1. Bieżącego dnia; hodie Mącz, Cn (811): Racz dzyſzya roſzſchyrzycz y offgyerowacz. thwoy krwawy pot. bogu oczczv thwemu. nyebyeſzkyemu. zathego czlowyecka. dzyſzya vmyerayαczego. PowUrb +v, +v, +2, +3; Pies mu [wilkowi] śię ták pocżął modlić. Nie iedz mię dziś boćiem chudy/ [...] Pocżekay mię áż do śrzody BierEz K3, Dv [2 r.], D3v, D4, D4v [3 r.], M4v; DZięki iuż wſſytcy oddaymy panu bogu/ ktory dzis przez ſweé narodzenijé/ od nas oddálil wſſe diabelkié [!] mocy panowanijé. OpecŻyw 16v, lv, 17v, 19v, 21v [2 r.], 23 (69); PatKaz II 20, 42v, 74 [6 r.], 75 [4 r.], 75v [2 r.] (34); PatKaz III 115; wwiedz ty męże do domu a zabiy ofiary a vtzyń gody/ bowýem dzýś ſemną maią obýedwać HistJóz C4v, B4v; TarDuch D4v, E2v; FalZioł V 110v; RejRozpr a4; LudWieś A3v; Thak yako theſz tho dziſz przed vrządem czi Grzegorzs y Woycziech pod prziſſiegamy zeznali LibMal 1546/113v, 1545/99, 1546/112, 1519/148v, 1551/158v; Ach iakaſz mnię tho przypadła dzys ſzcżęſna godzyna W ktorą ią teraż oglądał tak miłego ſina RejJóz P8, A6, F8, Kv, O, Ov (10); Wſzak dzis mamy iubileuſz SeklKat A4v, C, S3; RejKup e4v, e7v, g2, x5v, z6 (13); ieſli dzis ieſteſcie cżyſci od złącżenia niewieſciego/ możecie wnidz ná ono mieyſce gdzie ieſt ſtolec boży. HistAl L2, Fv; KromRozm III E2; na piśmie przyślą dzisiaj [w rękopisie: dzisias], aby się czas nie wlokł a rychlej co kończyło Diar 78; BielKom B3v, C4, F5v, F6; A ták ſpiewaymy wdzyęcżny himn pánu wſzechmocnemu A zácżnimy nową pioſnkę dziś Bogu náſzemu LubPs hh4, aa2v, hh3; Potwierdzáiąc ten dar álbo zdánie ktore ſye tobie dźiś v Sądu sſtáło/ wto imienie álbo dźiedźictwo ćiebie wwięzuię GroicPorz 13, lv; SeklPieś 6v [2 r.]; KrowObr 57v, 77v [2 r.], 109, 149v, 169v (11); Pijánego wiecżorá dziś nie wſpominaymy. RejWiz 30v, 15, 57; Tedy rzekł Moizeſz do ludu: Nieboyćiefie: ſtoyćie/ á pátrzayćie na wielkie ſpráwy Páńſkie/ ktore dziś będzie cżynił [facturus est hodie] Leop Ex 14/13 [przekład tego samego tekstu BibRadz ], Deut 5/24, 11/13, 30/8, 3.Reg 18/15, Prov 7/14 (43); RejFig Bb4v, Bb7, Bb7v; RejZwierz 137v; á [Pan] rozpomniawſzy ná przymierze oycow náſzych poraźi dźiś [hodie] oto to woyſko przed námi. BibRadz 1.Mach 4/10, Gen 21/26, 24/12, 42, 40/7, 1.Reg 1/26 (37); OrzRozm Lv, L2, Q4; [Dydo] wſzedſzy ná on ſtos drew/ kazáłá gi zápalić/ wołáiąc [...] O namileyſzy mieſzcżánie Kártágineńſcy/ áto ią dziś wyſwobodzuię gárdłem fwoim was wſzech BielKron 75v, 32v, 37v, 253, 253v, 258 [2 r.] (42); GrzegRóżn