[zaloguj się]
[pdf]

GOSPODARNY (13) ai

Oba o jasne; -a- (10), -å- (3); -a- : -å- GliczKsiąż (1 : 1), Mącz (1 : 2).

comp gospodarni(e)jszy (1).

Fleksja
sg
mNgospodarny fNgospodarnå
Ggospodarni(e)jsz(e)go G
Agospodarny A
Igospodarnym I
pl
N m pers gospodarni
subst gospodarn(e)

sg m N gospodarny (6). ◊ G gospodarni(e)jsz(e)go (1). ◊ A gospodarny (1). ◊ I gospodarnym (1). ◊ f N gospodarnå (1). ◊ pl N m pers gospodarni (2). subst gospodarn(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (jeden z tych samych przykładów).

1. Związany z własnym gospodarstwem wiejskim, pracujący na roli; assiduus, locuples Mącz (5): Yáko cżłowyek goſpodarny gdy ſie ma wolą w dobro zápomoc/ długo pilnuye/ cżęſto nye doſypya/ vſtáwicżnye rok od roku prácuye/ á nigdy nye przeſtawa/ áni ſwyęći GliczKsiąż M8v; Mącz 18a; Onby Hetman Eccius nie vmiał nic z nimi/ Ni oná goſpodárna Izidis bogini. PaprPan M2; KlonŻal B4.
Wyrażenie: »stan gospodarny« (1): á náſmyewáyą ſie z literakow thych zwłaſſcżá ktorzy ſie álbo żenyą/ albo w yaki ſtan goſpodárny vdádzą GliczKsiąż G7.
2. Umiejący dobrze gospodarzyć, zapobiegliwy, pracowity i oszczędny; aptus ad rem oeconomicam, artifex comparandae pecuniae Mącz; diligens patrimonii a. rei familiaris, suae rei bene gerens Cn (8): Abowiem nigdy [...] goſpodárnieyſzego nád Ankuſá [...] krolá nie mieli. BielKron 104v; ktory Krok wſzytkim roſkazał áby byli ſworni á goſpodárni/ ták iż zá iego cżáſu wiele láſow y dąbrow wykopáli/ wſi y zamkow nábudowáli. BielKron 318v, 4v; Artifex comparandae pecuniae, Obeſzły Goſpodarny. Vmiętny zbieráć pieniądze. Mącz 16d, 13a; TRZECI VRZĄD PODSKARBIEGO: Aby będąc goſpodárnym, vmiał chętliwie intraty álbo dochody Koronné zbiéráć SarnStat 357; KlonWor **5.
Wyrażenie: »gospodarna pszczołeczka« (1): Goſpodárne pſzcżołecżki do vlow nie nioſą Brzemięniá/ ktore ſpádło z Iowiſzową roſą. KlonŻal Bv.

Synonim: 2. obeszły.

Cf [DOMOGOSPODARNY], GOSPODARSKI, NIEGOSPODARNY

MM