[zaloguj się]
[pdf]

EWNUCH (10) sb m

ewnuch (3), ewnuchus (2), eunuchus (1), eunuch a. eunuchus (3), ewnuch a. ewnuchus (1); ewnuch Czech (2), StryjKron; ewnuchus BielKron (2); eunuchus BibRadz.

Teksty nie oznaczają é.

Fleksja
sg
N ewnuch, ewnuchus
G ewnucha
A ewnucha
L ewnuchu

sg N ewnuch (3) CzechRozm (2), StryjKron, ewnuchus (2) BibRadz, BielKron. ◊ G ewnucha (3). ◊ A ewnucha (1). ◊ L ewnuchu (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI(XVIII) w. (jeden z tych samych przykładów) s.v. trzebieniec i XVIII w.: eunuk, eunuch.

Rzezaniec, kastrat pełniący zasadniczo funkcję strażnika kobiecej części pałacu władców starożytnych i orientatnych [eunuchus ‒ trzebieniec Murm 45; – wałach, któremu męski członek urzynión jest, takie królewny za komorniki u starych miewały Mącz l09b; ‒ trzebieniec, wyrzezaniec Calep; eunuchus, spado, custos camerae regis vel reginae, minister ‒ komornik BartBydg; rzezaniec – eunuchus Cn] (10) : á oto niektory Etyopcżyk ochmiſtrz [eunuchus] (marg) W Greckim ſtoi Eunuchus/ co ſię właśnie rozumie rzezániec. (‒) y zacny ſprawca Kándacy Krolowey Etyopſkiey/ ktory był przełożonym nád wſzythkimi ſkárby iey BibRadz Act 8/27; nád ktorymi [Kościołami chrześcijańskimi w Etiopii] był ieden kleſzcżeniec (marg) Ewnuchus. (‒) przełożonym BielKron 144, 266; Cżytamy o onym Ewnuchu krolowey Murzyńſkiey Kándaces/ że też cżytał piſmo ſwięte RejPosRozpr b3v; CzechRozm 258 [2 r.]; SkarŻyw 304; WujNT 425.
Szeregi: »ewnuch albo trzebieniec« (1): A potym Narſes Perſa Ewnuch álbo Trzebieniec: Hetman luſtinianá Ceſarzá Totilę y Teie oſtátecznych Krolow Gotſkich ná głowę poráził StryjKron 36.

»eunuch to jest wałaszek« (1): poſłał theż Akárnáuſá Eunuchá/ tho ieſth wáłaſzká/ do Bábilonu BielKron 312.

[Przen: Mężczyzna pozostający w stanie dziewictwa: Te ſłowá ták dołożnie wykłáda ſtáry Doktor S. Ieronym; iż zá iednym rázem wſzyſtkie obłędliwe náuki dziſieyſze, z ſtrony Pánieńſtwá/ káźi y burzy poważnymi tymi ſłowy: Ten Eunuchus (to ieſt/ tá Panną w Cżyſtoſci żyiąca) gwałt cżyni Kroleſtwn Niebieſkiemu/ y gwałtownie go bierze: ten Eunuchus przeltrzega Swiąt; áby nigdy niecżynił ſpraw Małżeńſkich: ten obrał ſobie/ co Pan wolał; áby więcey przynioſł/ niżli mu roſkazano [...] Kto tedy Pánną będzie [...] będzie ten miał/ w murzech Bożych/ mieyſce nalepſze [...] Takić był on Eunuchus/ ktorego P. Ieſus náwięcey miłował/ Ian Ewangeliſtá. HerbOdpow Ss6v‒Ss7.]

Synonimy: kleszczeniec, kleśniec, rzezaniec, trzebieniec, wałach, wałaszek, wyrzezaniec.

TG