Bv; A tak bierz ſobie w pamieć/ co dziś mowie ztobą KochSat B4; Si id facis hodie postremum me vides, Ieſli to vcziniſz dźiś mnie oſtáteczny ras widźiſz. Mącz 314d; Contendit ut ad castra hodie perveniat, Poſpieſza/ radby dźiś w obozie noclegował. Mącz 444c, 44d, 45c, 110c, 243a [2 r.], 288b (14); pilnie ſye o to ſtáráć będę/ ábym tego nigdy nie zápómniał/ com w téy rozmowie dźiśia ſłyſzał OrzQuin Y, R2v, Yv, Aa, Aa5; Prot Dv; Mamy dziś ſwiętho brácia miła Obrzezánia Páńſkiego. SarnUzn C3, C5, D3v, F; y dla te^go niekazałem ſie pánom rozchodzić/ ábyś w.m. dziś z rzecżą ſwoią odpráwić ſie mógł. GórnDworz Eev, C8v, S5v, Mm7v; przethoż roſkázuiemy/ áby ćie dziś vwiązawſzy koniowi v ogoná zá koniem włocżono. HistRzym 44v; Pánie miłośćiwy ſmiłuy ſie nádemną/ bom przenáięt ábych ćie dziś zábił HistRzym 58v, 9v, 12v, 22, 55, 81v (14); Oto ią wam opowiedam weſele wielkie/ ktore ſie sſtáło wſzemu narodowi ludzkiemu/ iże ſie wam dziś vrodził zbáwiciel [quia natus est hodie Salvator Vulg Luc 2/11] RejPos 17v, 18, 213, 225v, 347v [4 r.], 348 (15); BiałKat a4, 208v; BielSat G2, G3 [3 r.]; GrzegŚm 34 [4 r.], 38 [3 r.], 39 [3 r.], 40 [2 r.], 42 [2 r.]; HistLan A4, D2, Ev; KuczbKat 405; RejZwierc 154, 157v, 235v; KochMon 32; RejPosWstaw [143²]; BudBib Gen 25/31, 33, 41/9, Ex 2/18, 34/11 (42); do Helizeuſzá/ ſzedſzy powyedzyeli/ Wieſzli co ſie ma dziś sſtáć: Helizeuſz potym/ Daycye iedno wy pokoy/ y iać też wiem o tym. HistHel D3, C2, D3; BiałKaz E3; BudNT Matth 21/28 [29], Luc 23/43, Hebr 5/5; CzechRozm 2, 3, 21, 40v, 41 (15); ModrzBaz 98v; SkarJedn 26; Ale mnie cżás do rady: bo dziś Krol chce posły Odpráwowáć KochOdpr A4, B, C3v, C4v [2 r.]; KochPs 4, 205; á weyrzawſzy ná ſuknią [...] wnetże wniey nálazł dwánaśćie złotych ták ſię łſnących/ iákoby ie dziś z ogniá vlane wyiął. SkarŻyw 498, 4 [2 r.], 51, 76 [2 r.], 98 [2 r.], 111 (38); Zá plotki to ſtoi v nas Co ty Mária powiádaſz. O páńſkim dźiś zmartwychwſtániu. MWilkHist I3, C3, C4, E4, F2v [2 r.], G (13); BOg żeć zápłáć/ Iendrzeiu/ żeś mię dźiś vpoił: Boś wemnie niepotrzebné troſki vpokoił KochFr 76, 49; KochSz A4; WisznTr 9, 18, 31, 33; Dźiś bądź weſoł/ dźiś vżyy bieśiády/ O przyſzłym dniu niechay próznéy rády KochPieś 24, 8; KochSob 56, 59, 64; ALboś ſye był zápomniał/ kiedym ći nápiſał/ Ktorégo dźiśiay świętá? boś mi ták odpiſał: Snać moiégo Pátróná PudłFr 14, 18, 49, 60, 68, 73 [3 r.] (15); Pánie ty ſam lepiey wieſz cżego nam potrzebá/ Rácżyſz nam dźis vzycżyć powſzedniego