[zaloguj się]
[pdf]

FAKCYJA (7) sb f

-ct- (4), -kc- (3).

Pierwsze a jasne, końcowe pochylone.

Fleksja
sg pl
N fakcyjå fakcyj(e)
G fakcyj
A fakcyją fakcyj(e)
I fakcyją

sg N fakcyjå (1). ◊ A fakcyją (1). ◊ I fakcyją (1). ◊ pl N fakcyj(e) (1). ◊ G fakcyj (2). ◊ A fakcyj(e) (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

1. Zrzeszenie polityczne (stronnictwo) lub religijne (sekta) [factio – sekta, rota, strona Mącz 114a; rozróżnienie, rozerwanie; sekta, strona rozróżniona; strona ludzi rozdwojonych, różnica – factio Cn] (4): Oznaimiono [...] że do P. Woiewody Nowogrodzkiego miał [pan Gnieźnieński] nieznacznie iezdzic wskrzeszaiąc Dekretem Bozym factią skazaną ActReg 142, 72.
Wyrażenie: »fakcyja nowoewanjelicka« (1): Cżuiąc to tedy fáctia Nowoewángelicka/ iż niemogłá wbrod [...] dźieśięćin duchowienſtwu záprzeć: ſzli [...] ná duchownych tákim podkopem. PowodPr 23.
Szereg: »bunt i fakcyja« (1): Alleguyże tedy Pośle [...] nie mną: to ieſt Vniuerſitatis Polonice nomine: ále álleguy buntem y fákcyą ſwą/ która iedney klózy z tobą poſpołu przeto ieſt godná OrzQuin D2.
2. Bunt, rozruchy [factio – udziałanie BartBydg; – zbuntowanie, spiknienie Mącz 114a; – rozruch, zburzenie Calep; bunt, spiknienie, zbuntowanie się ‒ factio Cn] (3): niemogl mu [Sieciechowi] dac Ratunku Wladiſlaw dla zwaſnienia wfzitkich/ wolal iednego dać z ziemie wiwolac á one factije vſpokoic PaprUp B2v; dobry Obywátel/ wſzelákim ſpoſobem ma ſie o vgáſzenie tego ták bárzo ſzkodliwego [...] ogniá [tzn. rozruchów domowych] ſtáráć/ do żadnych fákciy ſie nie przywięzuiąc/ ále tylko do zdrowia y beſpiecżeńſtwá miłey Oycżyzny/ bo gdzie fákcye nie będą miáły od ſwoich potężnośći [...] vſtáć prędko muſzą. [...] [Historyje] doſyć w ſobie tego máią/ co zá domowymi rozruchy przychodzi zá niebeſpiecżeńſtwo y iákowe trwogi. Phil O.
[Szereg: »fakcyja i sedycyja«: Tákże też y one ktorzy przećiwko Kśiężey fáctie y ſedycye cżynili/ y przećiw Krolowi Perduelliſtámi byli [...] dáruiemy ie wam ŁaszczOkulary G.]

Synonimy: 1. rokosz, rota, sekta, strona; 2. rokosz, rozruch, sedycyja, spiknienie, zbuntowanie, zburzenie.

KK