Fleksja
|
sg |
pl |
N |
drzéwko |
drzéwka |
G |
drzéwka |
drzéwek |
D |
drzéwku |
drzéwk(o)m, drzéwk(a)m |
A |
drzéwko |
drzéwka |
I |
drzéwki(e)m |
drzéwkami, drzéwki |
L |
|
drzéwkåch |
sg N drzéwko (47). ◊ G drzéwka (65). ◊ D drzéwku (3). ◊ A drzéwko (22). ◊ I drzéwki(e)m (19). ◊ pl N drzéwka (3). ◊ G drzéwek (3). ◊ D drzéwk(o)m (1) GostGospPon, drzéwk(a)m (1) FalZioł. ◊ A drzéwka (6). ◊ I drzéwkami (1) Mącz, drzéwki (2) RejWiz. ◊ L drzéwkåch (4); -åch (3) RejWiz; -ach (1) Mącz.
Dem. od „drzewo”; ‘drzewo rosnące, niekiedy krzew’ (często w funkcji hipokorystycznej);
arbusculus Murm, Mymer1, BartBydg; arbuscula Mącz, Calep, Cn; arboris abortus, arboris pumilio Cn (177):
PatKaz II 56 [2 r.];
Murm 103,
111;
Mymer1 20;
BartBydg 13;
Owocz albo naſienie tego to drzewka [jeżyny] ma w ſobie mierną ciepłoſc/ á dla tego y ſmak ſlodki FalZioł I 121d;
A Galienus piſze iż Galbanum ieſth kliy z iednego drzewka. FalZioł III 33b,
I 16c,
104b,
III 19b,
IV 9b,
V 35 (
37);
MiechGlab [89];
támże też były ná onym rownym polu drzewká niezlicżne/ ktore nád miárę łokciá więtſze nie roſly HistAl K7v;
Więc ptaſzkowie rozlicżni [...] Skacżąc po onych drzewkach [...] ſpiewáli. RejWiz 24;
Więc źrzodłá ony piękne miedzy drzewki wráią RejWiz 24v,
34v,
65,
110v,
138 (
9);
RejFig Eev;
DRzewko pyęknie zyelone/ cáłe láto ſtoi RejZwierz 127v,
aa2,
37,
118,
127v,
131;
BibRadz Ez 15/6;
Nerium, Nieyákie drzewko/ które Aptekárze Oleader zową. Mącz 246a;
Semina deponere, Latorośli ſzczepić álbo młode drzewká wſádzáć. Mącz 381b,
14b,
76d,
159c,
278a,
354d (
15);
RejAp 54,
177;
RejPos 39v [2 r.],
101 [3 r.],
304v,
337v [2 r.],
351;
ktore drzewko przezwał [Pan Bóg] drzewem żywotá RejZwierc 1v;
Też gdy młode drzewká rozſadzaſz niepotrzebne gáłąſki precż obrzeż RejZwierc 107,
1v,
21v,
107,
112v,
131 (
16);
Calep 88a;
GostGospPon 170;
GrabowSet O2.W charakterystycznych połączeniach: drzewko małe, maluczkie (3), młode (4), niskie (5), piękne, śliczne (2), zielone (5).
Wyrażenie: »wzor na kształt drzewka« (1): wzor s perel Orianſkich, na kſtath [!] drzewka WyprKr 32.
Zestawienia:
bot. »bluszczowe drzewko« =
Hedera Helix L. (
Rost) (
1):
y natychmiaſt vſchło drzewko ono Bluſzcżowe. WysKaz 1.bot. »drzewko figowe« = Ficus carica L. (Rost) (1): Ficulus, pro parva ficu, Máłe drzéwko figowe. Mącz 125d.
bot. »drzewko jałowcowe« = Juniperus communis L. (Rost) (1): Iuniperus, Drzéwko yáłowcowe. Mącz 178b.
bot. »drzewko oliwne« = Olea europaea L. (Rost) [szyk 2 : 1] (3): A ſpráwiedliwy będzie podobien ku drzewku oliwnemu nádobnie kwitnącemu RejPs 78v; Oliwne drzewká wſzędy przy brzegoch zyelone/ Stoią pięknym porządkiem RejWiz 176v; RejZwierc 18.
bot. »winne drzewko« = Vitis vinifera L. (Rost) (2): Widzieli theż winne drzewká máiące groná niewymownie wielkie HistAl L6; WujNT 366.
W przen (1):
Wyrażenie: »zakazane drzewko« (1): á vſtáwicżnie ſie tárgamy ná to zákazáne drzewko iego á záwżdy nam więcey ſmákuie káżdy zákazány owoc tego ſwiáta nędznego RejPos 337v.
a.
bot. Artemisia Abrotanum L. (Rost); boże drzewko;
abrotanum Murm, Mymer1, Mącz, Calep (60) :
Abrotanum. Drzewko. Mymer1 17v.Zestawienie: »boże drzewko« [szyk 58 : 1] (59): Murm 112; Korzeń złotogłowow zbożem drzewkiem wługu warzone włoſi roſci FalZioł I 15d; á gdy vwarziſz chebd zbyliczą/ z bożem drzewkiem w winie [...] też wywodzy rzecż przyrodzoną paniam FalZioł I 47a, I 3a, 8c, 19b, V 27v, 75 (41); Abrotanum, Boże drzewko/ ziele yeſt. Mącz 1c, 1c; Brodá ieſli poráſtáć niechce/ zmieſzay zſtárą oliwą popioł z Bożego drzewká/ á pomázuy. SienLek 47v; Weźmi garść drzewká Bożego Szczépkę łuczywá ſmolnégo/ Warz to dobrze wpiwie ſtárym SienLek 149v, 12, 47, 97, 103v, 155v (14); Calep 7b.