chlebá ArtKanc N2, H16, K12v, M14v, M15v (21); Nie potrzebá áżebyś to dźiś wiedźieć miáłá. ZawJeft 20, 26, 28, 31, 37, 39, 41; ActReg 27, 61, 86, 142, 167, 172; GrochKal 5, 6, 11, 14; GrabowSet K [2 r.], Q3v; Wſzákoż ſie ktemu záwſze będę znáłá/ Mił mi nie będźie/ bych dźiś vmrzéć miáłá. KochFrag 25, 27, 41, 42, 48; Ale to wygray wdźięcznie: iáko Wenus/ dwoie Dźiśia ludźi poymuie/ w ślubné iárzmo ſwoie OstrEpit A2v, A2v, A3 [2 r.]; Chćiałbym ćię w imię páńſkié dźiś w drógę wypráwić. WyprPl C, C, Cv; Niech zmiękcży opocżyſte/ y do ſkruchy trudne ſerce moie/ kruſząca opoki kreẃ twoiá: ktorą dźiś/ z świętym ćiáłem twoim/ ieſt poświęcona y pośilona duſzá moiá. LatHar 238, 5, 29, 47, 201, 232 (36); WujNT Matth 6/11, 21/28, 27/19, Luc 2/11, 4/21 (25); WysKaz 2; JanNKar G2v, G3; piſzą Rok ná Roki bliſkié źiemſkié albo dálſzé/ wedle [...] téy ſpráwy/ która ſie toczy między niémi o I.K. tákowa iáką dźiś mieli mieć [qualem hodie habere debuerunt JanStat 485] SarnStat 1258, 1258; Proſzę ćię/ święta Pánno/ przez weſelé twoie/ O raczyſz dźiś wyſłucháć/ nędzné prośby moie. SiebRozmyśl L, D4v, E2 [2 r.], E3, Fv, K2; WitosłLut A6v; Dźieśięć Zorawi byſtrych/ ktorzy ſtrzaż trzymáli. Ci ná mękách zeználi/ pozeznáć [!] muśieli/ Ze ſię o oboz mocą dźiśia kuśić mieli. KmitaSpit B3v; PowodPr 6 [3 r.], 85; Dla czego tę Ewángelią dziś kośćioł kłádzie. SkarKaz 116a marg, 1a, 116a [2 r.], 155a, 159b, 161b (21); Miły Skárbku prze náſzę przyiaźń niech dźiś iednę Rzecz v ćiebie vproſzę. CiekPotr 89, 69; CzahTr F2v, F4, Gv, G3v, L; GosłCast 21, 25 [2 r.], 27, 51, 64; PaxLiz D4v, E, E2v; SkarKazSej 664b; SapEpit A2v, B3v; ZbylPrzyg A4v.

W połączenia z dodatkowymi określeniami czasu podkreślającymi aktualność, bezpośredniość czynności (4): y nálezliſmy w niey [w trunie] iáko by dziś á tey godziny ſchowane święte/ dziwnie wdzięcżnie woniáiące SkarŻyw 566, 398; PudłFr 71; Dźiś záraz to wymiátam z domu mego. SkarKaz 457b.

W połączenia z bliższym określeniem pory dnia (17): OpecŻyw 71; przithemze ſuknye dziſz rano yeſth pogiman gdi ye Zmyaſtha wodna brama na woſzku chczyal wifforithowacz. LibMal 1551/158v, 158, 1552/112; BibRadz Gen 19/34, 2.Esdr 1/6, Mar 14/30; Mącz 13a; RejPos 317; SkarŻyw 107, 596; MWilkHist K; PudłFr 13; ZawJeft 6; LatHar 706; Záprawdę powiedamći/ iż ty dźiś tey nocy [hodie in nocte hac]/ pierwey niż dwákroć kur zápoie/ trzykroć ſię mnie záprzyſz. WujNT Mar 14/30 [przekład tego samego tekstu BibRadz, LatHar], Matth 16/3.

