[zaloguj się]
[pdf]

DUCHOWNIK (9) sb m

o prawdopodobnie jasne.

Fleksja
sg pl
N duchownik duchownicy
G duchownik(o)w
D duchownik(o)m
A duchowniki
I duchowniki

sg N duchownik (1). ◊ pl N duchownicy (1). ◊ G duchownik(o)w (1). ◊ D duchownik(o)m (3). ◊ A duchowniki (1). ◊ I duchowniki (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Ksiądz, kapłan, osoba duchowna (9):
a. W odniesieniu do duchownych chrześcijańskich, przeważnie jako ironiczne określenie duchownych rzymskokatolickich przez rożnowierców (8): [Papieżnik mowi] á toż będźie miał Oćiec vbogi gotową ſłużbę ſynowi ſwemu/ z onych pieniędzy ktore wedle ſzácunku Duchownik/ Hándlownik/ y Kmieć ſłożą. OrzRozm V3; Bo iáko tám Michał ś. nie walcżył zbroią żelázną ábo miecżem [...] ále iáko duch z duchem przetożby też y tym duchownikom/ zá iákie ſię przedawáią/ duchownym ſpoſobem walcżyć potrzebá: á nie ták iáko walcżą. CzechEp 99; A kośćioł Rzymſki nie ták/ ktory vpátruie cżás/ mieyſce/ oſoby/ nie wſzytkiego ſię wſzytkim zwierzáiąc: áni wſzytkich doſkonáłymi mieć chcąc/ ále ſwoię tylko poſmárowáną Xiężą/ zá duchowniki wyſtáwiáiąc/ inne wſzytkie láiki/ y świeckimi názywa. NiemObr 88, 34, 155 [2 r.], 171.
Wyrażenie: »rzymski duchownik« (1): Chriſtuſowe wybićie kupcow z kośćiołá/ było wedle woley Bożey: miał zá ſobą o tym proroctwo/ iż to vcżynić miał: przetoż też to wykonał. Ktorego iż Rzymſcy duchownicy nie máią: prożno ten przykład iego zá ſobą ćiągną. CzechEp 49.
b. W odniesieniu do duchownych żydowskich (1): TAk iákochmy s przodku ſłyſzeli/ iż iuż o płatne ſzło nędznym á niewiernym żydom/ á zwłaſzcżá onym duchownikom/ ktorzy mocámi á zwirzchnoſciámi ſwemi iuż byli ták opánowáli ludzi RejPos 283v.

Synonimy: kapłan, ksiądz.

Cf DUCHOWNY

AK