[zaloguj się]
[pdf]

OBECNIE (51) av

obecnie (50), obiecnie (1); obecnie : obiecnie ReszPrz (1:1).

o oraz oba e jasne.

Sł stp: obiecnie; Cn notuje, Linde XVII w. s.v. obecny.

1. Osobiście, we własnej osobie, sam; praesens Vulg, Cn; in fecie Vulg; coram Cn (48): KrowObr 29v; niekthorzy ſchodzili rozmáite Prowincie/ dochodzili nowych ludźi/ zieździli Morzá: áby tylko te/ ktorych byli iácy z kxiąg poználi/ obecnie też oglądáli. Leop *B2v; [Pan Bóg żadnym mieścem ogarnionym nie jest] áni ták zámierzony iżby nátury y mocy twoiey obecnie wſzędy mieć niemiał. KuczbKat 380; Bo Krolowie w báraniech obecnie chodzili/ Tym czáſem máſztalerze liſami nákryli. MycPrz I B2; tedy y teraz záraz obecnie proſzę/ y nápominam/ ábyśćie ná to pomnieli/ iż nie máſz nic mocnieyſzego trwálſzego/ nád Kośćioł Boży ReszPrz 4; [Pan Chrystus] obiecnie owce ſwoie Piotrowi świętemu zlećił/ mowiąc po trzy kroć: Paſce oues meas. ReszPrz 30; ták też obecnie ma doględáć y tych co w piecach paláią GostGosp 56, 60 [2 r.], 62; Czego obecnie przeſtrzégáć ma Hetman Polny/ nie deroguiąc tym nic iednák władzéy Hetmáná Koronnégo. SarnStat 366, 26; [Rycerſtwo/ kthory by miał wedle ſzácunku za trzy tyſyące złotych imienia/ áby chował obiecnie ieden koń/ á woyná ktemu. TarnConsil g4v].

W przeciwstawieniu: »w niebytności... obecnie« (3): iácy ieſteſmy mową przez liſty w niebytnośći [absentes]/ tácy też obecnie [praesentes] w vczynku. WujNT 2.Cor 10/11, 2.Cor 10/1; SkarKaz 419a.

Zwroty: »obecnie by(wa)ć« = praesens Vulg [szyk zmienny] (13): Diar 29; Aleć cudna ieſt rzecż bárzo miłowáć w dobrey rzecży záwżdy/ á nie tylko gdy obecnie bywam v was [in adesse me apud vos] BibRadz Gal 4/18; BielKron 147v; RejPos 44 marg; KuczbKat 380, 390; MycPrz II D; O Duchu święty/ rácżże przy nas obecnie być/ á nas poćiechą twoią [...] opátrzyć. LatHar 31, 198; WujNT 2.Cor 10/2; Burgrábiá záśię ná zamku Krákowſkim obecnie bydź powinien. SarnStat 77, 366, 491.

»obecnie mieszkać« = assidue habitare JanStat (15): LubPs F3v; Przywiodł Priamus do miáſta ku mieſzkániu co nazacnieyſze/ możnieyſze/ á godnieyſze męże/ ze wſzego kroleſtwá/ ták iż wſzytká rádá kroleſtwá przednieyſza z nim w mieſcie obecnie mieſzkáłá. BielKron 55; Ná ktorym zamku vſtáwił Mnáta áby iego żoná Strzeżyſłáwá z dzieſiąćią pánien obecnie mięſzkáłá á ſądziłá wſzelkie żeńſkie pogłowie BielKron 321, 197v, 277v; BielSjem 19; ZawJeft 21; GostGosp 16; ći Deputaći [...] do czáſu ſwégo obecnie powinni będą mieſzkáć przy nas. SarnStat 39, 39, 207, 434, 491 [2 r.], 492.

praw. »stanąć obecnie« (1): Przet prawęm miaſta koscierzyny stanąwſzy obecnie [...] zeznali ZapKościer 1596/85v.

Wyrażenia: »obecnie osobą swą« (1): nie mogł zleczyć P. IEZVS w niebytnośći/ iedno áżby obecnie oſobą ſwą w dom iego przyſzedł. SkarKaz 419a.

»sam obecnie« (6): Diar 29; MycPrz II D; Agápetus Papieſz [...] ſam obecnie Monę Kátholiká ręką ſwą poświęćił y poſtáwił SkarJedn 192; puśćił ſię znowu do Rzymu [św. Bonifacyjusz] chcąc ſię ſam obecnie około kośćielnych rzecży z Papieżem námówić SkarŻyw 518; LatHar 198; SarnStat 434.

Szereg: »obecnie, (a) sam« [szyk 2:1] (3): A yednák ſą też przedſye nád tą trzodą páſtyrzowye widomi á doczeſni/ z ludźi obráni/ choćya on yedyny páſtyrz obecnye známi yeſt/ á ſam tey trzodźye dobrze ſproſta. KromRozm III M2v; SkarŻyw 412; BielSjem 19.
2. Powszechnie, ogólnie; generaliter Mącz, Calep; publice Calep (3): Generaliter, Poſpolicie/ obecnie. Mącz 143d; Publice – Obecznie. Calep [872]a, 45Ia.

Synonimy: 2. pospolicie, powszechnie, »w obec«.

Cf NIEOBECNIE, 1. OBEC, 2. [OBEC]

LW