Przy względnym określaniu czasu czynności wykonywanej w przeszłości [w tym: dziś + liczebnik porządkowy w N sg + dzień (22); dziś + tydzień w N sg (6); dziś + liczebnik główny N du + niedziela (2)] (30): OpecŻyw 163v, 167v; Zeznal yſz dzyſz thydzyen skądzyorką Maczkiem w noczi o ſchoſtey Godzynye v Lewka Zida vkradli ſvknya nyewyeſczya wyſznyewey farby LibMal 1545/108v, 1546/113v, 1547/127, 1554/184v, 186v; MurzNT Luc 24/21; Ieſtem ia z Egyptu ſlugá iednego mężá Amálechity/ á zoſtáwił mię moy pan/ żem ſie rozniemogł dziś trzeći dźień [aegrotare coepi nudius tertius]. Leop 1.Reg 30/13, Act 27/33; Nudiustertius, Dźiś trzeći dźień/ záwczorem. Mącz 252c, 252c [2 r.], 344a; Pánie Boiánowſki powiedział tu pan Kriſki. Niewiem ieſli w. in. pomniſz czo dziś cżwarthy dźień w ſwey grze pan Wapowſki powiedział GórnDworz Kk7v, M, P5; RejPos 111; WujJud 38v; Tedy Ionátás mowił tak do twoich teras że ſię ruſzmy/ á walcżmy o náſze zdrowie/ á nie tákći ſię dziś z námi dzieie iáko wcżorá/ ábo dziś trzeći dźień [hodie sicut heri et nudius BudBib 1.Mach 9/44; SkarŻyw 1, 98, 227; MWilkHist I4, K, L2v; Dźiś dwie Niedźieli/ idąc z náſzégo kiermáſzu/ Záyźrzym/ á ono [zboże] ſye pięknie źieleni ku láſu. PudłFr 8; Dźiśia czternaſty dźień ieſt [guarta decima die hodie], iáko czekáiąc trwaćie poſzczący/ nic nie iedząc. WujNT Act 27/33 [przekład tego samego tekstu Leop], Luc 24/21; CiekPotr 57.

2. Teraz, obecnie, współcześnie; nunc Mącz; hodie Cn (2084): Mrowki rzekły [do kobyłek polnych] Gdyśćie táko śpiewáiące: Dziś ſie táńcem zágrzewayćie/ A ták látá docżekayćie. BierEz Mv; OpecŻyw 35, 59v, 72, 191, 192 [2 r.] (19); OpecŻywPrzedm C3v; ForCnR A3v; PatKaz I 13; PatKaz II 19, 86v; KlerPow 5; yako ya yda z myroslawa ktory my był dzyath syaczkowycz kthore dzysch zową dz yvracze ZapWar 1525 nr 2345; MetrKor 57/120v, 59/282v; abowiem pirwſzi ludzie byli mocnieyſzego przyrodzenia/ á thak mogli wycirpiec Cżemierziczi/ ale dziſia rzadko iey vżywamy FalZioł I 45d; od Dzaſſowa do Białogroda kthory Turci dzis trzymaią, ieſt ſzeſć mil. MiechGlab 77, 2, 35, 37, 38, 41 (11); Ale kto mi dziś ukaże, Kogo łakomstwo nie zmaże. BierRozm 16; czo yeſfly kyedi czinyll za mlodſich lyadth ſſwoych dzillz thim wyanczey tho obmiſſlacz raczi LibLeg 11/133v, 8/133v, 10/63v, 11/11v [2 r.], 39v, 41 (12); Dźiſia [hodie] ieſtlibyſcie głos iego vſłyſzeli [!] nie żatwardzaycie ſerc waſzich/ Dziſia, to ieſt tego cżaſu łaski WróbŻołt 94/8; á gdzie były głębokie ieziorá/ tám dziś roſkoſſuiąc ſuchemi nogámi chodzimy. RejPs 95, 33v, 104, 104v, 130v, 141 (9); Myąſchka ſnacz dzyſch tha tho mychalczewa wobornykach LibMal 1544/90; thą suknyą