Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [EWANJELIJNY]

Następne hasło: EWANJELIJSKI »

EWANJELIJON (31) sb n

-ie- (26), -ge- (5); ew- (29), eu- (1), ev- (1); ewanielion : ewanielion BudNT (17 : 11).

Teksty nie oznaczają é oraz ó; oba e jasne (tak w ewanjelija); a jasne.

Fleksja

	sg
N	ewanjelijon
G	ewanjelijonu
D	ewanjelijonowi
A	ewanjelion
L	ewanjelijonie

sg N ewanjelijon (6). ◊ G ewanjelijonu (10). ◊ D ewanjelijonowi (1). ◊ A ewanjelion (12). ◊ L ewanjelijonie (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Dobra nowina, wiadomość; nauka Nowego Testamentu głoszona przez Chrystusa, apostołów i kościół katolicki (21)
2. Działalność i nauka Chrystusa spisana przez apostołów w 4 pierwszych księgach Nowego Testamentu lub w księgach noszących nazwę ewangelii apokryficznych (9)
3. Czynność głoszenia ewangelii (1)

1. Dobra nowina, wiadomość; nauka Nowego Testamentu głoszona przez Chrystusa, apostołów i kościół katolicki; evangelium PołAnt [ewanjelija ‒ τὸ ε᾽υαγγέλιον proprie sonat bonum nuntium sic vulgo Evangelium dicitur historia de Christo Domino, cuius initium ducitur a nuntio caelesti Cn] (21): POcżątek dobrego poſelſtwá (marg) Al. Ewánielionu (‒) Iezuſa Ckriſtá ſyná Bożego BudNT G8, przedm d [2 r.], 1.Cor 9/23, 15/1, t3v; Euángelion po Grecku, ieſt dobra nowiná, ábo weſołe poſelstwo. WujNT 15 marg.

ewanjelijon czego [= o czym] (2): iesli co inego zdrowey náuce ſprzećiwia ſię. Ktora ieſt wedle Ewánielionu ſławy błogoſłáwione^go Bogá ktore mi ieſt zwierzono. BudNT 1.Tim 1/11, Matth 4/23.

Zwroty: »powiedać (a. opowiedać, przepowiedać) ewanjelijon; przepowiedanie ewanjelijonu« (7; 1): A choć Ewánielion powiedam/ niemáſz mnie pochwały. Bo mię potrzebá nalega. Bo biádá mnie ieslibym Ewan-ielionu [!] nie opowiedał [si non evangelizavero] BudNT 1.Cor 9/16; abym nie názbyt vżywał tey władze w (przepowiedániu) Ewánielionu. BudNT 1.Cor 9/17 [18], Matth 4/23,1. Cor 9/17 [18], Gal 4/13, Act 8/24 [25], 14/21 [20].

»ewanjelijon przyjąć« (1): głuſzy ſłyſzą/ martwi powſtáią/ a vbodzy Ewánielion przyimuią [pauperes evangelizantur]. BudNT Matth 11/5.

Wyrażenia: »ewanjelijon boże« (1): Abym był ſługą Ieſuſa Chriſtá miedzy narody offiáruiąc Ewánielion Boże [evangelium Dei] BudNT Rom 15/16.

»ewanjelijon Chrystusowe« (1): Abych przepowiedáiąc Ewánielion bez koſztu poſtánowił Ewánielion Chriſtuſowe [evangelium Christi] BudNT 1.Cor 9/17 [18].

»ewanjelijon krolestwa« (1): Y obchodził wſzytkę Gálileą Ieſus vcżąc wſzkołach iych/ y przepowiedáiąc Ewánielion kroleſtwá [evangelium regni] BudNT Matth 4/23

Szereg: »czas ewanjelijonu to jest czas wesoły« (1): będzie ſię mu też zdáło żeby mogł przemienić czaſy y zakon (marg) To ieſt/ będzie ſię oto prácowáć/ iákoby czás Ewánielionu/ to ieſt/ cżás weſoły obroćił wpogáńſtwo. (‒) BudBib I 442a.

W przen (1):

Wyrażenie: »więzienie ewanjelijonu« (1): áby mi zá ćię poſługował w więzieniu Ewánielionu [in vinculis evangelii] BudNT Philem 1/13.

2. Działalność i nauka Chrystusa spisana przez apostołów w 4 pierwszych księgach Nowego Testamentu lub w księgach noszących nazwę ewangelii apokryficznych (9): MurzNT 1; Co ieſt Ewángelion Pátrz w przypiskach ná końcu. BudNT A marg, przedm d.

Tytuły: »ewanjelijon (św.) Mateusza, Łukasza, Johana (św.), według (a. wedle) Mateusza (a. Marka)« (4 : 2): Ták ſię Láćinſki tłumácż ná przodku Ewán-ielionu Ioháná ś: omylił BudNT przedm C; Ewánielion wedłuk Marká. BudNT G8, przedm b6v marg, A, F8v żp, a4v.

3. Czynność głoszenia ewangelii; evangelium PolAnt (1):

Zwrot: »usługować do ewanjelijonu« (1): Wſzák doświadcżenie iego wiećie/ iż iako oycu dziećię/ vſługował mi do Ewánielionu [servivit in evangelium]. BudNT Philipp 2/22.

Cf EWANJELIJA, EWANJELIJUM