Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: GASZENIE

Następne hasło: GASZONY »

GASZON (7) part praet passimpf i pf

impf (6), pf (4) [w znacz. 3.].

gaszon (3), gaszony (3), gaszon a. gaszony (1); gaszon (1) Phil; gaszony (1) SarnStat; gaszon : gaszony FalZioł (2 : 2).

a oraz o jasne.

Fleksja

sg
m	N	gaszon	n	N	gaszono, gaszon(e)

pl
N	subst	gaszoné
inne formy
sg G - gaszon(e)go

sg m N gaszon (1). ◊ n N (praed) gaszono (2), (attrib) gaszon(e) (2). ◊ G gaszon(e)go (1). ◊ pl N subst gaszoné (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Tłumiony (o ogniu) (2)
- Przen: Uspokajany (1)
2. Chłodzony; hartowany (3)
3. O wapnie: lasowane, rozrobione z wodą (2)

1. Tłumiony (o ogniu) (2):

W przen (1): Ogień Oycżyznę pożyráięcy iáko ma być gáſzon. Phil O margr.

Przen: Uspokajany (1):

Szereg: »gaszony i tłumiony« (1): O Tumulćiéch iáko máią bydź, gászoné y tłumioné, znaydźieſz Titulo Kráków, Conſt. oſtátnia. SarnStat 121.

2. Chłodzony; hartowany (3): Zywe ſrebro tzcżemi ſlinami ſamemi bywa gaſzono FalZioł III 35c; Y też mycie piątego albo ſzoſtego kxiężycza w zimnych wodach [...] albo w takowych w kthorich by było żelazo gaſzono [...] y inſze rzecży kthoreIą barzo ſzkodliwe brzemienney Niewieſcie FalZioł V 18a, III 35c.

3. O wapnie: lasowane, rozrobione z wodą (2):

Zestawienie: »wapno gaszone« (2): Naprzod wezmi wapna gaſzonego/ vtrzy ie cżyſcie FalZioł V 117, III 37a.

Cf GASIĆ, NIEGASZONY