przedali wgrodziſku myeiſkyemu czelyadnykovi Maczieyevi, kthori dzyſz wolwarku ſlużi LibMal 1547/130v, 1543/73v, 1545/97v, 1546/110, 111v, 120 (16); Czáſem drudzy kráwcá proſſą Vczyń mi iáko dziś noſſą RejRozpr Iv, Bv, Dv, E4v [2 r.], I, Iv [2 r.] (26); RejJóz A5, D, D2, Ev, E7 (17); SeklKat A3v, A4, Fv, G3, K4 (8); RejRozm 394, 404; Lada czo dzys wſzythczy baią Nauky prawey niemaią RejKup o5v, D [2 r.], Dv [2 r.], d2v, g4v, m3v (28); KromRozm I I, Nv; MurzHist A2, A2v, Iv, L4, O4v; MurzNT 33v, 38v, 43v [2 r.], 51, 73v (16); Abowyem y dźiś trudne á nye podobne práwe wyrozumyenye ſtárego zakonu okrom nowego/ álbo Kryſtuſowego. KromRozm II n2v, d2, m, o2v, x3, y3; KromRozm III F5, H2v, K7 [2 r.], P5v, Q4; Były ustawy, aby srebro, złoto wynoszono z Korony nie było. Azaż tego każdy dziś nie wie, że tego nie pilnie strzegą panowie starostowie IchM? Diar 72, 22, 72, 76 [3 r.]; DiarDop 113; BielKom B3 [2 r.], D3v, E6; Ale dzis wſſytko opák/ nye tylko żeby im oni tego zábranyáli/ ále yelſcże im dozwaláyą GliczKsiąż E3v; Dzis w lekkyey wadze á tárgu ſą náucżycyele GliczKsiąż N8, C3v, C4, E5, F2v [2 r.], M2 (48); LubPs A3 [2 r.], A4, C2v [2 r.], E3, M (30); Swiekier/ ieſt żony mey Oyćiec. Ale dźiś poſpolićie Oycem zową wedle zwyczáiu/ nie świekrem GroicPorz gg4v, e4, ee5; GroicPorzRej C4; Co by dziſia rzekł ten Ammianus/ kiedyby zmartwychwſtał/ y tákową pychę y zbytek/ Papieżá Rzymſkiego vyzrzał. KrowObr 28v, A [2 r.], 18, 22v, 23 [2 r.], 40 (21); RejWiz 2, 3v, 5, 8v, 37 (19); Iużem dziś w ośḿdzieſiąt lath Octogenarius sum hodie]: á zac iuſz ták czuyne ſą ſmyſły moię/ áby mogły rozeznáć co ſlotko co gorzko? Leop 2.Reg 19/35 [przekład tego samego tekstu BudBib ], Deut 1/39, 29/28, 1.Reg 25/10, Act 22/3; OrzList c2v; RejFig Bb4v, Dd6v, Ee3v; RejZwierz 1v, 42v, 43v, 44v, 55v (32); RejZwierzWirzb A4v; Abowiem nie dopieroć dźiś [non in hodierno die] znáć mądrość twoię/ ale wnet w pierwſzych lećiech twoich [sed a principio dierum tuorum] wſzyſcy ználi roſtropnośc twą BibRadz Iudith 8/18, *2v [2 r.], Gen 22/14, 35/20, Deut 1/39, 23/20 (28); OrzRozm A3, A4, G2, G4v, Hv (22); ábowim tám było ſiedm kſiążąt ktorzy krolá wybieráli/ iáko dziś w Niemcech Ceſárzá. BielKron 116; Gdyż źiemiá Niemiecka nie śćiąga ſie dziś iedno od Renu do Odery rzeki która przez ſląsko idzie BielKron 281v, 214v, 217, 234v, 263, 264v (297); GrzegRóżn K4; Niemaſz dziś w Polſzcze iedno kupcy/ a rataie. KochSat A2, A4, B [2 r.], B2 [4 r.J; Mącz 142d, 276c, 355b, 439a, 455a (10); MączLub nlb 13; OrzQuin M3v [2 r.], P3v, T4, V2v, Y2v, Z3v [2 r.]; Prot A2, A4, A4v, B2, Dv; Przą ſie też dziś Rzymiánie ſwego báłwochwálſtwá. SarnUzn