[zaloguj się]
[pdf]

DOBYCIE (22) sb n

o jasne, w e wahania.

Fleksja
sg
N dobycié
G dobyciå
D dobyciu
A dobyci(e)
L dobyciu

sg N dobycié (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G dobyciå; -å (2), -(a) (3). ◊ D dobyciu (1). ◊ A dobyci(e) (3). ◊ L dobyciu (8).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. dobyć.

1. Wyjęcie, wydobycie; exemptio Calep (3): Exemptio – Wieczię, dobiczię. Calep 389b.
a. O broni: wyjęcie z pochwy, obnażenie [czego] (2):
Wyrażenia: »broniej dobycie« (1): ktoby broni dobył wſzędźie [podczas elekcji]/ ma bydź karan dwudźieſtą grzywien (marg) Broniéy dobyćie (–) SarnStat 16.

»dobycie miecza« (1): Kśięgi dźiewiąte o Dobyciu Mieczá. (–) Ktoby przed Królew. Máieſtatem, przed Arcybiſkupem, álbo Stároſtą mieczá dobył. SarnStat 501.

2. Wzięcie, opanowanie, zajęcie, zdobycie, pokonanie; expugnatio Mącz, Cn; irruptio Mącz [czego] (19): Co widząc Macedonowie záſmućili ſie záſię Alexander też ſnimi wątpiąc w dobyciu miáſtá Thyru. HistAl B8v; Philoſtratus y Wergilius Poetá/ piſáli ſzyroce o dobyciu miáſtá Illium BielKron 61, 124v, 178 [2 r.], 180, 182v, 240v, 316; Expugnatio, Zwalczenie/ dobycie/ poráżenie/ Wywrócenie Mącz 330b, 361b; Aleć to napewnieyſza ná dobyćie zamku/ obledz w koło á nie dopuſzcżáć żywnośći áni Ludźi ná pomoc do niego BielSpr 63; StryjKron 120, 647, 782.
Szereg: »dostanie i dobycie« (1): Którégo woyſká pożytek ſie pokaże wielki ku zábronieniu Náwigáciiéy portu Narewſkiégo/ y ku doſtániu y dobyćiu tego portu do Króleſtwá należącego. SarnStat 134.
Przen: Dostanie, otrzymanie (3):
Wyrażenie: »wieża dobycia wiary« (3): [z tytulatury w liście do dostojnika tureckiego] zamek a wieza dobyczya tey wyari. y przodek yey. [... ] yeſteſz mahvmeth mvſtapha. MetrKor 46/175 [idem] 46/46, 117.

Synonimy: 1. wyjęcie; 2. dostanie.

Cf DOBYĆ

SB