[zaloguj się]
[pdf]

GINĄCY (11) part praes act

Fleksja
sg
mNginący fN nNginąc(e)
G Gginąc(e)j G
pl
G ginących
A m pers ginąc(e)
inne formy
sg A - ginąc(e)

sg m N ginący (3). ◊ f G ginąc(e)j (2). ◊ n N ginąc(e) (1). ◊ A ginąc(e) (1). ◊ pl G ginących (3). ◊ A m pers ginąc(e) (1).

Sł stp s.v. ginąć, Cn, Linde brak.

1. Ten, który umiera, umierający (2): Co ieſliże karząc złodźieie nieruſza nas nic tá ginących ludźi [damno pereuntium hominum] ſzkodá/ á cżemu nas ruſzáć ma gdybyſmy mężoboyce tákźe [!] karáli? ModrzBaz 28.
a. W funkcji rzeczownika (1): ponieważ też ná to ieſt od Bogá dány Dźie: 3. ꝟ26. Aby od niebeſpiecżeńſtwá wybawiał/ á ginące záchowywał CzechRozm 204.
2. Chylący się ku upadkow, ruinie; marniejący, niszczejący; tracący na wartości; fluidus, labens Mącz (4): Pádnę Wątleyę też ćiekę. [..,] Labens, Pádnący/ lecący/ ginący Mącz 180b, 131c.
a. O dobrach materialnych (1): Ták ſię bał beśpiecżnośći vboſtwá ſwego vtráćić: iáko drudzy bogactw rychło ginących boią ſię zgubić. SkarŻyw 324.
b. O ludziach [dla czego = z powodu czego] (1): A ieſt ginący/ dla nie rozſądku/ (álbo) iż niema práwá. BudBib I 331c marg.
3. Znikający, przestający istnieć; nietrwały (4): áby doświádczenie wiáry wáſzey dáleko koſztownieyſze nád złoto (marg) ginące. G. (‒) (ktorego przez ogień probuią) było náleźione wam ku chwale y czći WujNT 1.Petr 1/7; CzechEp [393].
Szeregi: »stracony abo ginący« (1): á ná oſtátek y śmierći [...] á żadney rzecży ſtráconey ábo iuż ginącey [rerum pereuntium]/ niebędźie tobie ták wielce ważył/ żeby dla niey/ ábo wiáry ſwey náruſzyć/ ábo cokolwiek [...] nieprzyſtoynego ſobie pocżąć miał ModrzBaz 8.

»ustawający i ginący« (1): przetoż Páweł od rzecży iuż vſtáwáiących y ginących/ ku pewnym [...] nápominał. CzechRozm 71.

4. Taki, w ktorym się ginie (1):
Wyrażenie: peryfr. »studnia ginącej głębokośći« = piekło (1): A ná żądánie moie wyzwoliłeś duſſę moię práwie spádołow ſmierći/ á nieraczyłeś mię policzyć zonemi ktorzy máią być wpuſſczeni wſtudnią ginączey głębokoſći. RejPs 42v.

Synonimy: 2. padnący; 3. stracony, ustawający.

Cf GINĄĆ

AL