H2v, D4v, F2, F3v; Locygá albo láktuká po ſtároświecku/ dźiś Sáłatá proſta. SienLek 216v; LeovPrzep Gv; RejAp BB5v, BB7 [2 r.], 3, [13]v, 82v (48); GórnDworz D5, G5, K6, L2v, L6 (10); GrzepGeom B2; HistRzym 50v [2 r.], 51; Abowiem wołáią ná ćię ony tłuſzcże fáłſzywych náuk/ kthorych dziś pełen ſwiát RejPos 68v, lv [2 r.], 2 [2 r.], 9, 10, 13 (148); Y owſzem thák rozumieli/ iáko y dziś wierny zbor Páná Kryſtuſow rozumne RejPosWiecz² 95v, 95v; BiałKat 16 [3 r.], 128v, 161, 236, 378v, 381v; Mnie dziś od nieprzyiaćioł ze wſzyſtkich ſtron ćiáſno. BielSat Gv, B3 [2 r.], B4v, C2v, D2, D3v [3 r.] (12); GrzegŚm 38; Iż was nie mam w domu ſwym dziś mię ſerce boli. HistLan D2v, A3, Bv, B3 [3 r.], B3v, D (22); Sámáritaná nie ſłycháć dziś nigdy/ Coby nędzniká rátował od krzywdy. RejZwierc 223; Zbłądzilić Papieżnicy lecż wżdy nie ták ſrodze/ Iáko dziś Arriani hárcuią o Bodze. RejZwierc 250v, Av, Aaa4, 7, 13v, 18v (98); BielSpr c2, 3v, 9v, 19v, 25 (23); KochMon 27, 30, 33; WujJud A5, A6, 2, 24v, 208v (16); WujJudConf 48v, 79 [2 r.], 162v, 229v, 240; RejPosWstaw 21, [41²], [41³], [143²] [2 r.]; RejPosRozpr b3v, cv, c3 [2 r.], c3v; Dom teſz twoy w ktorym wzywano imieniá twego/ ktemuś przywiodł iák ſię to dziś [sicut dies haec] okázuie/ dla złośći domu Izráelſkiego y Iudſkiego. BudBib Bar 2/23, Gen 22/14, Deut 1/10, 4/20, 8/18, 29/28 (16); MycPrz II Av, C4v; BiałKaz A4v [2 r.], BudNT b5, Act 22/3; CzechRozm 87, 117; PaprPan A2, Bv, B3v, C, C2 (41); Dźiś [hodie] poſpolićie na karánie ieſt wżdy iákiekolwiek bacżenie/ ále ná zapłáty bárzo máłe ModrzBaz 18, 54, 63, 86, 105v, 117 (9); SkarJedn 24, 48, 92, 109, 111 [2 r.] (11); KochOdpr B2, C; Oczko 18v, 30v; KochPs 5, 13, 21, 37, 54 (20); SkarŻyw 70, 92 [2 r.], 114, 115, 126 (39); O ſłowá/ o zabáwo/ o wdźięczné vkłony/ Iákożem ią dźiś po was wielce záſmęcony. KochTr 5, 4 [2 r.], 18, 19; ſtamtąd ich przodkowie opuśćiwſzy ty mieyſcá gdzie dziś Litwá/ przenieśli ſie byli do Prus. StryjKron 46, 11 [3 r.], 26, 31 [3 r.], 36, 41 [3 r.] (69); CzechEp 41, 191, 218; NiemObr 8, 24, 41, 42, 57 (33); Iákiem ią dáry dawał? iákiem rymy ſkłádał? A dźiś mię wſtyd: bom więcéy/ niż było/ przykłádał. KochFr 64; co ćię dźiś boli/ Ztąd idźie/ iżeś ludźiom obłudnym był gwoli. KochFr 102, 60, 64, 82, 88, 105 (16); KlonŻal B2v, E4; KochMarsz 154 [2 r.]; KochPhaen 1, 9, 22; KochWz 141; ReszPrz 69, 107; ReszList 148; WerGośc 211 [2 r.], 247, 257; WerGoścPapr 202; WisznTr 4, 5, 7, 8 [3 r.], 9 [2 r.] (13); BielSen 13 [2 r.], 18; BielSenJoach 3; BielSjem 14; KochPam 84; KochPieś 12, 13, 15, 17, 19 (7); KochSob 56, 59, 62, 66, 67; KochTarn 77; PLáći dźiś cnotá nie złotu