[zaloguj się]
[pdf]

FARA (39) sb f

Oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N fara fary
G fary
A farę fary
I farą farami
L farze faråch

sg N fara (6). ◊ G fary (18). ◊ A farę (4). ◊ I farą (1). ◊ L farze (3). ◊ pl N fary (1). ◊ A fary (3). ◊ I farami (2). ◊ L faråch (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVIII w.

1. Kościół parafialny; adiacens domus Dei, parochia BartBydg; curiale templum, ecclesia matrix, parochiale templum Cn (23) BartBydg 108; kſzyadz Staniſlaw thu v fary slowo boze powyadall LibMal 1554/188v, 1554/89v, 1547/136v, 137v; SeklWyzn g3v; RejKupSekl a2; W yednym myeſćye ináczey v yedney/ ináczey v drugyey fáry vczą KromRozm I Gv, N3v; OrzList b4; wſzytko Przeworſko ná dźień od niego obiecány/ zgorzáło: niezoſtáło ná plácu nie więcey/ iedno Fárá á Klaſztor. OrzRozm G2v; BielKron 354v, 364, 376v; KochSat Bv; tám teraz w Wárſzáwie inákſza Wiárá/ inákſza ſłużbá Boża/ inákſzé Kazánia v Fáry w Kośćiele przed Królem bywáią OrzQuin K4v; WisznTr 34; ActReg 86; Paroecia ‒ Liud do iednei fari zchodząci ſie. Calep 757b; GostGospPon 169; A przeto bráćie miły miey ſię do ſpowiedźi: Niech ćię Kápłan od Fary z świątośćią náwiedźi. KlonWor 20, 47.
Wyrażenie: »plebańska fara« (1): [Dyonizus] roźdzyelił Biſkupie dyocezye/ Plebáńſkie fáry/ Klaſztory poſtánowił BielKron 153.
2. Parafia, okręg kościelny podległy proboszczowi; też dochody, uposażenia związane z kościołem parafialnym; accolatus sacer, paroecia curia, sacra vicinia Cn (16): kto ſie cżuye nyechay przepusći/ á rozmyſli to ſobye/ áby ſzkoły yáko vbogye fáry wſpomagał GliczKsiąż L2; Ten też Iwo kośćioł Pánny Máriey w rynku Krákowſkim wyſtáwił koſztownie/ y fárę kniemu przydał/ ktora byłá pierwey v S. Troyce. BielKron 359v, 354v, 376v; Prot Cv; dáleko inákſzy y roznieyſzy vrząd oſtátnich tych złych wiekow pomocznikow ábo Wikáriow w dworzech Biſkupiech y w Fárach być wiemy y z żáłoſcią niemáłą widzimy. RejPosRozpr c3v; w których to mieśćiéch y miáſteczkách Rádá/ która ná ten czás będźie/ á ná wśiách Plebani/ pod których Fárámi wśi ſą SarnStat 927 [idem] 518, 524, 653.
Przysłowie: ći rodzicy/ ktorzy znáyąc nędzę do ſyebye/ y około ktorych yáko mowyą wielki defekt/ álbo fárá chudnieye [= maleją dochody]/ ſyny ſwoye zápożycżáyąc ſie bryżuyą á vbyeráyą wielce/ á ſromotliwye błądzą. GliczKsiąż F3.
Szereg: »fara, (albo) plebanija« [szyk 3 : 1] (4): KromRozm III Kv; Aby ſie ná nim [na biskupstwie wileńskim] pocżćiwie z doſtátkiem wychował/ przyłącżył kniemu/ Plebániją álbo fárę Kłodáwſką w Arcibiſkupſtwie Gnieznieńſkim/ bo ieſt nádania wielkiego nád inne dochody. BielKron 382; tedy w któréy fárze álbo plebániiéy niekiedy był ośiádły/ w onéy przećiwko niemu máią bydź kłádzioné pozwy SarnStat 524, 606.
Przen: Piekło (1): Pánie ſtáry/ Porzuć cżáry/ Im ſie wiáry/ Gotuy máry/ By bez wiáry/ Dyabeł ſzáry/ Do ſwey fáry/ Zá ſwe dary/ W ſwe browáry Ná przewáry/ Nie wziął cie ná ſwiętá. RejZwierc 118.

Synonimy: 2. parafija, parochija, plebanija.

TZ