs 39; LAkomy grobie/ Vmárłych żłobie/ Ciągnieſz ku ſobie/ Wſzech w káżdey dobie. WisznTr 20; Proś tylko Páná Bogá by iemu y tobie Vżycżáć raczył zdrowia/ ſzcżęśćia w káżdey dobie. KołakCath C2v.

»w tej dobie« = w tej chwili (1): Gdy Titan śrzod niebá ſtał właśnie w tey dobie Ptáſzym grzmotem ruſzony/ rzekłem ſam w ſobie. RybGęśli D2.

Synonimy: czas, chwila.

LW