hołduią PudłFr 46, 9 [2 r.], 22, 23, 29, 32 (12); ArtKanc Q3, S7v; TVby był plác/ co mowić o Duchowym ſtanie/ Ktorych pierwſza powagá dziśia chodzi tanie BielRozm 34, 4, 7, 10, 11, 12 (11); PaprUp C3v; KochProp 15; KochWr 25, 27, 28, 29, 36, 40; ZawJeft 3, 9, 28, 30; ActReg 167; GrochKal 3, 7, 12, 15, 18 (9); Phil D4; KochCz B; KochPij C4v; Dźiś iáſna wodá/ y żołądź nie dáie Smáku: każdy ſię do winá przyſadza GrabowSet H2, D, E4, G2, H2, 12 (15); Nie láty/ ále cnotą żywot mierzyć mamy: Z téy oné zacné męże y dźiś ieſzcze znamy KochFrag 51, 20, 29, 48; WyprPl A4, A4v, B2; LatHar 18, 126, 236, 401, 410 [2 r.]; KołakCath Bv, C2 [2 r.]; KołakSzczęśl C3v; RybGęśli B4v, C3v [3 r.], D4; WujNT przedm 15, 38 [2 r.], 39, 44, 233 (44); WysKaz 1; JanNKar Gv; SarnStat *3v, *7v, 1280, 1287; SiebRozmyśl L; KlonKr A4v wstęp, A4v, C3; SkarKaz 3a, 42b [2 r.], 82b, 157a, 205a (18); CiekPotr 19, 23, 29, 77; Te wierſzyki kroćiucżkie ten ći dar dáruię/ Takie/ iákie w my proſty głowie dźiś nayduię. CzahTr G, B, B2v, B3, B3v [2 r.], B4 (39); GosłCast 14, 15, 23, 41; PaxLiz A3; SkarKazSej 661b, 669a, 670a; KlonFlis H3; Máłmázyią cebrámi/ muſzkátełłę noſzą: A o piwo ſwey warzy iuż dźiś áni proſzą. KlonWor 56, ded **3, A, 13 [3 r.J, 16, 25, 28, 29, 66; PudłDydo B, B3, B4, B4v, [B5v]; To miáſto świát zwalczywſzy/ y śiebie zwalczyło [...] Dźiś w Rzymie zwyćiężonym Rzym niezwyćiężony SzarzRyt D2v, C3.

W rożnych połączeniach z innymi ogólnikowymi określeniami czasu (synonimicznymi, przedwstawnymi lub bliskoznacznymi), najczęściej z przysłówkami lub wyrażeniami przyimkowymi [w tym: dawno (5), na czas (2), na on czas (27), na tenczas (9), niedawno (3), niegdy (4), nigdy (6), pi(e)rwej (29), potem (a. potym) (10), przed tym (32), staradawna (2), wiecznie (2), zawsze (8), zawżdy (40), z dawna (5)] (239): OpecŻyw 9v [2 r.]; Staradawna gdi mala sol schla. Brano na Zamek thiſyancz dwyeſczie, ale dziſs wielkiey byorą scheſcz seth ſkazdei thaliegy MetrKor 59/281 [idem] 57/120, 120v, 59/282v; MiechGlab 35, 73; aczkolwiek on bil na ten czas ſlugą thwim alie yednak bil poddanim y dzysz yesth ye^go k. m. LibLeg 11/12, 6/158v; WróbŻołt S7; Nelza iedno muſſę vſtáwicznie wyſláwiáć miłoſierdzie twoie moy pánie/ idziś y wiecznie ná potem RejPs 131, 128, 170, 202v, Ff5; RejRozpr F4, K2v; SeklWyzn b2, F; RejJóz F2, M3v; SeklKat E2v, I4v; MurzHist C; MurzNT Matth 10/9, k. 88v, 116; Diar 75; GliczKsiąż M2, M4v, N3v, O6v, P7; LubPs A3, Q2v, V3v; A wſzákoſz teſz to wiem iednák/ iż tá Pánná [Maryja]/ nigdy tego niepożądáłá/ ani dziś żąda po nas KrowObr 152v, B4, 57, 108, 138v; RejWiz 60v, 93, 143; ZBąſcy zacne paniętá/ to bywáły záwżdy/ Y dziś tego pocżęści/ może doznáć każdy. RejZwierz 66, 50v, 55v, 87v, 123v; BibRadz Ios 14/11; OrzRozm P3, P4; ktore kroleſtwá były z dawná ſławne/ wielkie/ y známienite/ ále przez wnętrzne walki dziś iuż przyſzły w inne ręce BielKron 271 v, 273 [2 r.], 275, 277, 282, 284v (37); KochSat B3; Alium censes esse nunc me atque olim cum dabam, Zá ynſzego mię dziś maſz/ niżli ná ón czás gdymćy dawał. Mącz 262c, 20d, 247a [2 r.]; OrzQuin Xv; SarnUzn Gv, G5v; LeovPrzep C4v; Co Kryſtus wziáwiał dawno/ dźiś iego poſłowie. LeovPrzepSamb b4; RejAp F2v, 68, 75v, 108 [2 r.], 108v (13); GórnDworz Gg2; GrzepGeom B3v; bo ſtárych cżáſow byli ludzie łáſkáwſzy niż dziś/ y miłoſiernieyſzy HistRzym 51, 110; Iáko y dziś ieſzcże/ y ták do ſkoncżenia ſwiátá/ ludzie niewierni to w tobie okázuią y okázowáć będą/ iż nie przyimą áni będą wdzięcżnie przyimowáć przyſcia tego ták dobrotliwego Páná ſwego. RejPos 1; á wſzákoż kſiążę żywothá/ ácż był ná cżás śmiercią zwycieżon/ dziś wiecżnie kroluie żywy. RejPos 109v, 26, 27, 57v 72v, 87v (30); BielSat C4, M4; HistLan A4, D4, F4v; ták o tym nierozdzielnym Boſtwie od wiekow rozumiał/ y thák przy tym y dziś vſtáwicżnie ſtoi/ y wiecżnie ſtać będzie. RejZwierc 11v, 15v, 40, 55, 100, 183 (10); BielSpr 3, 24v, 52v, 66v, 69; ktorymi dáry náſzá Polſká/ przedtym máło znáioma/ dźiśia iuż v inſzych narodow ſłynie WujJud A3v, A3v, A4v, 21v, 22v, 134v, 198; WujJudConf 24; MycPrz I B2, II C4v; CzechRozm 2, 68v; PaprPan B3v, P3v, Bb2, Ddv; Modrz 78; SkarJedn 242, 397; KochOdpr C3v; Wſzędy nád ſobą doznaſz páńſkiéy opieki/ Y dźiś/ y potym záwżdy na wſzytki wieki. KochPs 187, 87, 186; SkarŻyw 26; MWilkHist B2; bo w on czás iáko y dziś v Litwy był obyczay Zamki y Miáſtá z drzewá budowáć StryjKron 355, 56, 72, 100 [2 r.], 244, 355, 395, 487; A to co ſie dźiáło/ zá onych pierwſzych cżáſow/ y dźiś ſię pokázuie NiemObr 4, 15, 64, 65, 99; przedſię przydźie ktemu/ Ze ſię człowiek obaczy: á co mu dźiś miło/ To mu będźie zá czáſem wſtyd w oczu mnożiło. KochFr 32, 37; KochPhaen 11; KochWz 141; ReszPrz 24; WerGośc 260; BielSjem 34; KochPieś 36, 54; ArtKanc B15v; Zá trzy groſze tákową ſkorkę pierwey bráli. A dziśia zá piętnáście tákowey nie pytay BielRozm 14, 18, 22; PaprUp L4v; Niedawno ná was oſtrzył ſwé miecze/ Dźiś ſrożſza męká ſámégo piecze. ZawJeft 30; GrabowSet Qv; KochFrag 18, 29, 41; LatHar 267; KołakSzczęśl A3v; WujNT 30, 333 [2 r.], 796; JanNKar C2; CiekPotr 74; CzahTr C, C3; GosłCast 12; Nie naydźieſz dźiś przykłádu tákiego ná świećie/ Iáki lię niegdy nálazł w Atheńſkim powiećie KlonWor 51.

*** Bez wystarczającego kontekstu (3): Murm 14; Hodie, Dziś Mącz 88c; Calep 485b.